Bệnh nhân là người dân tộc Thái ở tỉnh Điện Biên. Hơn 1 tháng trước bệnh nhân lên chơi nhà bạn ở Lai Châu và có ăn món gỏi cua sống.
Vài tuần sau, bệnh nhân có dấu hiệu mệt mỏi, sút cân, buồn nôn, khi hoạt động gắng sức cảm thấy bị khó thở, đuối sức và ho. Bệnh nhân có đi khám nhưng không tìm ra bệnh.
Khi được chuyển đến Trung tâm Bệnh nhiệt đới - Bệnh viện Bạch Mai, sau khi khai thác tiền sử, các bác sĩ đã cho chỉ định tìm sán và kết quả là bệnh nhân dương tính với loại Paragonimus (Sán lá phổi). Bệnh nhân đã được điều trị bằng thuốc tẩy sán. Hiện bệnh nhân đã được điều trị khỏi và xuất viện.
Sán lá phổi là bệnh do ký sinh trùng Paragonimus westermani gây ra, có thể gặp ở mọi lứa tuổi. Bệnh sán lá phổi với 40 loài khác nhau, thuộc giống Paragonimus được phát hiện ở rất nhiều nơi trên thế giới trong đó có Việt Nam nhưng chỉ có trên 10 loài gây bệnh ở người, chủ yếu là loài Paragonimus westermani.
Sán lá phổi đẻ trứng, trứng theo đờm xuống họng ra ngoài môi trường hoặc theo phân khi nuốt đờm. Trứng rơi xuống nước, nở ra ấu trùng lông (miracidium), chui vào ốc phát triển thành ấu trùng đuôi (cercaria), ấu trùng đuôi rời ốc chui vào tôm cua nước ngọt tạo nang ở tổ chức và phủ tạng (ấu trùng nang-metacercaria).
Khi con người hay súc vật ăn phải tôm, cua có ấu trùng sán lá phổi chưa nấu chín, ấu trùng sán vào dạ dày và ruột (ấu trùng thoát nang ở tá tràng), xuyên qua thành ống tiêu hóa vào ổ bụng rồi xuyên qua cơ hoành và màng phổi vào nhu mô phổi rồi làm tổ ở đó, một số ít cư trú tại tim, phúc mạc, gan, thận, dưới da, ruột, não... Sán chủ yếu ký sinh trong phổi, làm nang trong tiểu phế quản nhỏ của phổi người hay súc vật, trong mỗi nang hầu hết có 2 con và dịch mủ màu đỏ, xung quanh có mạch máu tân tạo. Trứng sán có màu nâu sẫm, hình bầu dục, bên trong có chứa phôi.
PGS.TS Đỗ Duy Cường - Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới cho biết, vì ho ra máu, ho tức ngực nên rất nhiều bệnh nhân bị chẩn đoán nhầm sang các loại bệnh khác như lao, viêm phổi, hay u phổi.
BS Cường khuyến cáo người dân, đặc biệt là những người sống ở một số tỉnh miền núi phía Bắc như Điện Biên, Lai Châu, Sơn La... là những địa phương có tập quán ăn món tôm, cua sống (ăn gỏi hoặc nướng chưa chín), không được ăn đồ tái sống nhất là cua hoặc tôm, ốc chưa nấu chín.
Nếu xuất hiện các triệu chứng như ho kéo dài, khó thở, ho, đau ngực cũng cần làm thêm các chỉ định tìm sán, để tránh nhầm lẫn sang với các bệnh phổi khác.
