Cùng với tăng trưởng kinh tế, tỉnh Quảng Ninh luôn xác định công tác an sinh xã hội, giảm nghèo bền vững là nhiệm vụ chính trị quan trọng, ưu tiên hàng đầu, góp phần vào hành trình phát triển nhanh, hài hòa, bền vững của tỉnh.

“Trái ngọt” từ những cách làm đột phá, sáng tạo

Trong câu chuyện với phóng viên VOV2, ông Lê Minh Sơn, Phó giám đốc Sở Lao động, Thương binh và Xã hội tỉnh Quảng Ninh cung cấp nhiều thông tin trong tâm trạng vô cùng phấn khởi khi Quảng Ninh là địa phương đầu tiên của cả nước hoàn thành chương trình giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025.

Ông Sơn cho biết, hiện toàn tỉnh chỉ còn 258 hộ nghèo, chiếm tỷ lệ 0,067% tổng số hộ dân toàn tỉnh; hơn 2.450 hộ cận nghèo, chiếm tỷ lệ 0,635%. Trong đó, thành phố Hạ Long không còn hộ nghèo, cận nghèo; 3 địa phương là thị xã Quảng Yên, huyện Cô Tô, Vân Đồn không còn hộ nghèo; 9 địa phương còn lại tỷ lệ hộ nghèo dưới 1%. Kết quả của Chương trình mục tiêu giảm nghèo bền vững cũng đã góp phần giúp tỉnh Quảng Ninh cơ bản đạt các tiêu chí, hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025 với 98/98 xã đạt chuẩn Nông thôn mới.

Ông Lê Minh Sơn khẳng định, để có được những trái ngọt trên hành trình giảm nghèo bền vững và trở thành địa phương đầu tiên của cả nước hoàn thành chương trình này, chính là từ sự quan tâm lãnh đạo thường xuyên, trực tiếp, toàn diện về công tác giảm nghèo của các cấp uỷ Đảng và chỉ đạo quyết liệt của chính quyền. Tỉnh cũng huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị, các cấp, các ngành, các tổ chức đoàn thể, tạo đồng thuận và thu hút sự tham gia tích cực của các tầng lớp nhân dân. Đặc biệt là sự tham gia của chính bản thân người nghèo, hộ nghèo, trong việc thay đổi nếp nghĩ, cách làm, chủ động vay vốn, tiếp cận khoa học kỹ thuật, tham gia các mô hình phát triển sản xuất, từng bước vươn lên thoát nghèo và làm giàu. Nhiều tấm gương quyết tâm vươn lên thoát nghèo xuất hiện ở hầu hết các huyện, thị xã trong tỉnh.

“Phải làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục ý thức tự vươn lên thoát nghèo của hộ nghèo, nhất là hộ nghèo dân tộc thiểu số, miền núi, đồng thời phải hướng dẫn cho người nghèo biết tận dụng các cơ hội và sử dụng hiệu quả sự hỗ trợ của Nhà nước, cộng đồng xã hội để thoát nghèo”, ông Lê Minh Sơn nhấn mạnh.

Đặc biệt, tỉnh Quảng Ninh cũng đã dành nguồn lực lớn từ ngân sách, thu hút mạnh mẽ nguồn vốn đầu tư từ doanh nghiệp để hoàn thiện tất các dịch vụ xã hội cơ bản cung cấp tới các hộ nghèo. Cơ sở hạ tầng được đổi thay hoàn toàn đồng bộ, hiện đại, liên thông từ tỉnh tới thôn, bản. Các mô hình, các cơ sở sản xuất gắn với giải quyết việc làm được phát triển đồng bộ, rộng khắp, đời sống người nghèo được cải thiện mạnh mẽ.

Đánh giá cao những nỗ lực của tỉnh Quảng Ninh trong hành trình giảm nghèo, ông Phí Mạnh Thắng, Chánh văn phòng Quốc gia về giảm nghèo cho rằng, yếu tố quan trọng để Quảng Ninh cán mốc sớm 3 năm chính là nhờ sự quyết tâm chính trị, quyết liệt trong chỉ đạo, sáng tạo trong cách làm, sự đồng thuận, nỗ lực, khát vọng vươn lên thoát nghèo của người dân Quảng Ninh. Bên cạnh đó Quảng Ninh cũng đã chủ động bố trí nguồn lực thỏa đáng và lồng ghép gắn với chương trình phát triển bền vững kinh tế - xã hội gắn bảo đảm vững chắc quốc phòng - an ninh ở các xã, thôn, bản vùng đồng bảo dân tộc, thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo và chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới để thực hiện.

“Kết quả ấn tượng của Quảng Ninh sẽ trở thành điển hình để các địa phương khác trong cả nước nghiên cứu, học tập, triển khai thực hiện để sớm đạt được kết quả theo các chỉ tiêu, nhiệm vụ về giảm nghèo mà Quốc hội, Chính phủ giao”, ông Phí Mạnh Thắng nhấn mạnh.

Tuy nhiên trên thực tế, mỗi địa phương khác nhau có điều kiện kinh tế - xã hội, chính trị, văn hóa truyền thống, lợi thế khác nhau do vậy cách làm cũng sẽ khác nhau. Song bên cạnh cách làm, ông Thắng khẳng định, mấu chốt vẫn là cấp có thẩm quyền phải có quyết tâm chính trị cao, quyết liệt, sáng tạo trong chỉ đạo thực hiện, bố trí nguồn lực thỏa đáng; đẩy mạnh truyền thông để thay đổi nhận thức, tạo được sự đồng thuận của nhân dân, doanh nghiệp, toàn xã hội cùng tham gia, thực hiện vì mục tiêu chung.

Hướng tới xây dựng và triển khai chuẩn nghèo mới của tỉnh

Trong năm 2023, Quảng Ninh phấn đấu sẽ không còn hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều quốc gia giai đoạn 2022 - 2025, xây dựng và triển khai chuẩn nghèo mới của tỉnh; phấu đấu nâng tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế đạt trên 95% dân số; người dân đô thị được cung cấp nước sạch qua hệ thống cấp nước tập trung đạt 98%; người dân nông thôn sử dụng nguồn nước ăn uống hợp vệ sinh đạt trên 99,9%...

Ông Lê Minh Sơn cho biết, hiện toàn tỉnh còn 258 hộ nghèo, chiếm tỷ lệ 0,067% tổng số hộ dân toàn tỉnh. Trong thời gian tới, bằng các nhóm giải pháp như hỗ trợ hộ nghèo, hộ cận nghèo tiếp cận đầy đủ các dịch vụ xã hội cơ bản, hỗ trợ tăng thu nhập cho hộ nghèo, triển khai và thực hiện có hiệu quả các chính sách xã hội cũng như phong trào thi đua “vì người nghèo không để ai bị bỏ lại phía sau”, tỉnh sẽ phấn đấu xoá hết số hộ nghèo này trong năm nay.

Nâng cao hiệu quả thu hút đầu tư và chất lượng đời sống nhân dân” là chủ đề được Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh lựa chọn trong năm nay với mục tiêu xây dựng tỉnh Quảng Ninh ngày càng giàu đẹp, văn minh, hiện đại. Trên cơ sở này, Sở Lao động Thương binh và xã hội Quảng Ninh sẽ tham mưu ban hành Nghị quyết nâng chuẩn nghèo theo chiều thu nhập trên địa bàn tỉnh cao hơn so với chuẩn nghèo Trung ương quy định (khoảng 1,5 lần, cụ thể: Khu vực thành thị: 2.800.000 đồng/người/tháng; Khu vực nông thôn: 2.300.000 đồng/người/tháng) nhằm tiếp tục hỗ trợ cho các hộ mới thoát nghèo tiếp tục được thụ hưởng các chính sách hỗ trợ các dịch vụ xã hội cơ bản để họ thật sự thoát nghèo bền vững.

Theo ông Phí Mạnh Thắng, chuẩn nghèo đa chiều là căn cứ để xây dựng các chính sách về giảm nghèo như hỗ trợ y tế, giáo dục, nhà ở, nước sạch và vệ sinh môi trường...Với phương án lựa chọn chuẩn nghèo đa chiều riêng đảm bảo phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, ông Thắng lưu ý, Quảng Ninh cần đặc biệt quan đến đến dự kiến nguồn ngân sách để triển khai thực hiện các chính sách liên quan trực tiếp đến chuẩn nghèo này, tránh tình trạng không đủ nguồn lực thực hiện, chuẩn nghèo sẽ thiếu tính khả thi; dự báo, đánh giá các nguy cơ dẫn đến tái nghèo và phát sinh nghèo để có giải pháp điều chỉnh chuẩn nghèo phù hợp.

Giảm nghèo bền vững, tăng cho vay có điều kiệm, giảm các chính sách cho không

Ngày 18/01/2022, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 90 phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, với 07 dự án và 09 tiểu dự án, có tổng nguồn vốn tối thiểu là 75 nghìn tỷ đồng, được thực hiện trên phạm vi cả nước, trọng tâm là các huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo.

Chương trình đặt ra mục tiêu giảm nghèo đa chiều, bao trùm, bền vững, hạn chế tái nghèo và phát sinh nghèo mới; hỗ trợ người nghèo, hộ nghèo vươn lên có mức sống tối thiểu, tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản theo chuẩn nghèo đa chiều quốc gia, nâng cao chất lượng cuộc sống; hỗ trợ các huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang ven biển và hải đảo thoát khỏi tình trạng nghèo, đặc biệt khó khăn.

Trong năm 2022, ngân sách từ Nhà nước đã ưu tiên bố trí 23 nghìn tỷ để thực hiện có hiệu quả các chính sách hỗ trợ giảm nghèo chung. Đến hết năm, tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều giảm 1% so với cuối năm 2021, tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số giảm trên 3% và tỷ lệ hộ nghèo ở các huyện nghèo giảm từ 4-5%. Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Bộ LĐTBXH Đào Ngọc Dung thì sự nghiệp giảm nghèo vẫn còn những thách thức rất lớn.

“Bởi vì những người có khả năng thoát nghèo, những khu vực dễ thoát nghèo thì đã cơ bản giải quyết. Còn bây giờ là những địa bàn khó khăn nhất, những hộ khó khăn nhất, những lõi nghèo mà chủ yếu là vùng sâu, vùng xa. Do đó, cách tiếp cận của chúng ta là thực hiện mục tiêu giảm nghèo đa chiều và bền vững, cộng thêm yếu tố bao trùm”, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung khẳng định.

Trong năm nay, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành, địa phương để thúc đẩy và triển khai có hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 – 2025. Mục tiêu hướng tới trong năm nay là tỷ lệ nghèo đa chiều cả nước bình quân duy trì mức giảm 1 đến 1,5%/năm; tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số mỗi năm giảm trên 3%; tỷ lệ nghèo đa chiều của các huyện nghèo giảm khoảng 4%.

Để thực hiện nhiệm vụ này, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội sẽ tiếp tục hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách giảm nghèo, đẩy mạnh thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, phối hợp tổ chức thực hiện chính sách giảm nghèo thường xuyên năm 2023. Bên cạnh đó, Bộ sẽ hướng dẫn các địa phương rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo định kỳ năm 2023; tiếp tục nâng cao năng lực và kiểm tra, giám sát thực hiện giảm nghèo và huy động thêm nguồn lực cho công tác giảm nghèo.

“Giảm nghèo này không phải một ai làm được, không phải một ngành nào làm được, mà cả hệ thống chính trị phải vào cuộc. Trong đó, vai trò vươn lên của chính bản thân người nghèo là yếu tố quan trọng nhất”, Bộ Trưởng Bộ Lao động Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung nhấn mạnh. Ông Dung cho rằng, ở giai đoạn này, Nhà nước sẽ chuyển sang hướng chủ yếu là ban hành các chính sách hỗ trợ không điều kiện và cho vay có điều kiện để người dân tự vươn lên.

"Cần tập trung vào một số vấn đề cốt lõi: Đó là sinh kế của người dân, tạo công ăn việc làm, tạo điều kiện để xóa toàn bộ nhà tạm cho hộ nghèo. Phấn đấu đến năm 2025, đảm bảo các hộ nghèo có nhà ở theo tiêu chí bền vững; được sử dụng nước sạch, hợp vệ sinh; giải quyết căn bản những vấn đề chăm lo, phòng chống suy dinh dưỡng ở trẻ em và một số vấn đề khác nữa", Bộ trưởng Đào Ngọc Dung khẳng định.

Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025 có 7 dự án thành phần gồm:

Dự án 1: Hỗ trợ đầu tư phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội các huyện nghèo, các xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo;

Dự án 2: Đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo;

Dự án 3: Hỗ trợ phát triển sản xuất, cải thiện dinh dưỡng;

Dự án 4: Phát triển giáo dục nghề nghiệp, việc làm bền vững;

Dự án 5: Hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn các huyện nghèo;

Dự án 6: Truyền thông và giảm nghèo về thông tin.

Dự án 7: Nâng cao năng lực và giám sát, đánh giá Chương trình.