Hiểu bản thân là nền tảng chọn nghề đúng
Tuổi thơ của mỗi người là hành trình khám phá đầu tiên về thế giới và về chính bản thân. Có bạn say mê tháo lắp đồ chơi, có bạn thích chơi trò bác sĩ, giáo viên... Những trò chơi tưởng như vô tư đó lại chính là dấu hiệu đầu tiên, gợi mở con đường nghề nghiệp tương lai.
Theo chuyên gia hướng nghiệp TS. Trương Thị Hoa, chọn nghề chưa bao giờ là chuyện đơn giản, đặc biệt khi bản thân mỗi người còn chưa thực sự hiểu mình. Bà nhấn mạnh vai trò của việc nhận thức sở thích, năng lực từ nhỏ qua mô hình “Cây nghề nghiệp”, với năm chiếc rễ quan trọng: sở thích, năng lực học tập, khả năng, cá tính và giá trị nghề nghiệp. Trong đó, lý thuyết “Mật mã Holland” - chia con người thành 6 nhóm tính cách nghề nghiệp gồm Kỹ thuật, Nghiên cứu, Nghệ thuật, Xã hội, Quản lý và Nghiệp vụ - được áp dụng rộng rãi để định hướng chọn nghề phù hợp.
Những dấu hiệu nhận diện nhóm nghề nghiệp thường bộc lộ rất sớm. Ví dụ, trẻ thuộc nhóm Kỹ thuật thường thích lắp ráp, sửa chữa, chơi thể thao và không quá giỏi giao tiếp. Các em nhóm Nghiên cứu lại nổi bật với sự tò mò, đam mê đọc sách Khoa học, luôn đặt ra các câu hỏi “vì sao”, “như thế nào”.
Nhóm Nghệ thuật thể hiện ở sự sáng tạo không theo khuôn mẫu, luôn mong muốn thể hiện cái tôi khác biệt. Các bạn thuộc nhóm Xã hội thì sống tình cảm, yêu thích chăm sóc và giúp đỡ người khác. Nhóm Quản lý bộc lộ tố chất lãnh đạo từ sớm, thích đặt mục tiêu, quyết đoán và nhạy bén trong việc nắm bắt cơ hội kiếm tiền. Trong khi đó, nhóm Nghiệp vụ lại nổi bật với tính kỷ luật, sự ngăn nắp, tỉ mỉ và yêu thích các công việc vận hành.
Việc xác định nhóm tính cách nghề nghiệp không chỉ giúp chọn nghề đúng sở trường, mà còn giúp mỗi người theo đuổi hành trình sự nghiệp bền vững và nhiều cảm hứng. Dù vậy, TS. Hoa lưu ý, có những bạn mang đặc điểm của nhiều nhóm hoặc chưa thuộc nhóm nào rõ ràng, điều này chỉ ra rằng các em cần thêm nhiều trải nghiệm thực tế để khám phá bản thân.
Từ sở thích nhỏ bé đến hành trình sự nghiệp lớn
Nhiều người thành công hiện tại đều tìm thấy khởi nguồn nghề nghiệp từ những sở thích thuở nhỏ. Thanh Thúy, chủ một spa tại Cầu Giấy, Hà Nội, từ nhỏ đã say mê làm đẹp cho búp bê. Niềm yêu thích ngày ấy đã dẫn lối để cô gắn bó với ngành làm đẹp chuyên nghiệp, nơi cô không chỉ thỏa đam mê mà còn giúp khách hàng tự tin và hạnh phúc hơn.
Tương tự, Thùy Chi – một giáo viên tiếng Anh – đã nuôi dưỡng ước mơ làm cô giáo từ những ngày bé "dạy học" cho thú bông. Đam mê đó thôi thúc cô kiên trì học tập, rèn luyện và giờ đây, cô đã thực sự đứng trên bục giảng, truyền cảm hứng học tập cho nhiều thế hệ học trò.
Với anh Cao Văn Định, truyền thống gia đình đã dẫn lối cho anh đến với nghề lái tàu. Những lần theo bố tới nhà ga thời thơ bé, ngắm nhìn những đoàn tàu chuyển bánh, đã gieo vào lòng anh niềm đam mê mãnh liệt. Lớn lên, anh quyết tâm thi tuyển và trở thành người lái tàu, gắn bó với những cung đường xuyên suốt miền núi phía Bắc Việt Nam.
Những câu chuyện này cho thấy: trong mỗi đứa trẻ đang vẽ tranh, làm tóc cho búp bê, hay mê mẩn nhìn đoàn tàu chạy ngang, là một ước mơ đang âm thầm nảy mầm. Nếu biết lắng nghe và nuôi dưỡng những sở thích từ sớm, mỗi người sẽ tìm thấy hành trình sự nghiệp vừa phù hợp với tính cách vừa tràn đầy đam mê./.
