Mời quý vị nghe cuộc trao đổi giữa phóng viên VOV2 với Luật sư Đinh Thị Chúc, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội:

Trong những năm qua, Nhà nước tích cực huy động các nguồn vốn trong xã hội để thực hiện các dự án đầu tư phát triển. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện đã nảy sinh nhiều vi phạm về đấu thầu, gây hậu quả nghiêm trọng như: thiệt hại tài chính lớn, ảnh hưởng tiêu cực đến các dự án, làm tổn hại đến quyền lợi hợp pháp của các bên liên quan…

Cuối tháng 2, Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội vừa ban hành quyết định đưa vụ án “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”, xảy ra tại Trung tâm Ứng cứu khẩn cấp máy tính Việt Nam (VNCERT), ra xét xử sơ thẩm đối với bị cáo Nguyễn Thị Thanh Nhàn cùng 12 bị cáo liên quan. Trước đó, Trung tâm Ứng cứu khẩn cấp máy tính Việt Nam (VNCERT) được Bộ Thông tin và Truyền thông giao cho lập và trình Bộ phê duyệt dự án mua sắm trang thiết bị và thuê dịch vụ kỹ thuật với tổng mức đầu tư 95 tỷ đồng. Quá trình triển khai thực hiện dự án, các bị can thuộc chủ đầu tư, nhà thầu, đơn vị thẩm định giá, đơn vị tư vấn đã thực hiện các hành vi thông đồng, gian lận trong đấu thầu, vi phạm quy định về đấu thầu, để Công ty AIC của bà Nhàn trúng thầu trái quy định, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 17 tỷ đồng.

Liên quan vụ sai phạm xảy ra tại Sở Y tế tỉnh Bạc Liêu, đầu tháng 3 vừa qua, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bạc Liêu đã ra quyết định khởi tố bị can, cho tại ngoại đối với ông Bùi Quốc Nam, Giám đốc Sở Y tế tỉnh Bạc Liêu để điều tra, làm rõ về hành vi vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng. Theo đó, ông Nam và các bị can bị khởi tố có liên quan trực tiếp đến gói thầu mua sắm máy CT scanner 128 lát cắt, máy chụp X-quang di động cao tầng, giá hơn 48,7 tỷ đồng cho Bệnh viện Đa khoa Bạc Liêu, gây thất thoát ngân sách Nhà nước hơn 23,4 tỷ đồng.

Luật sư Đinh Thị Chúc, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội cho biết, Điều 16 Luật Đấu thầu 2023 có hiệu lực 01/01/2024 quy định rất rõ các hành vi bị cấm trong hoạt động đấu thầu. Đó là:

1. Đưa, nhận, môi giới hối lộ.

2. Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để gây ảnh hưởng, can thiệp trái pháp luật vào hoạt động đấu thầu dưới mọi hình thức.

3. Thông thầu

4. Gian lận bao gồm các hành vi sau đây:

a) Làm giả hoặc làm sai lệch thông tin, hồ sơ, tài liệu trong đấu thầu;

b) Cố ý cung cấp thông tin, tài liệu không trung thực, không khách quan trong hồ sơ quan tâm, hồ sơ dự sơ tuyển, hồ sơ đăng ký thực hiện dự án đầu tư kinh doanh, hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất nhằm làm sai lệch kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư.

5. Cản trở bao gồm các hành vi sau đây:

a) Hủy hoại, lừa dối, thay đổi, che giấu chứng cứ hoặc báo cáo sai sự thật; đe dọa hoặc gợi ý đối với bất kỳ bên nào nhằm ngăn chặn việc làm rõ hành vi đưa, nhận, môi giới hối lộ, gian lận hoặc thông đồng với cơ quan có chức năng, thẩm quyền về giám sát, kiểm tra, thanh tra, kiểm toán;

b) Cản trở người có thẩm quyền, chủ đầu tư, bên mời thầu, nhà thầu, nhà đầu tư trong lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư;

c) Cản trở cơ quan có thẩm quyền giám sát, kiểm tra, thanh tra, kiểm toán đối với hoạt động đấu thầu;

d) Cố tình khiếu nại, tố cáo, kiến nghị sai sự thật để cản trở hoạt động đấu thầu;

đ) Có hành vi vi phạm pháp luật về an toàn, an ninh mạng nhằm can thiệp, cản trở việc đấu thầu qua mạng.

6. Không bảo đảm công bằng, minh bạch

7. Tiết lộ những tài liệu, thông tin về quá trình lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư, trừ trường hợp cung cấp thông tin theo quy định pháp luật.

8. Chuyển nhượng thầu trong trường hợp sau đây:

a) Nhà thầu chuyển nhượng cho nhà thầu khác phần công việc thuộc gói thầu ngoài giá trị tối đa dành cho nhà thầu phụ và khối lượng công việc dành cho nhà thầu phụ đặc biệt đã nêu trong hợp đồng;

b) Nhà thầu chuyển nhượng cho nhà thầu khác phần công việc thuộc gói thầu chưa vượt mức tối đa giá trị công việc dành cho nhà thầu phụ nêu trong hợp đồng nhưng ngoài phạm vi công việc dành cho nhà thầu phụ đã đề xuất trong hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất mà không được chủ đầu tư, tư vấn giám sát chấp thuận;

c) Chủ đầu tư, tư vấn giám sát chấp thuận để nhà thầu chuyển nhượng công việc quy định tại điểm a khoản này;

d) Chủ đầu tư, tư vấn giám sát chấp thuận để nhà thầu chuyển nhượng công việc quy định tại điểm b khoản này mà vượt mức tối đa giá trị công việc dành cho nhà thầu phụ nêu trong hợp đồng.

9. Tổ chức lựa chọn nhà thầu khi chưa xác định được nguồn vốn theo quy định tại khoản 3 Điều 39, trừ trường hợp đấu thầu trước quy định tại Điều 42 của Luật này.

Theo đó, các hành vi vi phạm theo quy định tại khoản 1 Điều 222 Bộ luật Hình sự bao gồm:

1. Can thiệp trái pháp luật vào hoạt động đấu thầu.

2. Thông thầu.

3. Gian lận trong đấu thầu.

4. Cản trở hoạt động đấu thầu.

5. Vi phạm quy định của pháp luật về bảo đảm công bằng, minh bạch trong hoạt động đấu thầu.

6. Tổ chức lựa chọn nhà thầu khi nguồn vốn cho gói thầu chưa được xác định dẫn đến nợ đọng vốn của nhà thầu.

7. Chuyển nhượng thầu trái phép.

Đối với người thực hiện một trong các hành vi vi phạm trên, gây thiệt hại từ 100 triệu đồng đến 300 triêu đồng hoặc dưới 100 triệu đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật hoặc xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 1 năm đến 5 năm.

Đối với tội vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng thì khung hình phạt cao nhất lên đến 20 năm tù. Cụ thể nêu tại các khoản 2,3 Điều 222 Bộ luật hình sự như sau:

2. Phạm tội thuộc một trong những trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 12 năm:

a) Vì vụ lợi;

b) Có tổ chức;

c) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;

d) Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt;

đ) Gây thiệt hại từ 300.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng.

3. Phạm tội gây thiệt hại 1.000.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm.

4. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.