“Nhà tôi từ lâu không có bất cứ loại thuốc hạ sốt nào cả. Khi con sốt thì mình không làm gì, chỉ quan sát, vì sốt là phản ứng có lợi cho cơ thể” – đây là chia sẻ của một bà mẹ trên mạng xã hội nhận về hàng nghìn lượt thích và bình luận đồng tình.
Từ những bài viết như vậy, một trào lưu mang tên “không dùng thuốc hạ sốt cho trẻ” đang âm thầm lan rộng trong cộng đồng các bậc cha mẹ trẻ nhỏ. Nhiều người tin rằng, khi trẻ bị sốt, cơ thể sẽ tự sinh kháng thể chống lại virus, nên không cần can thiệp bằng thuốc. Thay vào đó, họ áp dụng các mẹo dân gian như xoa chanh lên trán, dán miếng hạ sốt, hoặc lau người bằng khăn ấm suốt đêm để “rút nhiệt”.
Tuy nhiên, đằng sau những cách làm tưởng chừng “tự nhiên” ấy lại là hàng loạt ca bệnh đáng tiếc mà các bác sĩ đang phải tiếp nhận mỗi ngày.
“Có trẻ sốt tới 39 - 40°C, cha mẹ vẫn kiên quyết không cho uống thuốc”
Theo ThS.BS Trần Hoài Linh, Khoa Hồi sức tích cực và Chống độc, Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn, đây là một trào lưu nguy hiểm và thiếu cơ sở y khoa. bác sỹ cho biết, trong thời gian qua, bệnh viện đã tiếp nhận nhiều trường hợp trẻ nhập viện trong tình trạng sốt cao 39–40°C nhưng gia đình không cho uống thuốc, chỉ lau mát hoặc chườm khăn.
“Không ít trẻ đến viện đã bị co giật, mất nước, rối loạn điện giải, thậm chí có trường hợp nhiễm trùng nặng, viêm màng não, viêm phổi do cha mẹ chủ quan nghĩ chỉ là sốt virus thông thường,” – bác sĩ Linh cảnh báo.
Theo BS Linh, sốt đúng là phản ứng miễn dịch có lợi, giúp cơ thể chống lại tác nhân gây bệnh. Tuy nhiên, khi nhiệt độ vượt ngưỡng 38,5°C, đặc biệt ở trẻ nhỏ, cơn sốt có thể trở thành “con dao hai lưỡi” – gây tổn thương tế bào não, mất nước, rối loạn ý thức, thậm chí tử vong nếu không được xử trí kịp thời.
Hiểu sai về “thuận tự nhiên” – cái giá có thể là sức khỏe của con
Tâm lý sợ thuốc, ngại hóa chất, hoặc muốn nuôi con “thuận tự nhiên” là nguyên nhân khiến nhiều cha mẹ chọn cách để con “tự chống virus”. Nhưng theo các chuyên gia, đó là sự hiểu sai nguy hiểm.
Sốt là biểu hiện của quá trình cơ thể phản ứng với nhiễm trùng, chứ không phải dấu hiệu “đang tự khỏi”. Việc để trẻ sốt cao kéo dài không giúp tăng sức đề kháng như nhiều người nghĩ, mà chỉ khiến trẻ mệt mỏi, biếng ăn, chậm hồi phục hơn, thậm chí, sẽ khiến các cơ quan phải hoạt động quá sức, đặc biệt là hệ thần kinh trung ương, tim và phổi. Trẻ càng nhỏ, khả năng điều hòa thân nhiệt càng kém, dễ co giật hoặc hôn mê khi nhiệt độ cơ thể tăng cao.
"Trẻ nhỏ, đặc biệt dưới 5 tuổi, có hệ thần kinh và trung khu điều hòa thân nhiệt chưa hoàn thiện, khả năng bù trừ kém. Khi sốt cao, trẻ dễ bị mất nước, rối loạn chuyển hóa, co giật hoặc hôn mê nhanh hơn người lớn. Ngoài ra, các bệnh lý nhiễm trùng ở trẻ tiến triển nhanh, nên việc chậm can thiệp có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng"- BS Linh phân tích.
Trên mạng xã hội, nhiều mẹo dân gian được chia sẻ rầm rộ: chườm chanh, đắp gừng, dán miếng hạ sốt, thậm chí xịt cồn quanh người. Dù nghe có vẻ “an toàn”, song đây chỉ là biện pháp làm mát tạm thời, không hạ được thân nhiệt trung tâm và hoàn toàn không thể thay thế thuốc hạ sốt.
Khi nào cần dùng thuốc – lời khuyên từ chuyên gia
Theo bác sĩ Trần Hoài Linh, việc có nên dùng thuốc hạ sốt hay không phụ thuộc vào toàn trạng của trẻ, chứ không chỉ là con số trên nhiệt kế. Khi thân nhiệt từ 38,5°C trở lên hoặc trẻ có biểu hiện mệt mỏi, quấy khóc, bỏ bú, lơ mơ, cha mẹ nên cho trẻ uống thuốc hạ sốt đúng liều (paracetamol 10–15 mg/kg/lần), kết hợp lau mát vùng nách, bẹn, trán.
Nếu trẻ chỉ sốt nhẹ, vẫn tỉnh táo, ăn uống bình thường, cha mẹ có thể theo dõi thêm, cho trẻ uống nhiều nước, mặc quần áo thoáng mát và nghỉ ngơi. Tuy nhiên, tuyệt đối không được để trẻ sốt cao kéo dài trên 2 ngày, hoặc cố “chịu đựng” theo trào lưu không dùng thuốc.
“Nếu trẻ sốt cao liên tục, xuất hiện co giật, khó thở, nôn nhiều hay phát ban, cần đưa đến cơ sở y tế ngay. Mọi sự chậm trễ đều có thể gây hậu quả nghiêm trọng” – bác sĩ Linh nhấn mạnh.
Đừng để niềm tin sai lầm biến thành bi kịch
Trào lưu “không dùng thuốc hạ sốt cho trẻ” phản ánh một mong muốn tốt đẹp: giảm bớt sự phụ thuộc vào thuốc và hóa chất. Nhưng nếu thiếu hiểu biết và áp dụng cực đoan, chính sự “thuận tự nhiên” ấy lại có thể khiến con rơi vào nguy kịch.
Các chuyên gia khuyến cáo, điều quan trọng nhất là cha mẹ cần trang bị kiến thức y khoa chính thống, hiểu đúng về cơ chế sốt và biết khi nào cần can thiệp. Cân bằng giữa việc tôn trọng phản ứng tự nhiên của cơ thể và sử dụng thuốc đúng hướng dẫn mới là cách nuôi con an toàn, khoa học và nhân văn nhất.
“Đừng để trào lưu mạng trở thành mối nguy thật. Khi con sốt, điều trẻ cần không phải là sự thờ ơ của cha mẹ, mà là sự chăm sóc đúng cách, đúng lúc” – ThS.BS Trần Hoài Linh, Bệnh viện Xanh Pôn khuyến cáo.
