Luật Nhà giáo đang được hoàn thiện và đã đưa ra lấy ý kiến trước Thường vụ Quốc hội. Đáng chú ý, trong dự thảo Luật lần này, Bộ Giáo dục - Đào tạo đề xuất xếp giáo viên mầm non là công việc nặng nhọc và được nghỉ hưu sớm hơn. Cụ thể, tuổi nghỉ hưu là khi 55 tuổi và vẫn được hưởng đầy đủ các chính sách, chế độ khi nghỉ hưu mà không bị tăng tuổi nghỉ hưu đến 60 tuổi như hiện nay.
Căn cứ xếp giáo viên mầm non vào nhóm nghề nặng nhọc độc hại, nguy hiểm
TS Nguyễn Ngọc Ân, Chủ tịch Công đoàn giáo dục Việt Nam cho rằng, cách tiếp cận của Dự thảo Luật nhà giáo, trong đó có nội dung giáo viên mầm non được hưởng chế độ nghỉ hưu dưới 60 tuổi là hoàn toàn có cơ sở và xuất phát từ thực tiễn.
Thực tế những năm qua, nhiều giáo viên mầm non đã đề nghị được nghỉ hưu sớm hơn so với quy định chung tại Bộ Luật Lao động. Kết quả khảo sát của Công đoàn Ngành Giáo dục Việt Nam năm 2020 cho thấy có tới 96% giáo viên mầm non mong muốn được nghỉ hưu khi đủ 55 tuổi.
Công đoàn ngành Giáo dục Việt Nam cũng đã đề xuất với các cơ quan liên quan, trong đó có Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam nghiên cứu bài bản về đặc thù lao động của giáo viên mầm non.
Đề tài “Nghiên cứu hiện trạng điều kiện lao động của giáo viên bậc học mầm non làm cơ sở đề xuất xếp loại danh mục nghề nặng nhọc độc hại, nguy hiểm” do Trung tâm Sức khỏe Nghề nghiệp chủ trì thực hiện trong giai đoạn 2022-2023 cho thấy, điểm trung bình cộng khi đánh giá các yếu tố thuộc điều kiện lao động của giáo viên mầm non là 3,69 điểm - tương đương với điều kiện lao động loại IV - công việc nặng nhọc, độc hại nguy hiểm (theo Thông tư 29/2021/TT-BLĐTBXH Quy định tiêu chuẩn phân loại lao động theo điều kiện lao động).
Vì vậy, Viện Khoa học An toàn và Vệ sinh Lao động cũng đã có công văn đề nghị thường trực Đoàn Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam kiến nghị Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội xem xét bổ sung nghề giáo viên mầm non vào Danh mục nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm để bảo vệ quyền lợi chính đáng của người lao động.

Qua nắm bắt tâm tư nguyện vọng của giáo viên mầm non, một tỉ lệ lớn giáo viên muốn nghỉ hưu sớm. Với đặc thù lao động phải hát múa, thị phạm, đón đỡ trẻ... buộc giáo viên phải vận động liên tục. Ở tuổi trên 55, nhiều giáo viên mầm non cho rằng, các thao tác này sẽ không còn chính xác và gây mất an toàn cho trẻ, đồng thời không đáp ứng được theo chương trình giáo dục mầm non hiện nay.
Nếu chủ trương “giáo viên mầm non được nghỉ hưu sớm trước 5 năm” được thông qua, đây sẽ là nguồn động viên giúp giáo viên mầm non có thêm động lực làm việc.
Phải nghĩ cách để giáo viên mầm non không thiệt thòi
Dù chủ trương này được đa phần giáo viên mầm non ủng hộ. Song, nghỉ hưu sớm đồng nghĩa với thời gian đóng bảo hiểm ngắn hơn. Điều này khiến một bộ phận giáo viên mầm non lo ngại tiền lương hưu sẽ thiệt thòi hơn so với các ngành nghề khác.
Về điều này, TS Nguyễn Ngọc Ân cho rằng, Kết luận số 91-KL/TW ngày 12/8/2024 của Bộ Chính trị, thực hiện chủ trương lương của nhà giáo được ưu tiên xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp và có thêm phụ cấp tuỳ theo tính chất công việc, theo vùng. Đây là căn cứ để Bộ GD-ĐT đề xuất các mức lương phụ cấp cho giáo viên nói chung và giáo viên mầm non nói riêng.
Liên quan đến việc tính bảo hiểm khi giáo viên nghỉ hưu sớm, các cơ quan bảo hiểm sẽ phải có những giải pháp tính bảo hiểm để giáo viên mầm non không thiệt thòi.
“Ví dụ, có thể thay cho việc bình quân lương 5 năm gần nhất thì họ tính theo một cách khác và mức lương của thời gian trước nghỉ hưu 55 tuổi cao lên thì lương hưu sẽ không bị thiệt thòi”.
Kết luận 91 mở hướng cho việc tính toán hệ thống lương giáo viên. Tới đây, lương và thu nhập giáo viên mầm non sẽ phải cao lên làm cơ sở tính bảo hiểm xã hội khi họ nghỉ hưu. Với Kết luận 91, phụ cấp giáo viên cũng được tính vào tiền đóng bảo hiểm xã hội để giáo viên mầm non có thể hưởng lương hưu sau này. "Đây là căn cứ để chúng ta tính toán bức tranh giáo viên mầm non nghỉ hưu ở tuổi 55 thì chế độ theo họ sẽ không quá thiệt thòi".

Theo ý kiến của nhiều giáo viên, dự thảo Luật Nhà giáo cần xem xét, bổ sung theo hướng: giáo viên mầm non có thể nghỉ hưu khi đủ 55 tuổi nếu có nguyện vọng. Điều này có nghĩa là với những giáo viên vẫn có nguyện vọng cống hiến để có thêm thu nhập, thêm thời gian đóng bảo hiểm, cải thiện tiền lương hưu thì vẫn sẽ tham gia giảng dạy sau tuổi 55.
TS Nguyễn Ngọc Ân cho rằng đã là luật thì một là "được" nghỉ ở tuổi đó, hai là "phải" nghỉ ở tuổi đó để đảm bảo. Vậy thì "phải" nghỉ hay "được" nghỉ? Nếu nói được nghỉ thì tôi thích nghỉ thì tôi được nghỉ. Còn phải nghỉ thì các căn cứ (kể cả khoa học và xã hội) đề nghị tuổi này là phải nghỉ.
Không thể đặt bài toán thiếu giáo viên lên vai giáo viên
Liên quan tới lo ngại nếu chủ trương “giáo viên mầm non nghỉ hưu sớm” sẽ làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu giáo viên, TS Nguyễn Ngọc Ân cho rằng, đây là bài toán khác và không thể đặt việc thiếu giáo viên lên vai giáo viên.
“Thời điểm hiện tại, có những giáo viên yêu nghề, muốn cống hiến và họ sẵn sàng làm việc vì tình yêu nghề. Câu chuyện có đủ giáo viên hay không đừng để đè nặng lên vai giáo viên”, ông Ân nói.
Thay vào đó, cơ chế, chính sách phải nghiên cứu nghiêm túc, bài bản. Tới đây Bộ GD-ĐT có nhiều thay đổi sẽ có cách tuyển dụng giáo viên hợp đồng để đưa những người có nghiệp vụ giáo viên mầm non trở lại. Bên cạnh đó, sẽ có những người đi học để có nghiệp vụ giáo viên mầm non và được đánh giá đầu vào - đầu ra thông qua chuẩn nghề nghiệp. Giáo viên mầm non sẽ đến từ nhiều nguồn chứ không chỉ có một nguồn duy nhất là giáo viên mầm non đang vào biên chế trong ngành.
Ông Ân cho biết, trên thế giới, có những người không làm giáo viên ở thời điểm này nhưng sau đó có nguyện vọng cống hiến cho ngành mầm non thì vẫn có thể được tuyển dụng thông qua chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non. Cách thức này làm cho đối tượng giáo viên mầm non không bị xơ cứng và linh hoạt. Bộ GD-ĐT và các ngành nghề liên quan có thể vận dụng cách đấy để chúng ta linh hoạt đội ngũ giáo viên mầm non.
Nghe bài viết tại đây:
Từ kết quả tiến hành nghiên cứu 418 giáo viên mầm non đủ tiêu chuẩn trong độ tuổi 22-57 (50% có tuổi đời trên 37) đang trực tiếp đứng lớp tại các trường mầm non trên khắp 3 miền, nhóm nghiên cứu của Trung tâm Sức khỏe Nghề nghiệp đưa ra kết luận về điều kiện làm việc của giáo viên bậc học mầm non như sau:
- Yếu tố môi trường: Tiếng ồn tại môi trường làm việc của giáo viên mầm, cao hơn tiêu chuẩn cho phép 15,08 dB, tương đương với điểm trung bình là 5,5 điểm. Các chỉ số như ánh sáng, nồng độ CO2; CO nằm trong tiêu chuẩn cho phép.
- Yếu tố tâm sinh lý:
+ Nhịp tim trung bình trong lao động của giáo viên mầm non nằm trong tiêu chuẩn cho phép. Mức chịu tải của cơ bắp nằm trong tiêu chuẩn cho phép.
+ Biến đổi hệ thần kinh trung ương: Phản xạ thính, thị vận động cao hơn tiêu chuẩn cho phép so với điều kiện làm viêc bình thường có mức điểm trung bình lần lượt là 3,52 ± 1,13 điểm; 3,42 ± 1,44 điểm tương đương điều kiện lao động loại IV.
+ Mức hoạt động não lực khi làm việc: Giảm dung lượng nhớ sau ca làm việc tương đương với điểm trung bình 3,73 ± 1,25 điểm tương đương điều kiện lao động loại IV.
+ Mức độ căng thẳng chú ý và mệt mỏi thần kinh: Số đối tượng phải quan sát 4,57 ± 0,74 điểm, thời gian chú ý sau ca làm việc tăng với điểm trung bình 3,67 ± 1,38 tương đương với điều kiện lao động loại IV.
- Yếu tố về Ecgônômi:
Số lần cúi gập thân mình trong ca trung bình là 188,51 ± 36,513 điểm nằm trong tiêu chuẩn cho phép. Thời gian làm việc từ 9 – 11 h/ca tương đương với điểm trung bình là 3 điểm tương đương với điều kiện lao động loại III.