Sinh dược - ngã rẽ bất ngờ của nhiều bạn trẻ
Lý do chọn thi vào học đại học Dược Hà Nội của chị Nguyễn Thùy Dương, chủ thương hiệu "Bồ hòn bếp xanh-Làm sạch từ thiên nhiên" bắt nguồn từ câu chuyện riêng của gia đình. Nhiều năm trước, bố đẻ bị ung thư và phải điều trị vô cùng mệt mỏi, tốn kém, chị Dương theo học dược với mơ ước về sau có cơ hội nghiên cứu, tạo ra thuốc chữa ung thư với mức giá phù hợp cho người bệnh.
Tốt nghiệp đại học năm 2015, chị Dương công tác cho một tập đoàn dược phẩm quốc tế tại Việt Nam, tạm gác ước mơ về công trình nghiên cứu tạo ra thuốc chữa ung thư khi hiểu những thiếu thốn, khó khăn của người làm nghiên cứu khoa học hiện nay, cùng lúc đó còn bận việc gia đình riêng và nuôi con nhỏ. Cũng chính từ nhu cầu chăm sóc trẻ sơ sinh an toàn vệ sinh và thân thiện với môi trường, chị Dương tiếp cận với xu hướng tự làm xà phòng và các chất tẩy rửa từ quả bồ hòn từ thông tin một người bạn học đăng trên mạng xã hội.
Ban đầu cũng chỉ đơn sơ mua quả khô về giã ra dùng, tiến đến chị thử ủ lên men, lấy dung dịch bồ hòn cho các mục đích tẩy rửa thông thường. Cứ mày mò làm đủ thứ thứ, từ nước rửa bát, rửa bình sữa cho con đến nước giặt quần áo, chị Thùy Dương chia sẻ cùng người thân, bạn bè. Những khích lệ nhận được từ hiệu quả sản phẩm giúp chị thêm động lực sáng tạo thêm nhiều sản phẩm khác từ xà phòng, cao đánh răng từ nhiều nguồn nguyên liệu khác nhau...
“Các sản phẩm về sau nhiều hơn, đa dạng hơn nhưng đều xuất phát từ quả bồ hòn bằng việc tận dụng thành phần saponin thay cho nước tẩy rửa hóɑ chất. Nước bồ hòn vừa an toàn, vừa không hại da, lại thân thiện với môi trường nên rất được ưɑ chuộng. Về sau mình còn làm thêm cao đánh răng từ hạt trái cau từ nghiên cứu về vị chát có tính chất kháng khuẩn, ngừa sâu răng. Rồi chiết xuất các tinh chất từ dược liệu thiên nhiên của mình như tía tô, mướp đắng... để làm xà phòng. Tự những nguyên liệu này đã có tính chất bảo quản, không cần phải dùng đến các chất bảo quản hóa học”, chị Dương phân tích.
Gian hàng online đem lại cho gia đình nhỏ nguồn thu nhập tốt và quan trọng hơn cả theo chị Dương nằm ở niềm vui làm được việc có ích cho cuộc sống, cho cộng đồng dù chưa đi theo được mơ ước bạn đầu. Đơn giản như bánh xà phòng giúp em bé sơ sinh thoát khỏi cơn ngứa ngáy của chàm sữa, ngủ ngon không quấy khóc giúp mẹ em yên lòng.
Tốt nghiệp ngành dược, chị Hải Yến giống như rất nhiều bạn bè cùng lớp làm cho một doanh nghiệp chuyên kinh doanh chuỗi cửa hàng thuốc. Trong một lần tình cờ ngồi quầy, đọc được một tài liệu về son dưỡng môi, chị Yến thấy không khó so với kiến thức chuyên ngành của mình được đào tạo. Dầu dừa, sáp rồi đến cả khoáng màu với tỷ lệ và công thức ai cũng có thể tự làm son an toàn dùng hằng ngày cho mục đích dưỡng môi hoặc làm đẹp. Cứ mày mò rồi chị Yến cho ra đời những thỏi son thành phẩm trong sự bất ngờ của mọi người. Ban đầu cũng chỉ dừng ở việc trả tiền nguyên liệu, về sau mọi người đặt những thỏi son với vỏ ngoài đẹp, đa dạng để mang đi tặng với niềm tin về sự an toàn, giảm được lượng chì có trong son công nghiệp. Chị Yến cũng sẵn sàng dạy những lớp làm son hoặc những sản phẩm dưỡng da đơn giản cho ngày đông để chống khô nẻ cho các bạn học viên trẻ tuổi với chi phí vừa phải.
Sản phẩm tiêu dùng từ thực phẩm đến hóa mỹ phẩm thiên nhiên, thân thiện với môi trường, an toàn với người sử dụng đã và đang trở thành xu hướng của xã hội hiện đại. Và cũng từ đây tạo nên một thị trường sôi động để những người có đam mê, có những chuyên môn nhất định có thể khai thác trong sự sáng tạo không ngừng.
Làm sinh dược chuyên nghiệp cần chuyên môn sâu
Việt Nam được mệnh danh là xứ xở của các loại cây, các nguyên liệu thiên nhiên làm sạch đồng thời rất tốt cho sức khỏe. Nhưng có một giai đoạn dài, khi các sản phẩm chăm sóc tóc và cơ thể như dầu gội, sữa tắm nhập ngoại ồ ạt xuất hiện thì những dầu bồ kết, lá bưởi, hương nhu, cỏ mần trầu, tía tô, xả gừng, mùi già dường như biến khỏi cuộc sống hằng ngày của các gia đình. Tuy nhiên, đã và đang có một xu hướng trở lại của các loại thảo dược thiên nhiên trong các sản phẩm tắm gội an toàn với sức khỏe và cũng tạo nên một lớp lao động trẻ sử dụng chuyên môn sinh dược cùng công nghệ đưa những nguyên liệu cổ truyền trở lại cuộc sống hôm nay.
Tuy nhiên, lĩnh vực tạo ra các sản phẩm chăm sóc cơ thể từ nguyên liệu thiên nhiên cũng có những yêu cầu về chuyên ngành nếu một cá nhân muốn tham gia như một công việc nghiêm túc, đem lại nguồn thu nhập ổn định, thậm chí trở thành một doanh nghiệp khởi nghiệp.
PGS.TS Tạ Thị Thu Thủy, Viện trưởng viện Công nghệ sinh học và Công nghệ thực phẩm, Trường Đại học Mở Hà Nội khẳng định phát triển sinh dược đã và đang trở thành một xu hướng phù hợp khi mọi người có xu hướng quay về với thiên nhiên, sử dụng các sản phẩm thiên nhiên có lợi cho sức khỏe bảo vệ môi trường và lại mang lại hiệu quả kinh tế.
“Đây là công việc rất nhiều bạn trẻ đang hướng đến khi rất nhiều khách hàng tiêu dùng và đặc biệt là những người có hiểu biết về cuộc sống, về chăm sóc sức khỏe quan tâm và sẵn sàng chi tiền cho những sản phẩm như xà phòng, nước rửa bát, kem dưỡng, da son và các mặt hàng thiết yếu làm từ thiên nhiên”, PGS.TS Tạ Thị Thu Thủy khẳng định.
Theo bà Thủy, để làm ở lĩnh vực hóa mỹ phẩm thiên nhiên không chỉ các bạn học ngành dược. Có rất nhiều ngành có thể cùng tham gia, ví dụ như ngành công nghệ sinh học, ngành hóa các hợp chất thiên nhiên, ngành sinh học. Ngoài ra, còn một số ngành tương tự tham gia cùng trong việc tạo ra một sản phẩm sinh dược như công nghệ sinh học, ngành hóa chất thiên nhiên có vai trò tạo ra nguồn nguyên liệu, thậm chí phát triển rất mạnh trong lĩnh vực sản xuất các sản phẩm từ thực vật rừng, vi sinh vật được chiết xuất để phục vụ cho ngành dược.
Các bạn trẻ tham gia vào thị trường sinh dược cần hiểu biết rộng về sinh học, vi sinh vật, về những lĩnh vực khoa học sự sống... Khoa học cung cấp những nền tảng cơ sở cơ bản dành cho các sản phẩm được ứng dụng trong thực tế. Thêm vào đó, các bạn cần học các chuyên ngành như công nghệ sinh học, chiết xuất hóa chất sinh học từ tự nhiên, từ thực vật, từ vi sinh vật để tạo ra những nguyên liệu tự nhiên. Từ nguyên liệu tự nhiên cho phép sản xuất dược, mỹ phẩm thiên nhiên.
Bên cạnh kiến thức về khoa học sự sống, kiến thức về sinh dược để sản xuất sản phẩm, PGS.TS Tạ Thị Thu Thủy cho rằng để khởi nghiệp ở lĩnh vực sinh dược phục vụ cá nhân và gia đình, các bạn lao động trẻ cần có thêm một số kỹ năng mềm khác. Có thể kể đến như kỹ năng phát triển sản phẩm, kỹ năng về khởi nghiệp để có thể phát triển sản phẩm và đặc biệt hiểu biết thêm một chút về truyền thông giúp sản phẩm của mình dễ dàng thâm nhập được vào thị trường.
Về phía các đơn vị đào tạo ở lĩnh vực này, bà Thủy khẳng định cũng phải thay đổi để học viên tốt nghiệp có cơ hội tìm hoặc tự tạo việc đem lại thu nhập. Việc đầu tiên cần có sự gắn kết chặt chẽ với các đơn vị sản xuất các sản phẩm tự nhiên. Đây sẽ là cầu nối liên hệ với khách hàng nhằm xác định được nhu cầu thị trường. Ngoài ra, việc khảo sát nhu cầu thị trường có thể dự đoán hoặc tư vấn để sản phẩm ngày càng tốt hơn, có giá trị hơn và thậm chí chính các bạn có thể tư vấn cho doanh nghiệp để phát triển sản phẩm.
Điều này đồng nghĩa các nhà trường có thể cùng lúc đóng 4 vai trò gồm tư vấn, đào tạo cán bộ kỹ thuật, đào tạo cán bộ tham gia sản xuất và đào tạo cán bộ làm nghiên cứu. “ Tôi lấy ví dụ rất nhiều trường đào tạo ngành công nghệ sinh học, hóa sinh hay là ngành dược đã bắt kịp xu hướng để thay đổi chương trình đào tạo và đưa ra những chương trình đào tạo có thể giúp cho những cử nhân, kỹ sư ra trường đáp ứng được công việc thực tế”, bà Thủy phân tích.
Các nhà trường đào tạo khối ngành công nghệ sinh học theo định hướng ứng dụng cần nỗ lực tạo ra liên kết chặt chẽ với các công ty sản xuất các sản phẩm tự nhiên, đặc biệt là mỹ phẩm và các sản phẩm sinh dược thiên nhiên trong việc đưa sinh viên xuống thực tập tại doanh nghiệp, kết hợp các chương trình nghiên cứu tạo ra sản phẩm hoặc gửi sinh viên đào tạo theo định hướng, nhu cầu doanh nghiệp. Đào tạo theo địa chỉ và theo yêu cầu doanh nghiệp sẽ giúp các bạn ra trường có khả năng đáp ứng nhu cầu thị trường lao động đồng thời có khả năng tự khởi nghiệp.
Để tự tạo một doanh nghiệp ở lĩnh vực sinh dược, PGS.TS Tạ Thị Thu Thủy khuyên các bạn trẻ trang bị cho mình kiến thức nền tảng vững chắc về các khoa học sự sống, kiến thức về hóa, lý, toán, đặc biệt các kiến thức sinh học, kiến thức vi sinh vật thực vật và những quy trình tách chiết, sản xuất ra những sản phẩm nguồn gốc tự nhiên.
Khi nắm vững kỹ thuật sẽ rất thuận lợi cho các bạn trong việc tự làm chủ hoặc có thể tham gia vào thị trường lao động như làm kỹ thuật viên làm phát triển sản phẩm, làm tư vấn. Và cơ hội nghề nghiệp luôn rộng mở khi đây thuộc nhóm ngành được dự báo sẽ rất phát triển trong tương lai gần bởi tính nhân văn và bảo vệ sức khỏe con người.
