Việt Nam sẽ trở thành một quốc gia có dân số già vào năm 2036

Sáng nay, tại Hà Nội, Bộ Y tế và Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội phối hợp tổ chức Lễ phát động Tháng hành động Quốc gia về dân số với chủ đề:“Nâng cao chất lượng dân số để đất nước phồn vinh, gia đình hạnh phúc”, nhằm nâng cao nhận thức và đề cao trách nhiệm của các cấp chính quyền, đoàn thể, tổ chức xã hội và từng gia đình về ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác dân số đối với sức khỏe và sự phát triển bền vững của đất nước.

Trong 20 năm qua, công tác dân số ở nước ta đã đạt được những kết quả đáng khích lệ như giảm tỷ lệ tử vong mẹ, tỷ lệ sử dụng sử dụng biện pháp tránh thai hiện đại của phụ nữ trong độ tuổi 15-49 đạt hơn 60%... Tuy nhiên, hiện công tác dân số đang đứng trước nhiều khó khăn, thách thức như mức sinh giảm thấp, tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh vẫn ở mức cao, tốc độ già hóa dân số nhanh… Phát biểu tại Lễ phát động, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn nhận định: Những khó khăn, thách thức này sẽ còn tiếp tục ở những năm tiếp theo.

“Bước sang năm 2025 và những năm sắp tới, chúng ta tiếp tục phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức hơn nữa, nhiều chỉ tiêu có nguy cơ khó đạt. Để thực hiện các yêu cầu, nhiệm vụ, chỉ tiêu kế hoạch được giao, Bộ Y tế kêu gọi toàn thể đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức làm công tác dân số tiếp tục đoàn kết, tích cực, chủ động, sáng tạo trong việc tham mưu với các cấp uỷ Đảng, chính quyền; phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể và động viên mọi tầng lớp nhân dân thực hiện hiệu quả chủ trương, chính sách về công tác dân số”.

Các kết quả từ nghiên cứu của Tổng cục Thống kê phối hợp cùng UNFPA cho thấy Việt Nam vẫn đang trong giai đoạn "dân số vàng", có nghĩa là mỗi người phụ thuộc được hỗ trợ bởi hai người trong độ tuổi lao động. Tuy nhiên, dân số Việt Nam đã bắt đầu già hóa từ năm 2011 và đang già hóa với tốc độ nhanh hơn nhiều so với các quốc gia khác. Dự báo, Việt Nam sẽ trở thành một quốc gia có dân số già vào năm 2036 và là xã hội siêu già vào năm 2049. Đồng thời, Việt Nam cũng đang bước vào xu hướng mức sinh thấp, với tổng tỷ suất sinh là 1,96 vào năm 2023. Mức sinh này được đánh giá là thấp nhất từ trước đến nay.

Chia sẻ với những thách thức trong công tác dân số, Ông Matt Jackson, Trưởng Đại diện của Quỹ Dân số Liên hợp quốc tại Việt Nam cam kết sẽ tiếp tục hỗ trợ cho Việt Nam thời gian tới.

"Hôm nay, nhân dịp Ngày Dân số Việt Nam, tôi xin khẳng định UNFPA tiếp tục hỗ trợ kỹ thuật cho Việt Nam nhằm cải thiện khả năng tiếp cận dịch vụ sức khỏe sinh sản và tình dục chất lượng cho người dân; thúc đẩy quyền sinh sản; giảm tỷ lệ tử vong mẹ; thu thập và phân tích dữ liệu về dân số đạt chất lượng cao nhất, và giải quyết vấn đề bình đẳng giới và bạo lực giới. Chúng tôi cũng cam kết hỗ trợ Chính phủ Việt Nam xác định các cơ hội mà thay đổi nhân khẩu học đem lại, thúc đẩy phát triển thanh niên và thích ứng phó với già hóa dân số" - Ông Matt Jackson cho biết.

Để giải quyết những thách thức của công tác dân số hiện nay, hiện Bộ Y tế đang soạn thảo Luật dân số dự kiến sẽ trình Quốc hội vào tháng 10 năm 2025, đồng thời các giải pháp nâng cao chất lượng dân số như phối hợp với các cơ sở y tế để thực hiện sàng lọc trước sinh và sơ sinh, tư vấn tiền hôn nhân và hôn nhân nhằm sinh ra những trẻ em khỏe mạnh… cũng là những hoạt động sẽ được tiếp tục triển khai trong thời gian tới.