Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) vừa công bố dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 04/2021/NĐ-CP ngày 22/01/2021 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giáo dục và Nghị định số 88/2022/NĐ-CP ngày 26/10/2022 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp.
Xúc phạm giáo viên, bạn bè có thể bị cách ly khỏi môi trường học
Một trong những điểm sửa đổi quan trọng là việc làm rõ các mức độ vi phạm trong tuyển sinh - đặc biệt là các hành vi tuyển sinh vượt chỉ tiêu, không đúng phương thức hoặc thông tin tuyển sinh. Các biện pháp khắc phục hậu quả cũng được điều chỉnh để đảm bảo khả thi, phù hợp với thực tế triển khai ở các cơ sở giáo dục.
Cùng với đó, dự thảo bổ sung quy định mới đối với các hành vi xúc phạm, xâm phạm danh dự, nhân phẩm, thân thể của nhà giáo, cán bộ quản lí, người học và nhân viên trong các cơ sở giáo dục. Đây là điểm mới thể hiện tinh thần quyết liệt trong xử lí các hành vi vi phạm về giáo dục nói riêng cũng như trong tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lí nhà nước về giáo dục nói chung, hướng tới xây dựng môi trường học đường an toàn, lành mạnh.
Cụ thể, điều 26 dự thảo, phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm; xâm phạm thân thể nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục, nhân viên trong cơ sở giáo dục nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.
Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng đối với hành vi vi phạm về chính sách đối với nhà giáo.
Ngoài việc bị phạt tiền, phải buộc xin lỗi công khai người bị xúc phạm danh dự, nhân phẩm; xâm phạm thân thể đối với hành vi vi phạm, trừ trường hợp người bị xúc phạm danh dự, nhân phẩm; xâm phạm thân thể không yêu cầu xin lỗi công khai.
Trường hợp người học có hành vi xâm phạm uy tín, danh dự, nhân phẩm, thân thể của nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục, nhân viên trong cơ sở giáo dục chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự nhưng có ảnh hưởng tiêu cực tới việc an toàn và hoạt động giáo dục của cơ sở giáo dục thì bị phạt tiền theo quy định và buộc xin lỗi công khai theo quy định, đồng thời bị áp dụng các biện pháp: cách ly tạm thời khỏi môi trường học tập.
Chuyển đến cơ sở giáo dục chuyên biệt; trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập; cơ sở dịch vụ tư vấn học đường, công tác xã hội hoặc cơ sở y tế chuyên khoa để tư vấn, hỗ trợ tâm lý - hành vi, theo đề nghị của nhà trường và quyết định của cơ quan có thẩm quyền.
Việc xem xét, quyết định áp dụng các biện pháp quy định tại điểm b khoản này thực hiện theo hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo; bảo đảm có sự tham gia của cơ sở giáo dục, cơ quan quản lý giáo dục, gia đình, cơ quan y tế, cơ quan công an (nếu cần thiết). Thẩm quyền quyết định thuộc về cơ quan quản lý giáo dục trực tiếp hoặc UBND cấp xã/tỉnh theo phân cấp.
Tại điều 28, trường hợp người học có hành vi xâm phạm uy tín, danh dự, nhân phẩm, thân thể của người học khác cũng bị xử phạt tiền và biện pháp khắc phục tương tự như quy định tại điều 26.
Bổ sung quy định xử lí người học có yếu tố tâm lí bất thường
Dự thảo Nghị định bổ sung các quy định xử lí đối với những hành vi vi phạm mới phát sinh. Trong đó có các hành vi vi phạm quy chế đào tạo khi chưa đủ điều kiện tự chủ hoặc không được quyền tự chủ; vi phạm quy định về dạy thêm, học thêm, tư vấn du học, hợp tác – đầu tư nước ngoài và kiểm định chất lượng giáo dục. Những quy định này nhằm tăng tính răn đe, đảm bảo trật tự, kỉ cương trong giáo dục, đồng thời phản ánh đúng những thay đổi trong cơ chế tự chủ và hợp tác quốc tế.
Dự thảo cũng bổ sung quy định xử lí đối với người học có yếu tố tâm lí bất thường, có hành vi xâm phạm nhà giáo hoặc cán bộ quản lí. Thay vì chỉ xử phạt hành chính, cơ sở giáo dục được phép áp dụng biện pháp hỗ trợ, điều trị và tư vấn tâm lí, góp phần ngăn ngừa bạo lực học đường từ sớm. Riêng trong lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp, Chủ tịch UBND cấp tỉnh sẽ được trao thêm thẩm quyền xử phạt một số hành vi để tăng tính chủ động cho địa phương, giảm tải cho cơ quan trung ương.
Đơn giản hóa thủ tục, phân quyền rõ ràng hơn
Dự thảo Nghị định tiến hành rà soát, loại bỏ các quy định không còn phù hợp với Luật Giáo dục năm 2019, trong đó bãi bỏ toàn bộ nội dung liên quan đến trình độ trung cấp sư phạm và trường trung cấp – những cấp học đã không còn trong hệ thống giáo dục quốc dân hiện hành. Đồng thời, các cụm từ và điều khoản lỗi thời được chỉnh sửa, loại bỏ nhằm bảo đảm tính thống nhất và dễ áp dụng trong thực tiễn.
Song song với đó, dự thảo không bổ sung thêm thủ tục hành chính mới mà tập trung vào việc cắt giảm, đơn giản hóa quy trình và điều chỉnh phân cấp thẩm quyền xử phạt. Cách làm này vừa bảo đảm tính bao quát, thống nhất với Luật Xử lí vi phạm hành chính, vừa phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp, tránh chồng chéo trong thực thi giữa các cơ quan quản lí.
Ngoài ra, dự thảo cũng cập nhật tên gọi và cơ cấu tổ chức của các cơ quan, đơn vị theo quy định mới của Chính phủ, hướng tới một hệ thống quản lí tinh gọn, hiệu quả và minh bạch hơn./.
