Chiến lược 3 bước để tận dụng AI
Tại Ngày hội đổi mới sáng tạo quốc gia 2025, ông Trần Việt Hùng, Founder Got-It, STEAM for Việt Nam nhận định, AI thế hệ mới (còn gọi là AI tạo sinh) đã có những nhiều bước đột phá.
Ở thung lũng Silicon, các công ty khởi nghiệp bắt buộc phải có AI là thành phần quan trọng trong kế hoạch kinh doanh để gọi vốn.
AI cũng tạo ra những thay đổi về nghề nghiệp. Nếu như 3 năm trước đây, nghề kỹ sư phần mềm rất hot. Bây giờ, sinh viên tốt nghiệp không xin được việc vì AI làm tốt hơn. Thậm chí, có những công ty trị giá hàng tỷ USD nhưng chỉ ông chủ là con người, còn nhân viên hoàn toàn là AI.
Để trở thành “tay chơi” trong mảng AI, theo ông Trần Việt Hùng cần con người giỏi, nhiều dữ liệu và hạ tầng tính toán. Việt Nam dù chưa hội đủ cả 3 yếu tố đó nhưng không có nghĩa là dừng lại.
Để tham gia cuộc chơi AI khi mình là “con nhà nghèo”, ông Trần Việt Hùng đề xuất chiến lược 3 bước để Việt Nam tận dụng được AI.
Đầu tiên là giúp toàn dân có thể dùng AI cho mọi công việc hàng ngày. “Làm một giờ làm việc của mình phải tạo ra kết quả bằng 10 giờ làm việc như trước đây khi chưa có AI”.
Theo ông Hùng, khi đó ngoài tạo ra giá trị về tài chính để mình đầu tư cho các bước sau, chúng ta còn tạo ra rất nhiều dữ liệu cho các bước sau. Ngoài ra, khi biến AI trở thành công cụ hiệu quả thì toàn dân sẽ thay đổi tư duy về AI.
Bước thứ hai là nghiên cứu và phát triển, xây dựng những cái sản phẩm AI “Made in Việt Nam”. Ở bước này, ngoài phát triển sản phẩm, phải thu hút được các công ty công nghệ, tập đoàn nước ngoài. Theo ông Hùng, những thay đổi gần đây về chính sách nhập cư buộc các công ty lớn phải xây dựng các trung tâm cho kỹ sư làm việc. Đây là cơ hội vàng để thu hút những công ty như vậy và chính các công ty này sẽ giúp đào tạo lực lượng công nghệ AI của Việt Nam.
Bước số ba là xây dựng hệ sinh thái các công ty AI, các sản phẩm AI. Điều này sẽ giúp AI của Việt Nam đi ra thế giới.
Audio ông Trần Việt Hùng chia sẻ về AI:
Ông Trần Việt Hùng nhận định: người Việt, đặc biệt là thế hệ trẻ có rất là nhiều tiềm năng. Do đó, tạo cơ hội để người trẻ có thể đi xa hơn nữa và tạo ra dấu ấn về công nghệ của người Việt trên bản đồ công nghệ thế giới.
Hiện, ông Hùng và nhiều chuyên gia người Việt khắp nơi trên thế giới đang thực hiện các chương trình phi lợi nhuận như Steam for Vietnam, tập trung vào giáo dục công nghệ cho học sinh, chương trình AI for Vietnam để đưa ứng dụng AI vào cho toàn dân Việt.
Giáo dục đi đầu trong chiến lược AI
Việt Nam thời gian qua đã ban hành nhiều chính sách nhằm phát triển khoa học công nghệ, tiêu biểu là Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Cùng với đó là Nghị quyết 71 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.
Tại hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai 4 nghị quyết mới của Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nêu rõ: cần phải đưa trí tuệ nhân tạo (AI) vào giảng dạy tại các trường phổ thông, ngay từ tiểu học lớp 1 với tinh thần "vừa học vừa chơi".
Trước đó, tháng 3/2025, Bộ GD-ĐT đã ban hành Khung năng lực số cho người học, nhằm định hướng việc ứng dụng AI trong giáo dục.
Theo TS Lê Quang Minh, Phó viện trưởng Viện Công nghệ thông tin, Đại học Quốc gia Hà Nội, học sinh phổ thông hoàn toàn có thể tiếp cận AI như một công cụ để hỏi, trò chuyện, tra cứu. Khi đó, nhà trường cần đưa ra hướng dẫn cụ thể để học sinh biết đánh giá xem thông tin mà AI đưa ra có thực sự chính xác.
Ông Minh gợi ý, Việt Nam có thể tích hợp một số AI đặc thù dành cho giáo dục. Ví dụ, AI được huấn luyện dựa trên tài liệu, sách giáo khoa, sách tham khảo chính thống trong chương trình phổ thông. Tương tự chatbot, khi học sinh trò chuyện với AI, trí tuệ nhân tạo sẽ trả lời dựa trên dữ liệu chính thống. Điều này đảm bảo thông tin đến học sinh tin cậy, tránh hiện tượng “ảo giác” khi sử dụng những AI mở.
TS Lê Quang Minh cho rằng, cần phải ban hành nguyên tắc sử dụng AI trong trường học. Việc này giúp đánh giá được người học đã sử dụng đúng cách, cũng như giáo viên đã áp dụng đúng nguyên tắc hay chưa.
Khi chưa có nguyên tắc sử dụng AI trong trường học, cách đánh giá, cho điểm rất khó. Ông Minh nêu tình huống: giáo viên phát hiện học sinh sử dụng AI làm bài, phạt cho 0 điểm. Lúc đó, học sinh sẽ kiện lại vì thầy cô không đưa ra nguyên tắc như vậy.
Audio chia sẻ của TS Lê Quang Minh:
Ngày nay, với công cụ máy tính, sự trợ giúp của AI, nhiều học sinh có thể giải bài tập chỉ trong vài phút. Vì vậy, cách ra bài tập không thể theo lối cũ. Giáo viên buộc phải thay đổi từ việc ra đề bài, đặt vấn đề. Dưới sự hướng dẫn của giáo viên, học sinh có thể sử dụng AI để mở rộng tư duy, thay vì nhờ trí tuệ nhân tạo làm bài tập hộ.
Muốn vậy, giáo viên phải có thêm những “miếng võ” khác như am hiểu các công cụ phát hiện bài làm sử dụng AI hay dựa trên kinh nghiệm của mình. Lúc đó, họ hoàn kiểm chứng kiến thức của người học theo kiểu vấn đáp “tại sao em lại làm thế này?”. Nếu người học hiểu bài, trình bày được ý tưởng của mình, dựa trên sự trợ giúp của AI thì đáp ứng được yêu cầu đặt ra.
Ông Minh cho rằng, khi AI xâm lấn vào giáo dục, ngoài tự trau dồi kỹ năng mới, giáo viên/giảng viên cũng phải được tập huấn để nâng cao kiến thức, năng lực, kinh nghiệm để đánh giá được bài làm của học sinh, sinh viên./.
