Theo tổ chức Nghiên cứu Quốc tế về hen và dị ứng ở trẻ em, tỷ lệ viêm mũi dị ứng ở Việt Nam khoảng 20% dân số cả nước. Bệnh có xu hướng gia tăng do ô nhiễm môi trường sống và thời tiết thay đổi thất thường.
“Tỉ lệ viêm mũi dị ứng ở các đô thị lớn nói chung và HN nói riêng cao hơn đáng kể so với vùng nông thôn. Điều này là do ô nhiễm không khí ở thành phố từ các loại khí thải, hoá chất làm suy yếu hàng rào bảo vệ tự nhiên của đường hô hấp, dẫn tới tỉ lệ viêm mũi dị ứng tăng cao”- qua thực tế lâm sàng tại bệnh viện, TS-BS Đào Đình Thi, Trưởng khoa Nội soi- BV Tai mũi họng Trung ương khẳng định.
Cũng có triệu chứng chảy dịch mũi, ngạt mũi, tuy nhiên, viêm mũi dị ứng khác với viêm mũi thông thường
“Sự khác biệt chủ yếu của viêm mũi dị ứng và viêm mũi thông thường đến từ yếu tố dị nguyên. Viêm mũi dị ứng xảy ra khi hít phải dị nguyên trong không khí, các dị nguyên có thể là phấn hoa, lông động vật, xác côn trùng, nấm mốc, hoặc nhân tạo như nước hoa, hoá chất…Vì vậy bệnh thường liên quan tới một khoảng thời gian trong năm hoặc hoàn cảnh cụ thể”- BS Thi cho hay.
Ngoài ra, viêm mũi dị ứng có yếu tố di truyền, nghĩa là nếu trong gia đình có người bị viêm mũi dị ứng thì khả năng con cái mắc bệnh này cao hơn. Ngoài ra, những người có cơ địa dị ứng khác, như hen suyễn hoặc chàm cũng có nguy cơ cao hơn
Hiện nay, theo BS Đào Đình Thi, BV Tai mũi họng Trung ương đang sử dụng hệ thống phân loại ARIA 2019, chia viêm mũi dị ứng ra thành 2 loại là viêm mũi dị ứng gián đoạn và dai dẳng, ngoài vấn đề thời gian và tần suất của các triệu chứng thì mức độ ảnh hưởng đến chất lượng sống ở các khía cạnh giấc ngủ, công việc, các hoạt động hàng ngày và suy nhược tinh thần cũng được đề cập.
“Viêm mũi dị ứng có thể là khởi nguồn của các bệnh lý cấp và mạn tính dai dẳng như viêm mũi xoang, viêm kết mạc, viêm họng, viêm tai giữa mạn tính. Dù không được coi là biến chứng nhưng hen phế quản thường đi kèm với viêm mũi dị ứng và dẫn tới các bệnh lý nghiêm trọng hơn”- BS Thi cho biết.
Cũng theo BS Đào Đình Thi- điều trị viêm mũi dị ứng cần dựa trên mức độ và tính chất của bệnh, bao gồm tránh tiếp xúc với dị nguyên, sử dụng corticoid và kháng histamin đường uống hoặc xịt, kết hợp với rửa mũi hàng ngày bằng nước muối sinh lý. Bệnh nhân cần duy trì thói quen rửa mũi hàng ngày và tăng cường trong các đợt viêm để giảm triệu chứng cũng như hạn chế tái phát.
Miễn dịch liệu pháp là một phương pháp điều trị có cơ sở khoa học vững chắc và mang lại hiệu quả lâu dài cho bệnh nhân viêm mũi dị ứng, đặc biệt khi được chỉ định và theo dõi chặt chẽ. Tuy nhiên, không phải ai cũng phù hợp với phương pháp này. Việc đánh giá kỹ lưỡng bởi bác sĩ chuyên khoa dị ứng hoặc tai mũi họng là rất cần thiết trước khi bắt đầu.
Viêm mũi dị ứng có liên quan mật thiết đến yếu tố môi trường và hệ miễn dịch, vì vậy xây dựng những thói quen lành mạnh, đều đặn và phù hợp có thể giúp giảm tần suất tái phát, mức độ nặng và cả nguy cơ tiến triển sang hen phế quản.
Bác sĩ Đào Đình Thi khuyến khích mỗi người – đặc biệt là trẻ em và người có cơ địa dị ứng – nên duy trì một số thói quen:
- Rửa mũi bằng nước muối sinh lý thường xuyên
- Giữ nhà cửa sạch sẽ – giảm tiếp xúc dị nguyên
- Đeo khẩu trang khi ra ngoài, nhất là lúc ô nhiễm hoặc mùa phấn hoa
- Tăng cường sức đề kháng tổng thể
- Tránh tự ý dùng thuốc xịt mũi chứa corticoid hoặc thuốc co mạch lâu dài
- Theo dõi và điều trị sớm các dấu hiệu bất thường
Một chế độ ăn uống, tập luyện và sinh hoạt lành mạnh giúp tăng cường sức đề kháng, yếu tố quan trọng góp phần vào hiệu quả phòng và điều trị viêm mũi dị ứng. Nên có một chế độ ăn giàu chất chống oxy hoá và chống viêm như các loại hoa quả, rau và hạt, hạn chế các loại thực phẩm có thể làm nặng thêm triệu chứng viêm mũi dị ứng như các thực phẩm nhiều giàu mỡ, thức ăn lạnh hoặc cay, hoặc các thực phẩm gây dị ứng. Bên cạnh đó, có thể kiểm soát môi trường không khí tại nơi làm việc hoặc trong nhà bằng việc sử dụng máy lọc không khí, rửa tay thường xuyên và hạn chế ra ngoài vào khoảng thời gian ô nhiễm nhất trong ngày. Đeo khẩu trang khi ra ngoài luôn là biện pháp đơn giản nhưng vô cùng hiệu quả để tránh tiếp xúc với dị nguyên gây viêm mũi dị ứng.
