Hà Nội từ lâu được đánh giá là một trong những địa phương có hệ thống y học cổ truyền (YHCT) phát triển mạnh và đồng bộ. Hiện toàn thành phố có hai bệnh viện chuyên khoa y học cổ truyền với quy mô 550 giường bệnh; đa số trạm y tế và phòng khám đều triển khai các dịch vụ điều trị bằng y học cổ truyền. Bên cạnh đó, hệ thống 368 vườn thuốc mẫu cùng công tác quản lý dược liệu ngày càng hiện đại đã giúp người dân Thủ đô dễ dàng tiếp cận các bài thuốc, phương pháp trị liệu an toàn và hiệu quả.
Giai đoạn 2020 - 2024, y học cổ truyền Hà Nội ghi nhận nhiều kết quả nổi bật. Từ các bệnh lý hô hấp, cảm cúm, rối loạn miễn dịch ở phụ nữ mang thai đến đau nhức xương khớp ở người cao tuổi hay phục hồi chức năng sau tai nạn, phương pháp YHCT đã chứng minh hiệu quả qua từng ca bệnh thực tế. Nhiều bệnh nhân chia sẻ họ tin tưởng YHCT vì tính an toàn, ít tác dụng phụ và hỗ trợ phục hồi lâu dài.
Đông - Tây y kết hợp: Xu hướng hiện đại hóa trong điều trị
Với sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Thành phố Hà Nội, ngành y tế đang đẩy mạnh kết hợp YHCT và y học hiện đại, ứng dụng công nghệ và nghiên cứu khoa học nhằm nâng cao hiệu quả điều trị. Mô hình phối hợp Đông – Tây y đã được triển khai tại nhiều bệnh viện và bước đầu cho thấy hiệu quả rõ rệt trong điều trị bệnh mạn tính, phục hồi chức năng và chăm sóc sức khỏe toàn diện, góp phần khẳng định vị thế của YHCT trong hệ thống y tế.
Một trong những minh chứng rõ nét là quá trình giữ thai của chị Đinh Thị Phượng, quê Phú Thọ, hiện điều trị tại Khoa Phụ sản, Bệnh viện Đa khoa Y học cổ truyền Hà Nội. Khi thai mới được 7 tuần, chị Phượng nhập viện trong tình trạng dọa sảy, ra máu nhiều và tâm lý vô cùng lo lắng. Sau khi được các bác sĩ siêu âm xác định có tụ dịch, chị được can thiệp bằng phác đồ Tây y gồm truyền giảm co, tiêm cầm máu, đồng thời phối hợp sử dụng thuốc Đông y. Chỉ sau vài tuần, sức khỏe cải thiện rõ rệt, tình trạng nghén giảm, giấc ngủ tốt hơn và các vị trí sưng đau do tiêm được chiếu đèn hỗ trợ nên tiến triển nhanh chóng. Khi bước sang tuần thai thứ 13 - cột mốc quan trọng, chị Phượng cho biết bản thân cảm thấy yên tâm và vững tin hơn vào quá trình điều trị.
Theo ThS.BS Lê Thị Hải Vân, Trưởng khoa Phụ sản, việc kết hợp hai nền y học đã trở thành phác đồ chuẩn tại đơn vị. Hầu hết các trường hợp dọa sảy, băng huyết, rối loạn kinh nguyệt hay bí đái sau sinh đều được điều trị bằng sự phối hợp hài hòa giữa Tây y và YHCT. Với những trường hợp bí đái sau sinh, thay vì sử dụng ống thông - giải pháp có nguy cơ gây viêm nhiễm - việc áp dụng châm cứu và thuốc YHCT giúp hầu hết bệnh nhân hồi phục trong 5–7 ngày. Các bài thuốc dưỡng thai từ YHCT còn giúp giảm tác dụng phụ của thuốc giữ thai Tây y, giúp mẹ bầu thoải mái và phục hồi tốt hơn.
Hiệu quả trong điều trị, rút ngắn thời gian nằm viện
Theo ThS.BS Nguyễn Anh Việt - Trưởng khoa Ngoại, hầu hết các phẫu thuật như nội soi ruột thừa, lấy sỏi túi mật, mổ u xơ tiền liệt tuyến, tán sỏi laser ngược dòng hay điều trị trĩ đều được hỗ trợ bằng YHCT trong quá trình phục hồi sau mổ. Các bài thuốc YHCT giúp giảm phù nề, tăng tốc độ liền xương trong phẫu thuật chấn thương chỉnh hình; hạn chế tái phát sau tán sỏi; cải thiện thể trạng bệnh nhân sau phẫu thuật tiêu hóa; đặc biệt là giảm đau hiệu quả trong điều trị trĩ - điều mà thuốc Tây thường gây nhiều tác dụng phụ nếu sử dụng kéo dài.
Bên cạnh điều trị lâm sàng, Khoa Ngoại còn triển khai nhiều đề tài nghiên cứu cấp Bộ và cấp cơ sở về thuốc liền xương, thuốc điều trị u xơ tiền liệt tuyến hay chống tái phát sỏi nhằm tạo nền tảng khoa học vững chắc cho việc phối hợp Đông - Tây y. Trường hợp bệnh nhân Trần Thị Hà (Phú Thọ) - người bị đứt dây chằng chéo trước sau tai nạn giao thông là minh chứng rõ ràng. Sau phẫu thuật tái tạo dây chằng, chị Hà được phục hồi chức năng bằng xoa bóp, bấm huyệt và các bài thuốc YHCT, giúp cải thiện sức cơ, giảm đau và tăng khả năng vận động. Chỉ sau một thời gian ngắn, bệnh nhân đã có thể ngồi dậy và tập đi lại.
TS.BS Nguyễn Thị Thu Hằng - Phó Giám đốc Bệnh viện Đa khoa YHCT Hà Nội cho biết, bệnh viện là đơn vị đầu ngành về YHCT của Thủ đô và hoạt động theo mô hình Đông - Tây y kết hợp. Nhờ đó, YHCT được ứng dụng trong hầu hết các bệnh lý mạn tính, giúp nâng cao hiệu quả điều trị và giảm tác dụng phụ cho người bệnh.
Bệnh viện đang tập trung nâng cao chất lượng khám chữa bệnh YHCT thông qua tăng cường năng lực chuyên môn, đầu tư cơ sở vật chất, bảo đảm nguồn thuốc và phát triển các mũi nhọn như điều trị cơ xương khớp không dùng thuốc, hỗ trợ ung thư bằng YHCT. Đến nay, đơn vị đã sản xuất hơn 20 chế phẩm YHCT phục vụ điều trị và đẩy mạnh nghiên cứu khoa học nhằm chuẩn hóa các bài thuốc, phương pháp mới.
"Việc phối hợp châm cứu, bấm huyệt ngay từ đầu trong điều trị đột quỵ cùng các kỹ thuật hồi sức hiện đại đã giúp nhiều bệnh nhân phục hồi vận động tốt hơn, rút ngắn thời gian nằm viện và giảm chi phí điều trị", BS Nguyễn Thị Thu Hằng chia sẻ
TS Hằng nhấn mạnh, khi YHCT và y học hiện đại không vận hành tách rời mà kết hợp chặt chẽ, hiệu quả đạt được sẽ toàn diện hơn và người bệnh chính là đối tượng được hưởng lợi nhiều nhất – phục hồi nhanh hơn, an toàn hơn và bền vững hơn.
Triển khai Nghị quyết 72: Hướng đến nền y tế hiện đại mang bản sắc Việt
Nghị quyết 72 của Bộ Chính trị xác định y học cổ truyền là một trong ba trụ cột quan trọng của nền y tế hiện đại, bên cạnh y học hiện đại và y học số. Nghị quyết nhấn mạnh yêu cầu phát huy tiềm năng, thế mạnh của YHCT, nâng cao năng lực hệ thống từ Trung ương đến địa phương, đồng thời kết hợp hài hòa giữa các nền y học để tạo nên bản sắc riêng của y tế Việt Nam trong thời kỳ hội nhập. Theo TS Nguyễn Đình Hưng - Phó Giám đốc phụ trách Sở Y tế Hà Nội, đây là chủ trương mang tính chiến lược, mở ra hành lang quan trọng để Hà Nội đưa YHCT phát triển theo hướng hiện đại, chuyên sâu, ứng dụng khoa học công nghệ và gắn chặt với đào tạo nhân lực chất lượng cao.
Ông Hưng cho biết, Nghị quyết đặt ra nhiều nhiệm vụ trọng tâm, trong đó có hiện đại hóa YHCT bằng việc chuẩn hóa kỹ thuật chẩn đoán - điều trị, đẩy mạnh nghiên cứu và bào chế dược liệu bằng công nghệ cao, phát triển vùng dược liệu sạch có truy xuất nguồn gốc minh bạch. Một yêu cầu then chốt khác là kết hợp YHCT với y học hiện đại trong toàn bộ quy trình khám chữa bệnh, từ đào tạo nhân lực, phòng bệnh đến điều trị và phục hồi chức năng; đồng thời mở rộng mô hình bệnh viện kết hợp Đông - Tây y tại tuyến thành phố và xã, phường. Cùng với đó, hệ thống YHCT cần được củng cố toàn diện thông qua tăng cường quản lý nhà nước, hoàn thiện mạng lưới bệnh viện và trung tâm YHCT từ cơ sở đến chuyên khoa sâu, đào tạo đội ngũ thầy thuốc có trình độ cao và khả năng ứng dụng công nghệ trong thực hành.
Theo định hướng của Sở Y tế Hà Nội, thời gian tới ngành sẽ triển khai mạnh mẽ chuyển đổi số trong YHCT như hồ sơ bệnh án điện tử, tư vấn từ xa hay số hóa bài thuốc cổ truyền; xây dựng mô hình bệnh viện kết hợp Đông - Tây y mẫu; mở rộng các phòng khám YHCT tại tuyến cơ sở để người dân được tiếp cận thuận lợi hơn; đồng thời chuẩn hóa đào tạo nhân lực theo hướng hội nhập và chú trọng nghiên cứu khoa học, phát triển vùng dược liệu sạch phục vụ điều trị. Những định hướng này hoàn toàn phù hợp mục tiêu Nghị quyết 72 đặt ra, góp phần đưa YHCT trở thành một trụ cột vững chắc của hệ thống y tế hiện đại và đóng góp tích cực vào chiến lược chăm sóc sức khỏe nhân dân trong giai đoạn mới.
