Mời nghe cuộc trao đổi giữa phóng viên VOV2 với ông Trần Thanh Đạm, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch - Tài chính, Bộ Giáo dục và đào tạo:

Chính sách miễn, giảm học phí là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước ta trong những năm qua góp phần hiện thực hóa công bằng giáo dục, thể hiện rõ trách nhiệm của Nhà nước trong việc chăm lo cho tương lai của thế hệ trẻ. Đây không chỉ đơn thuần là hỗ trợ tài chính, mà còn có tác động lan tỏa sâu rộng tới toàn xã hội cũng như đến từng gia đình, nhà trường, khuyến khích xã hội hóa cùng tham gia phát triển giáo dục nhằm đến mục tiêu phát triển bền vững, mở rộng mạng lưới trường, lớp, đặc biệt với vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, giảm tình trạng bất bình đẳng trong tiếp cận giáo dục.

Đối với gia đình, trước hết giảm gánh nặng chi phí học tập: Ở vùng khó khăn, học phí chiếm tỷ trọng lớn trong chi tiêu hộ gia đình. Khi được miễn, giảm học phí, phụ huynh không còn lo “để con ở nhà phụ giúp” do chi phí cao, có điều kiện duy trì việc học của con em, nhất là trẻ em nghèo, dân tộc thiểu số; hạn chế tình trạng bỏ học nhất là ở các cấp học cơ bản.

Thực tế cho thấy, ở nhiều tỉnh miền núi phía Bắc và Tây Nguyên, tỷ lệ bỏ học giảm 10 - 15% sau khi thực hiện chính sách miễn, giảm học phí và hỗ trợ chi phí học tập cho một số đối tượng đặc thù. Tại một số vùng đặc biệt khó khăn, chính sách hỗ trợ chi phí học tập đã giúp tăng tỷ lệ duy trì sĩ số ở bậc THCS lên 95 - 97%, so với mức chỉ 85 - 88% trước đó. Một số địa phương theo đơn vị hành chính trước đây như: tỉnh Điện Biên, Gia Lai, Kon Tum ghi nhận học sinh tiểu học và THCS bỏ học giảm hơn 1/3 sau khi triển khai chính sách miễn, giảm học phí giai đoạn 2021 - 2022.

Ông Trần Thanh Đạm, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch - Tài chính, Bộ Giáo dục và đào tạo chi biết, ngay khi Nghị định 238/2025/NĐ-CP được ban hành, Bộ Giáo dục và đào tạo đã ban hành Công văn 5542/BGDĐT-KHTC ngày 12/9/2025 hướng dẫn cách thực hiện miễn giảm, hỗ trợ học phí, các khoản thu trong lĩnh vực giáo dục năm học 2025 - 2026, trong đó lưu ý một số nội dung chính như:

- Các bộ, ngành, địa phương và các trường khẩn trương sắp xếp, chuẩn bị nguồn lực để thực thi chính sách miễn, giảm, hỗ trợ học phí và các dịch vụ giáo dục ngay từ năm học 2025 - 2026 kịp thời, đầy đủ.

- Hướng dẫn cụ thể việc miễn và hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông. Tại các cơ sở giáo dục công lập miễn toàn bộ học phí và tại các cơ sở giáo dục dân lập, tư thục được hỗ trợ học phí.

- Việc miễn, hỗ trợ học phí cho trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông không cần đơn để giảm tối đa thủ tục hành chính, thời gian, chi phí cho người dân.

- Công khai, minh bạch các khoản thu, tăng cường giám sát, kiểm tra. Bộ Giáo dục và đào tạo đề nghị các cơ sở giáo dục công khai các khoản thu chi đầu năm, biểu thu, lộ trình tăng học phí, điều kiện miễn giảm, giải trình với người học và xã hội.

- Ủy ban nhân dân, các cơ sở giáo dục tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát để ngăn chặn “lạm thu”, đặc biệt vào đầu năm học. Các trường được quán triệt thực hiện nghiêm túc quy định về vận động, quản lý và sử dụng các khoản tài trợ theo quy định của Bộ (ví dụ Thông tư 16/2018/TT-BGDĐT và Thông tư 13/2025/TT-BGDĐT) để tránh huy động trái quy định hoặc áp lực tài chính lên người học.

Đồng thời với văn bản hướng dẫn, ngay khi Nghị định 238/2025/NĐ-CP được ban hành, Bộ Giáo dục và đào tạo cũng như các địa phương đã phổ biến rộng rãi điểm mới của Nghị định đến giáo viên, phụ huynh, học sinh để người dân hiểu quyền lợi, chủ động giám sát việc thực hiện. Nhiều địa phương như Tuyên Quang, Quảng Ninh, Hà Nội, ... đã công bố việc dừng thu học phí công lập, xác định mức hỗ trợ học phí đối với trường tư thục, phổ biến rộng rãi quyền lợi mới để học sinh, phụ huynh nắm được.

Ngoài ra, các kênh phản ánh, giám sát từ người học, phụ huynh được khuyến khích; báo chí địa phương đưa tin theo dõi việc thực hiện Nghị định, nêu các trường hợp chưa thực hiện đúng quy định nếu có để kịp thời chấn chỉnh, xử lý theo quy định.

Về đối tượng được hỗ trợ học phí được quy định tại khoản 3 Điều 16 Nghị định số 238/2025/NĐ-CP, gồm có:

(1) Toàn bộ trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông (học viên theo học chương trình giáo dục thường xuyên cấp trung học cơ sở và học viên theo học chương trình giáo dục thường xuyên cấp trung học phổ thông) trong cơ sở giáo dục dân lập, tư thục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân.

Mức hỗ trợ học phí do Hội đồng nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương quy định mức cụ thể trong khung học phí do Chính phủ quy định (trong khung quy định tại Điều 8 Nghị định số 238/2025/NĐ-CP).

(2) Học viên sau đại học trình độ thạc sĩ, tiến sĩ, chuyên khoa cấp I, chuyên khoa cấp II, bác sĩ nội trú chuyên khoa chuyên ngành tâm thần, giải phẫu bệnh, pháp y, pháp y tâm thần, truyền nhiễm và hồi sức cấp cứu tại cơ sở giáo dục tư thục thuộc khối ngành sức khỏe.

Mức hỗ trợ học phí bằng mức thu học phí thực tế của cơ sở giáo dục dân lập, tư thục nhưng không vượt quá mức học phí được Chính phủ quy định tại khoản 1 Điều 10 Nghị định số 238/2025/NĐ-CP.

Nghị định số 238/2025/NĐ-CP bên cạnh tiếp tục kế thừa các quy định về đối tượng miễn, hỗ trợ học phí, giảm học phí 70%, 50% tại Nghị định số 81/2021/NĐ-CP thì có thêm quy định mới về đối tượng được miễn, hỗ trợ học phí theo Nghị quyết số 217/2025/QH15 cụ thể như sau:

Khoản 1 Điều 15 Nghị định 238 quy định đối tượng được miễn học phí gồm: “Trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông trong cơ sở giáo dục công lập thuộc hệ thống giáo dục quốc dân”.

Điểm a khoản 3 điều 16 Nghị định 238 quy định đối tượng hỗ trợ học phí gồm: “Trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông (học viên theo học chương trình giáo dục thường xuyên cấp trung học cơ sở và học viên theo học chương trình giáo dục thường xuyên cấp trung học phổ thông) trong cơ sở giáo dục dân lập, tư thục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân”.

Như vậy, kể từ năm học 2025 - 2026, toàn bộ trẻ em mầm non, học sinh phổ thông người học chương trình giáo dục phổ thông trong cơ sở giáo dục thường xuyên công lập, tư thục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân sẽ được miễn và hỗ trợ học phí theo quy định tại Nghị định 238/2025/NĐ-CP, bên cạnh các đối tượng chính sách khác đã và đang được miễn giảm học phí được tiếp tục kế thừa từ Nghị định số 81/2021/NĐ-CP và Nghị định số 97/2023/NĐ-CP.