Lựa chọn một người đồng hành trong suốt cuộc đời, đa phần người trẻ quan tâm tìm hiểu về gia đình, đạo đức, trình độ, tính cách…, ít người chú trọng đến khía cạnh sức khỏe, dù đó là một trong những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống hôn nhân.
Câu chuyện của Lý Văn Hơn ở tỉnh Lào Cai là một ví dụ. Mặc dù gần đến tuổi lập gia đình nhưng kiểm tra sức khỏe trước khi cưới là điều mà chẳng bao giờ Hơn nghĩ đến: Em là Lý Văn Hơn năm nay 22 tuổi, em dự định hơn tháng nữa là em đám cưới, còn về vấn đề sức khỏe tốt hay không tốt thì mình cũng chưa khám qua với lại công việc nhiều, lên đồi núi này kia nên mình cũng không khám.
Nếu như Hơn chưa biết đến khái niệm “tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn”, thì Nguyễn Thị Hoa, ở Hưng Yên lại tìm hiểu rất kỹ về vấn đề này. Tuy nhiên, Hoa lại băn khoăn, việc khám trước hôn nhân có thực sự quan trọng? Hay đôi khi chính nó là rào cản, làm tuột mất một người mà đáng ra có thể cùng mình cố gắng trong cuộc sống.
"Em cũng dự định khám tiền hôn nhân, để yên tâm về bản thân cũng như người bạn đời của mình, nếu chẳng may một trong hai có vấn đề gì thì phải tính cách giải quyết, thậm chí xấu nhất là cân nhắc lại chuyện cưới. Nói thì thế chứ chuyện tình cảm đã đi đến ngưỡng cửa quan trọng, việc buông tay thực sự không hề dễ" - Hoa chia sẻ
Mang thai đến tuần thứ 29, T.H – một thai phụ ở Hà Nội - được chẩn đoán bị thiếu máu và nghi ngờ mang gen bệnh tan máu bẩm sinh. Điều này khiến bà mẹ trẻ bàng hoàng. T.H cho biết, trước khi kết hôn, hai vợ chồng cũng đi kiểm tra sức khỏe nhưng chỉ khám tổng quát mà không nghĩ đến việc làm xét nghiệm sàng lọc một số bệnh lý di truyền bẩm sinh: bây giờ như bác sỹ nói em bé 30 tuần là khá là to rồi . Hi vọng chồng em không có vấn đề gì để em bé có nhiều cơ hội khỏe mạnh như người bình thường.
3 câu chuyện, 3 tình huống phản ánh thực trạng của việc tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn của người trẻ: không có thông tin hoặc thông tin không đầy đủ.
Tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn khác với khám tổng quát, cũng không phải khám sức khỏe sinh sản hay hậu sản. Bác sĩ sẽ tập trung khám chức năng cơ bản, sức khỏe tâm thần, tình dục, sinh sản. Các bệnh lý di truyền học và gen cũng cần được xét nghiệm để bác sĩ sẽ tư vấn giải pháp góp phần bảo vệ hạnh phúc gia đình.
BS Nguyễn Tri Thức, Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết: cá nhân ông từng tiếp nhận nhiều ca sản phụ bị suy thận, suy tim nặng, hẹp van tim. Có người đến lúc sinh con mới biết bị bệnh bởi trước đó chưa từng khám sức khỏe.
Khám xong phát hiện tôi bị bệnh thì không cho tôi kết hôn? – không phải, Quyền đăng ký kết hôn là quyền chính đáng, ai cũng có quyền kết hôn. Nhưng khám sức khỏe tiền hôn nhân để công khai cho người bạn đời mình biết là tôi mang bệnh…anh/chị có chấp nhận hay không, nếu chấp nhận thì mình đến với nhau. - BS Nguyễn Tri Thức bày tỏ quan điểm.
Mỗi năm, nước ta có khoảng 41.000 trẻ em chào đời được xác định mắc bệnh lý di truyền, dị tật bẩm sinh. Con số có thể không lớn đến thế nếu các cặp đôi quan tâm đến việc tư vấn,khám sức khỏe trước khi kết hôn.
Ở thành phố Hồ Chí Minh, một trong những giải pháp mà ngành dân số đang triển khai là truyền thông cung cấp các dữ liệu khoa học rõ ràng, chính xác, đầy đủ về tầm quan trọng của việc khám sức khỏe tiền hôn nhân. Từ việc hiểu về lợi ích, hy vọng sẽ từng bước thay đổi nhận thức. Ông Phạm Chánh Trung, Chi cục trưởng Chi cục dân số KHHGĐ thành phố Hồ Chí Minh cho biết: Chúng tôi áp dụng mạnh dạn các mô hình truyền thông mới để vận động người dân tham gia khám sức khỏe trước khi kết hôn. Chúng tôi xây dựng các trailer nói về tầm quan trọng của việc khám sức khỏe trước khi kết hôn, để trình chiếu trong các rạp chiếu phim. Chúng tôi có những tranh ảnh liên quan đến khám sức khỏe trước khi kết hôn được trình chiếu trên các bảng điện tử LED của thành phố, các nội dung thông điệp vận động người dân tham gia khám sức khỏe trước khi kết hôn cũng được chuyển tải liên tục thông qua màn hình chờ của xe buýt, của siêu thị, của hệ thống vận tải hành khách công cộng và đặc biệt trong cơ sở y tế của chúng tôi. Trong năm 2023, toàn thành phố có 6 ngàn cặp đôi đăng ký khám sức khỏe trước khi kết hôn – đây là con số ghi nhận tại các bệnh viện đầu ngành của thành phố".
Việc cung cấp các luận cứ thuyết phục theo ông Trung sẽ là cơ sở để người dân chuyển đổi hành vi, tự nguyện sử dụng các dịch vụ tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn bởi việc này không chỉ mang lại lợi ích về sức khỏe sinh sản nói riêng mà còn cả thể chất lẫn tinh thần cho cuộc sống hôn nhân của các cặp vợ chồng tương lai.
