Phát biểu ý kiến tại Tổ khi thảo luận về dự án Luật Hợp tác xã (sửa đổi), đại biểu Ma Thị Thúy (Đoàn Tuyên Quang) cho rằng mô hình kinh tế HTX thời gian qua chưa phát huy được hiệu quả. “Hiện nay các hợp tác xã kiểu mới kết nạp được rất ít thành viên. Điều này ảnh hưởng đến việc huy động vốn góp, cản trở hoạt động của HXT”, bà Thúy nêu thực tế.
Đại biểu Hà Thị Nga (Đoàn Đồng Tháp) cũng có chung nhận định: “Luật HTX sau 10 năm triển khai đã bộc lộ những bất cập. Để thúc đẩy các mô hình kinh tế tập thể phát triển, chúng ta cần chỉnh sửa luật, bổ sung các cơ chế chính sách để khuyến khích sự tham gia của các hộ gia đình vào các tổ hợp tác, hợp tác xã”, bà Nga nhấn mạnh.
Đại biểu Trần Thị Hiền (Đoàn Hà Nam) nêu rõ: mô hình kinh tế HTX hiện còn hạn chế về quy mô, đóng góp còn rất khiêm tốn vào GDP. “Trong giai đoạn 2013 – 2020, khu vực kinh tế HTX chỉ đóng góp chưa đến 3,9%/năm”, bà Hiền nêu dẫn chứng.
Qua khảo sát thực tế tại Hà Nam, bà Hiền cho rằng nguyên nhân là do mô hình HTX gặp khó trong việc thu hút thành viên. Cùng với đó là khó khăn trong tiếp cận vốn, tín dụng.
Vì thế, để các HTX hoạt động hiệu quả, cạnh tranh với khu vực doanh nghiệp là không đơn giản. Điều này dẫn đến thực trạng ở một số địa phương, việc phát triển mô hình HTX còn mang tính phong trào, hình thức. “Khi thành lập, ra mắt thì khá rầm rộ nhưng sau một thời gian xuống kiểm tra thì HTX hoạt động èo uột”, bà Trần Thị Hiền nêu rõ.
Đại biểu Trần Thị Hiền còn băn khoăn khi thấy dự án Luật HTX sửa đổi nhiều vấn đề về quyền, thủ tục, nhưng những chính sách hỗ trợ để HTX bứt phá còn mờ nhạt, chung chung.
Phân tích rõ hơn, bà Hiền cho rằng, Khoản 2, Điều 109 về Tiêu chí thực hiện chính sách, quy định: Ưu tiên cho tổ chức kinh tế hợp tác có nhiều thành viên là người khuyết tật hơn; có nhiều thành viên là đồng bào dân tộc thiểu số hơn; có phụ nữ làm quản lý, có nhiều thành viên là nữ hoặc sử dụng nhiều lao động nữ; hoạt động thuộc địa bàn kinh tế xã hội khó khăn và đặc biệt khó khăn theo quy định của nhà nước… Tuy nhiên, dự thảo Luật lại không quy định các chính sách ưu đãi đối với những tổ chức kinh tế hợp tác theo tiêu chí này, cũng không giao cho Chính phủ quy định chi tiết. Như vậy sẽ khó thực hiện.
Trong bối cảnh đó, bà Hiền kỳ vọng dự án Luật Hợp tác xã (sửa đổi) sẽ khắc phục điều này, có những quy định cụ thể để thúc đẩy khu vực kinh tế tập thể, HTX phát triển, tăng đóng góp vào GDP. “Đây là điều mà Cơ quan soạn thảo cần cân nhắc kỹ hơn. Phải bảo đảm cho HTX phát triển mang tính thực chất, hấp dẫn thành viên hơn, gỡ các vướng mắc về vốn, tín dụng; đồng thời phải bớt được tính hình thức”, bà Hiền lưu ý.
Đại biểu Huỳnh Thành Chung (Đoàn Bình Phước) cũng đề nghị bổ sung các quy định theo hướng thu hút người nông dân tham gia vào mô hình kinh tế HTX. Vì theo đại biểu Chung, đây là điểm yếu cần khắc phục. “Tôi đề nghị có một điều về miễn giảm thuế đối với nông dân để khuyến khích họ khi tham vào chuỗi kinh tế HTX. Vì tham gia vào đây, HTX sẽ có kế hoạch sản xuất cho người nông dân, từ đó tránh được tình cảnh được mùa-mất giá. Cũng thông qua đây, tính cạnh tranh trong quá trình tổ chức sản xuất nông nghiệp sẽ được nâng lên, nền kinh tế của chúng ta sẽ có lợi.
