Gánh nặng chi trả còn quá lớn với bệnh nhân BHYT
Thực tế nhiều năm qua cho thấy, tấm thẻ BHYT dù giúp người bệnh giảm đáng kể chi phí nhưng tiền đồng chi trả vẫn là gánh nặng kinh tế, đặc biệt với các bệnh lý như ung thư. Trường hợp ông Đỗ Cao Dương, 72 tuổi, mắc ung thư gan là ví dụ điển hình. Ngoài việc sử dụng thuốc đích, ông còn phải thực hiện kỹ thuật nút mạch hóa chất - một thủ thuật chuyên sâu nhằm ngăn nguồn nuôi dưỡng khối u. Dù có thẻ BHYT 95%, nhưng chi phí cho một lần điều trị như vậy vẫn là một gánh nặng.
“Tôi nút mạch hóa chất 3 lần. Lần đầu nút mạch bằng vi cầu phóng xạ riêng thuốc đã là 500 triệu rồi, dù được miễn tiền thuốc, chỉ phải trả tiền còn lại thôi thì cũng trên 100 triệu đồng”, ông Đỗ Cao Dương chia sẻ.
Theo bác sĩ Lê Chí Hiếu, Phó trưởng Khoa Ung bướu, Bệnh viện Hữu Nghị, nhiều loại thuốc điều trị ung thư dù đã được BHYT chi trả vẫn khiến bệnh nhân phải bỏ ra vài chục triệu đồng mỗi đợt. Nếu không có BHYT, phác đồ điều trị kéo dài một năm có thể tiêu tốn tới 300–400 triệu đồng, con số vượt xa khả năng của đa số hộ gia đình.
Danh mục thuốc BHYT chuẩn bị mở rộng quy mô lớn nhất từ trước đến nay
Hiện nay, việc chi trả chi phí thuốc cho người tham gia BHYT thực hiện theo danh mục và quy định của Thông tư số 20/2022/TT-BYT ngày 31/12/2022 của Bộ Y tế bao gồm: 1.037 hoạt chất/thuốc hóa dược. Trong nhiều năm qua, danh mục thuốc hầu như chưa được cập nhật kịp thời.
Để đáp ứng với nhu cầu điều trị của người dân và các cơ sở khám chữa bệnh, từ năm 2023 đến nay, Bộ Y tế đã chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan để thực hiện rà soát, cập nhật, xây dựng dự thảo danh mục thuốc hóa dược để thay thế danh mục thuốc tại Thông tư số 20/2022/TT-BYT.
Theo bà Trần Thị Trang – Vụ trưởng Vụ BHYT, Bộ Y tế, đến cuối quý I năm 2026, danh mục thuốc được BHYT thanh toán sẽ được cập nhật với mức mở rộng lớn chưa từng có. Tổng cộng 76 loại thuốc mới đang được đề xuất bổ sung, trong đó có 28 thuốc dành cho ung thư và bệnh lý miễn dịch – nhóm vốn có giá thành đắt đỏ và ít người tiếp cận được.
Đáng chú ý, 22 trong số này là thuốc điều trị đích thế hệ mới. Khi được đưa vào danh mục BHYT, hàng chục nghìn bệnh nhân sẽ giảm được gánh nặng đồng chi trả, đồng thời có cơ hội tiếp cận các thuốc điều trị tiên tiến trước đây vốn quá xa tầm tay.
357 loại thuốc được đưa về tuyến xã: Giảm chi phí từ gốc cho người bệnh
Không chỉ tập trung vào thuốc công nghệ cao, chính sách mới còn hướng đến việc đưa dịch vụ chăm sóc sức khỏe gần hơn với người dân. Bộ Y tế cho biết sẽ có tới 357 loại thuốc được bổ sung cho các trạm y tế xã, phường, bao gồm thuốc tim mạch, nội tiết, tiêu hóa, kháng sinh, giảm đau — những nhóm thuốc điều trị bệnh phổ biến và bệnh mạn tính.
Theo bà Vũ Nữ Anh, Phó Vụ trưởng Vụ BHYT, số lượng thuốc tại tuyến xã sẽ tăng gấp đôi so với hiện nay. Nhờ đó, bệnh nhân tăng huyết áp, đái tháo đường hay các bệnh mạn tính khác có thể được kê đơn và thanh toán BHYT ngay tại địa phương, giảm đáng kể chi phí đi lại và tránh tình trạng quá tải tại tuyến trên. Đây được xem là bước “san bằng” quyền tiếp cận giữa người dân vùng đô thị và vùng sâu vùng xa.
Áp lực tài chính với quỹ BHYT và hướng đi bền vững
Theo bà Trần Thị Trang việc bổ sung danh mục thuốc mới, nhất là thuốc ung thư, chắc chắn tạo áp lực lên quỹ BHYT. Ước tính quỹ sẽ phải chi thêm hơn 12 nghìn tỷ đồng trong 5 năm tới. Tuy nhiên, Bộ Y tế đã và đang triển khai cơ chế đàm phán giá thuốc. Nhiều hãng dược đã cam kết giảm giá từ 6,5% đến hơn 60% khi đưa vào thanh toán BHYT, góp phần giảm đồng chi trả và bảo đảm tính bền vững của quỹ.
Cùng với đó, việc tăng cường giám sát kê đơn, nâng cao năng lực tuyến cơ sở và hiện đại hóa hệ thống quản lý thông tin y tế được coi là yếu tố then chốt để chính sách mới phát huy hiệu quả.
Nhìn tổng thể, các thay đổi trong chính sách BHYT từ năm 2026 mang ý nghĩa toàn diện: giảm chi phí điều trị, tăng khả năng tiếp cận thuốc và dịch vụ, thu hẹp khoảng cách y tế giữa các vùng miền và hướng tới mục tiêu bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân. Đối với bệnh nhân ung thư hay các bệnh mạn tính, đây thực sự là cánh cửa mở ra hy vọng, không chỉ để được tiếp cận thuốc tốt hơn, mà quan trọng hơn là giảm bớt gánh nặng tài chính vốn đè nặng lên cả gia đình trong suốt hành trình điều trị dài lâu./.
