Theo thống kê, hiện nay, tỉ lệ những người sống độc thân chiếm khoảng 2,5% dân số Việt Nam, trong đó có hơn 80% là nữ giới. Sống độc thân không có nghĩa là họ không khao khát có gia đình, nhiều phụ nữ rất mong có con và họ đã tìm cách để có thể sinh con.
Việc mong muốn và sinh con là nhu cầu chính đáng. Vì vậy, Nghị định số 207/2025/NĐ-CP cho phép phụ nữ độc thân được làm IVF mà không cần chỉ định của bác sĩ có ý nghĩa nhân văn, mở ra cơ hội làm mẹ chủ động, an toàn và hợp pháp cho phụ nữ. Qua đó góp phần nâng cao vị thế và vai trò của phụ nữ trong xã hội hiện đại. Về lĩnh vực dân số, chính sách này còn giúp duy trì và bổ sung dân số trong bối cảnh tỷ lệ sinh ở Việt Nam đang có xu hướng giảm, nhiều nơi đã dưới mức sinh thay thế.
Song, bên cạnh ý nghĩa nhân văn cũng đặt ra lo ngại, liệu việc trao quyền sinh sản cho phụ nữ độc thân có tạo áp lực lên xã hội và tương lai của những đứa trẻ sau này. Trao đổi trong chương trình 30 phút cùng VOV2, chuyên gia dân số Mai Xuân Phương cho rằng, nuôi con một mình cũng đặt ra nhiều thách thức, gánh nặng kinh tế, tâm lý, trách nhiệm giáo dục con và nguy cơ trẻ thiếu sự chăm sóc từ cả cha lẫn mẹ. Ông lo ngại về xu hướng mẹ đơn thân sinh con và nuôi con một mình sẽ gia tăng thời gian tới.
“Xu hướng mẹ đơn thân sẽ tác động lên gia đình truyền thống thậm chí phá vỡ gia đình truyền thống. Nó phản ánh thay đổi trong quan niệm hôn nhân và gia đình cũng như quyền sinh sản và đề cao tính độc lập tự chủ của phụ nữ. Hơn nữa tôi nghĩ rằng xu hướng này ngày càng gia tăng sẽ dẫn đến sự đa dạng trong mô hình gia đình những cũng đặt ra thách thức trẻ em thiếu đi vai trò của người cha trong quá trình trưởng thành nên cần nhìn nhận xu hướng này một cách khách quan, chúng ta phải có cách nhìn tích cực tức là ủng hộ quyền chính đáng của phụ nữ, đồng thời xây dựng cơ chế hỗ trợ để đảm bảo quyền lợi cho sự phát triển toàn diện của trẻ em” – chuyên gia dân số Mai Xuân Phương nói.
Bên cạnh việc thực thi tôn trọng quyền sinh con của phụ nữ, ông Mai Xuân Phương cho rằng cần có thêm quy định để sự lựa chọn nuôi con một mình không trở thành trào lưu trong xã hội.
“Chúng ta bảo vệ quyền lợi chính đáng của phụ nữ nhưng không thể bỏ qua trách nhiệm của gia đình, cộng đồng và của xã hội. Xu hướng phụ nữ độc thân sinh con có thể gia tăng nhưng không thể trở thành trào lưu, nếu không sẽ gây phản tác dụng. Tôi nghĩ rằng gia đình truyền thống vẫn là mô hình tốt nhất cho sự phát triển của một đứa trẻ. Vì vậy, bên cạnh chính sách mở này sẽ có thêm những quy định và hướng dẫn cụ thể về điều kiện sức khỏe của người mẹ, kinh tế, kinh nghiệm cũng như trách nhiệm nuôi dạy con, làm sao đảm bảo có cân nhắc kỹ lưỡng, không phải là quyết định bồng bột, vội vàng, thiếu suy nghĩ và cũng không trở thành xu hướng lan rộng dẫn tới thiếu kiểm soát trong xã hội”.
Tất cả mọi trẻ em sinh ra dù trong điều kiện, hoàn cảnh nào cũng đều có quyền được yêu thương và tôn trọng. Vì thế khi quyết định sinh con, mẹ đơn thân cần cân nhắc, chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt tài chính, tâm lý. Các mẹ có quyền sinh con nhưng cũng phải có trách nhiệm để làm tốt hơn vai trò của mình đối với con cái.
