Khi bạn chỉ làm “nền” trong một nhóm
Thùy Chi, sinh viên Đại học Thương mại, từng trải qua cảm giác chạnh lòng khi luôn là người lo phần tổng hợp, thiết kế slide, thậm chí soạn nội dung, nhưng phần trình bày và những lời khen lại dành cho người khác. Ngại bị cho là “sân si”, Chi chọn im lặng dù trong lòng không khỏi buồn.
Tương tự, Thanh Thảo, sinh viên năm hai ngành Kinh tế, gia nhập nhóm bốn bạn thân đã quen làm việc cùng nhau. Ngay từ đầu, Thảo thường nhận các việc lặt vặt, còn ý tưởng và thuyết trình đều do nhóm cũ đảm nhiệm. Dù kiên trì hoàn thành tốt phần việc của mình, Thảo vẫn thấy mình như “người ngoài” và dần mất tự tin.
Những câu chuyện này cho thấy, cảm giác không được lắng nghe hay ghi nhận tuy nhỏ nhưng nếu không giải tỏa sẽ làm giảm sự gắn kết và nhiệt huyết trong nhóm.
Nhận diện sự "thiếu công bằng" và lên tiếng một cách khéo léo
Theo Thạc sĩ tâm lý Phùng Năm, Hệ thống Giáo dục chất lượng cao Nguyễn Bỉnh Khiêm – Cầu Giấy, để phân biệt giữa việc bị đối xử thiếu công bằng và sự nhạy cảm quá mức, mỗi người cần nhìn vào thực tế khách quan: nếu thường xuyên bị giao việc nặng, khó hoặc bị loại khỏi các quyết định quan trọng dù đã nỗ lực, đó là dấu hiệu bất công. Ngược lại, nếu cảm giác thiệt thòi không có cơ sở cụ thể, có thể bạn chỉ đang chưa hiểu rõ về vai trò của mình.
Khi thấy cần lên tiếng, hãy chọn thời điểm phù hợp, trao đổi với tinh thần xây dựng. Thạc sĩ Phùng Năm đưa ra ví dụ: bạn nên nói “Mình mong được lắng nghe và đóng góp nhiều hơn để hiệu quả làm việc nhóm tốt hơn” thay vì chỉ trích hay đổ lỗi. Trong trường hợp đóng góp “thầm lặng”, bạn có thể đề xuất cách phân chia công việc đồng đều hơn hoặc xin đảm nhận một phần việc mới để thể hiện khả năng.
Sự im lặng kéo dài không phải là giải pháp an toàn. Nó có thể tạo ra khoảng cách, tích tụ cảm xúc tiêu cực và khiến nhóm mất cơ hội cải thiện.
Giữ tinh thần hợp tác và tìm môi trường phù hợp
Đôi khi, dù đã cố gắng thay đổi, tình hình vẫn không khá hơn. Lúc này, rời nhóm không hẳn là thất bại mà có thể là cách tìm môi trường phù hợp hơn với giá trị và mục tiêu cá nhân. Trước khi quyết định, hãy tự hỏi: “Mình đã trao đổi đủ thẳng thắn chưa? Còn cách nào khác không?”
Điều quan trọng nhất để tránh rơi vào cảm giác thiệt thòi là hiểu rõ vai trò, rèn luyện kỹ năng giao tiếp và hợp tác. Trong một tập thể “chín người mười ý”, mỗi người cần cởi mở, sẵn sàng lắng nghe và đóng góp, đồng thời giữ cân bằng cảm xúc, không quá nhạy cảm trước những va chạm nhỏ.
Làm việc nhóm không chỉ là để hoàn thành nhiệm vụ, mà còn là cơ hội để học hỏi, khẳng định bản thân và xây dựng những kết nối tích cực. Hãy dũng cảm lên tiếng một cách văn minh để mỗi nhóm bạn tham gia đều là nơi bạn được ghi nhận và là chính mình./.
