Mời các bạn bấm nút nghe nội dung:
Các cụ ta vẫn dạy “Tiên trách kỷ, hậu trách nhân” với ý nghĩa trong cuộc sống, khi có vấn đề gì xảy ra ngoài ý muốn, trước tiên phải nhìn nhận lại bản thân trước khi đổ lỗi cho hoàn cảnh hay người khác.
Trong cuốn sách gần đây nhất của Giang Đinh, chuyên gia tâm lý,, huấn luyện viên cuộc sống (Life coach) với tựa đề “Phiên bản tôi tốt nhất”, chị nhắc nhiều đến câu chuyện đổ lỗi như một tâm lý thường thấy trong đời sống. Lý giải về việc trước vấn đề xảy ra, nhiều người, đặc biệt người trẻ thường ít khi nhìn nhận nguyên nhân nằm ở phía mình. Theo chị Giang điều này bắt đầu chính từ giáo dục của mỗi gia đình. Tình trạng này ngày càng trở nên phổ biến. Ở giai đoạn trước, hầu hết các gia đình còn khó khăn, phụ huynh bận mải kiếm sống, không quá “bao bọc” con em thì khi đời sống chung bước vào giai đoạn “đủ ăn đủ mặc”, thế hệ Gen Z được nhắc nhở, hướng dẫn, sắp đặt quá nhiều với mong muốn giảm những sai lầm, nhanh chóng thành công. Tuy nhiên, thực tế lại cho thấy khi không tự trải qua, người trẻ sẽ không có bài học cho bản thân.
“Đánh giá một vấn đề chúng ta nên nhìn trong bối cảnh gia đình. Khi còn nhỏ, em bé ngã, người lớn thường à, đánh chừa cái bàn, đánh chừa cái ghế rồi để xoa dịu đứa trẻ thôi khóc, ngừng ăn vạ, bố mẹ ông bà sẵn sàng nhận lỗi về mình. Điều này lâu dài sẽ khiến đứa trẻ nhận định rằng tất cả vấn đề xảy ra không phải lỗi từ mình. Thói quen từ nhỏ sẽ đi theo và định hình trưởng thành”, chuyên gia Giang Đinh phân tích.
Bước vào cuộc sống với tâm thế mình luôn đúng đồng nghĩa bạn trẻ không biết chịu trách nhiệm trước các vấn đề. Và bởi lẽ đó các bạn sẽ không tự rút ra được bài học cho bản thân. Những rắc rối, biến cố xảy ra đều góp phần giúp bạn tốt lên nếu biết cách ứng phó. Từ thực tế cuộc sống và cả những ca tư vấn trực tiếp, chị Giang cho rằng không ít bạn trẻ tìm đến sau một loạt những đổ vỡ, thất bại trong công việc, làm ở đâu cũng chỉ được một thời gian cũng bị đào thải đều bắt đầu từ nguyên nhân đổ lỗi. Điều này theo chị Giang còn xảy ra với cả các mối quan hệ khác
“Hãy hình dung bạn cứ liên tục tại vì, tại vì mà không nhìn ra nguyên nhân tại mình thì cuối cùng bản thân sẽ không bao giờ trở thành một phiên bản tốt hơn. Và những rắc rối, đau khổ cứ lặp đi lặp lại”, chị Giang khẳng định.
Biết nhận lỗi về mình theo chị Giang có thể xem như khởi đầu cho việc hình thành sự tự tin của mỗi cá nhân trên hành trình sống, hành trình trưởng thành. Khái niệm tự tin ở đây cần được hiểu chính ở việc tin vào bản thân, tin vào lựa chọn của bản thân. Ngay từ đầu những lựa chọn đã khiến bản thân ngờ vực, chênh vênh cũng là lúc các bạn có được bài học kinh nghiệm cho bản thân. Còn để nhận diện lỗi ở mình trong một tình huống cần được thực hiện ngay khi các vấn đề xảy ra không được như ý. “Tự vấn” cũng như lắng nghe những góp ý từ những người thân thiết, có kinh nghiệm xung quanh là cần thiết trong trường hợp này theo chuyên gia Giang Đinh. Người thực sự tự tin đồng nghĩa sẽ khiêm nhường, dám chịu trách nhiệm cho tất cả những vấn đề xảy đến.
Chị Giang cũng chia sẻ việc rèn luyện khả năng đánh giá vấn đề, dám nhận lỗi “tại tôi” của các bạn trẻ cần bắt đầu từ việc xây dựng nguyên tắc cho bản thân trong việc xác định mình phải tự chịu trách nhiệm với những gì xảy đến
“Có thể một người ghét mình, vấn đề nằm ở họ. Nhưng nhiều người ghét mình và sự việc cứ lặp đi lặp lại, vấn đề chắc chắn ở bản thân mình. Xác định như vậy và rèn luyện thì dần dần mình sẽ loại bỏ, không còn đóng vai “nạn nhân” nữa, để thay cụm từ “tại vì” thành “tại tôi””, chuyên gia Giang Đinh khẳng định.
Thêm vào đó, mỗi người cần giảm bớt những kỳ vọng đồng thời thay đổi cách nhìn, góc nhìn khi sai-đúng tùy theo hoàn cảnh khác nhau.
