Ngày 28/8/2025, tại Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã diễn ra “Lễ trao Quyết định bổ nhiệm Giám đốc Phòng nghiên cứu quốc tế Pháp - Việt về toán học và ứng dụng’’ (IRL FVMA) giữa Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (Viện Hàn lâm), Trung tâm Nghiên cứu Khoa học và Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán (VIASM).
Tham dự buổi Lễ có GS.VS. Lê Trường Giang, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm, TS. Lê Quỳnh Liên - Trưởng Ban Hợp tác quốc tế; GS. Ngô Bảo Châu, Giám đốc VIASM, GS. Lê Minh Hà - Phó Giám đốc IRL Pháp - Việt về Toán học và Ứng dụng - Giám đốc Điều hành của VIASM; GS. Marc Peigné - Phó Giám đốc IRL Pháp - Việt về toán học và ứng dụng; GS. Frédéric Hérau - Phó Giám đốc phụ trách khoa học - Viện Khoa học Quốc gia Tương tác Toán học và Giáo dục (INSMI, CNRS) cùng Lãnh đạo một số đơn vị trực thuộc Viện Hàn lâm, các nhà Toán học đến từ Viện Toán học - Viện Hàn lâm.
IRL FVMA là mô hình hợp tác cao nhất giữa Viện Hàn lâm, Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Quốc gia Pháp (CNRS) và Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán (VIASM ).
IRL FVMA là hình thức hợp tác cao nhất trong hệ thống các phòng thí nghiệm quốc tế của CNRS, cũng là mô hình đầu tiên được triển khai trong khuôn khổ hợp tác giữa Viện Hàn lâm và CNRS.
Mục tiêu của phòng thí nghiệm là thúc đẩy hợp tác Toán học giữa Việt Nam và Pháp nhằm hỗ trợ trao đổi nghiên cứu trong các chương trình hợp tác Tiến sĩ, Thạc sĩ cũng như các hoạt động hội nghị, khóa học, trường hè.
PGS.TSKH. Phan Thị Hà Dương là nhà khoa học nữ xuất sắc, từng đạt huy chương tại Olympic Toán quốc tế. Chính vì vậy trên cương vị Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Đào tạo Toán học quốc tế (UNESCO), chị được kỳ vọng sẽ dẫn dắt IRL đạt được những thành tựu đột phá trong thời gian tới góp phần thúc đẩy hợp tác khoa học Việt - Pháp và nâng cao vị thế khoa học Việt Nam trên trường quốc tế.
Tại buổi Lễ, PGS.TSKH. Phan Thị Hà Dương - tân Giám đốc Phòng nghiên cứu quốc tế Pháp - Việt về toán học và ứng dụng đã có những chia sẻ bà coi đây là một trách nhiệm lớn. Trách nhiệm này bao gồm cả những cơ hội và thách thức.
Cơ hội là được hợp tác giữa Pháp và Việt Nam - một hợp tác lâu bền về nhiều mặt, đặc biệt trong Toán học - một hợp tác sâu sắc, gắn bó, hài hòa và có nhiều điểm tương đồng. Pháp và Việt Nam đều là những đất nước mà người dân rất yêu và trọng Toán học. Điều đó có thể thấy qua hình ảnh GS. Ngô Bảo Châu và GS. Cédric Villani cùng nhận giải thưởng Fields và sau đó đã có rất nhiều đóng góp cho Toán học và khoa học của đất nước mình.
Cơ hội thứ hai là sự hợp tác giữa Toán học Pháp và Việt Nam. Hầu hết các nhà Toán học tầm cỡ của Việt Nam đều đã có hợp tác với Pháp. Từ đó đã xây dựng nên chương trình PICS, chương trình LIA ForMath, và đến năm 2023 chính thức ra đời IRL FVMA - một hình thức hợp tác cao nhất của khoa học Pháp. Hiện nay chỉ có 14 IRL về Toán học trên thế giới, và Việt Nam vinh dự là một trong số đó.
Tuy nhiên, thách thức cũng không nhỏ, hiện nay, nhiều bạn trẻ xuất sắc đã chọn những ngã rẽ khác, không tiếp tục học tập và nghiên cứu Toán. Chúng ta cũng nên có những buổi thảo luận, trao đổi về kinh nghiệm hợp tác khoa học, phổ biến các cơ hội học tập, học bổng, để gắn kết các nhà khoa học với nhau”.
Trong những năm qua, hệ thống nghiên cứu và đào tạo của Việt nam và Cộng hòa Pháp luôn duy trì được mối liên kết chặt chẽ với nhau. Trải qua nhiều giai đoạn lịch sử thăng trầm, các nhà khoa học của hai quốc gia đã từng bước kết nối, mở rộng các chương trình hợp tác song phương, IRL đã hoạt động hiệu quả, thúc đẩy hợp tác nghiên cứu, đào tạo chuyên sâu và tổ chức nhiều hội thảo quốc tế. Viện Hàn lâm mong muốn Phòng nghiên cứu sẽ tiếp tục phát huy thế mạnh này, đồng thời đẩy mạnh liên kết toán học với các bài toán khoa học và công nghệ trọng yếu của Việt Nam, Pháp và cộng đồng quốc tế.
