Sáng nay (23/5), tại Hà Nội, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức Hội thảo “Chuyển đổi số và liên thông thư viện”. Hội thảo được tổ chức nhằm đánh giá thực trạng chuyển đổi số và liên thông thư viện hiện nay; làm rõ những kết quả đạt được, hạn chế, khó khăn, tồn tại và nguyên nhân trong quá trình thực hiện. Từ đó đề ra những phương hướng, xây dựng lộ trình, lựa chọn giải pháp thực hiện chuyển đổi số và liên thông thư viện đạt được mục tiêu đề ra đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 theo kế hoạch đối với từng loại thư viện.
Tại thư viện Việt Nam, chuyển đổi số và liên thông, liên kết, hợp tác, chia sẻ tài nguyên thông tin ở các thư viện ở nước ta là vấn đề lớn. Trong những năm gần đây đã có những bước đi đầu tiên và kết quả thực tiễn về chuyển đối số và liên thông thư viện, đó là sự ra đời của các hệ thống dùng chung nguồn tài nguyên thông tin tiêu biểu.
Ông Phạm Quốc Hùng, Vụ trưởng Vụ Thư viện, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch khẳng định: Chuyển đổi số là yêu cầu, đòi hỏi tất yếu của mỗi quốc gia trong quá trình xây dựng, phát triển đất nước; khẳng định giá trị, tác động mạnh mẽ đến mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội của các quốc gia trên thế giới… "Chuyển đổi số và liên thông thư viện vừa là mục tiêu, định hướng, nhiệm vụ đặt ra với toàn ngành thư viện trong thời gian tới, đặc biệt là với các thư viện có vai trò quan trọng, được nhà nước quan tâm đầu tư", ông Phạm Quốc Hùng nhấn mạnh.
Tại hội thảo, các đại biểu đã cùng đánh giá thực trạng chuyển đổi số và liên thông thư viện tại các đơn vị về cơ chế chính sách, công tác tham mưu đề xuất xây dựng kế hoạch, đề án, định hướng…; xác định khó khăn, hạn chế, tồn tại và nguyên nhân. Nhiều tham luận xác định rõ hơn nguồn lực thư viện như cơ sở hạ tầng, kỹ thuật, kinh phí, đội ngũ người làm công tác thư viện… phục vụ chuyển đổi số và liên thông thư viện, từ đó đề xuất phương hướng, xác định lộ trình triển khai và mục tiêu thực hiện. Nhiều mô hình, giải pháp tiêu biểu về chuyển đổi số và liên thông thư viện phù hợp với các loại hình thư viện, kinh nghiệm trong công tác tham mưu xây dựng các kế hoạch, đề án về chuyển đổi số và liên thông thư viện cũng được các địa biểu chia sẻ trong dịp này.
Thời gian qua, sau khi có Quyết định số 206/QĐ-TTg ngày 11/2/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt "Chương trình chuyển đối số ngành thư viện đến năm 2025, định hướng đến năm 2030", chuyển đổi số trong hoạt động thư viện đã có những chuyển biến tích cực, hàng loạt hội nghị, hội thảo của các ngành, lĩnh vực đã được diễn ra với mong muốn củng cố nhận thức, đánh giá thực trạng và tìm giải pháp hành động, nhiều thư viện đã xây dựng kế hoạch, lập các dự án đầu tư.
Theo khảo sát của Thư viện Quốc gia Việt Nam năm 2021 về kế hoạch ứng dụng công nghệ thông tin giai đoạn 2021-2025, kết quả cho thấy một số nội dung quan trọng là cơ sở đảm bảo cho chuyển đổi số cũng như liên thông thư viện thành công đã được các thư viện đưa vào kế hoạch, đây là sự chủ động tích cực của các thư viện ở tất cả các hệ thống. Tuy nhiên, mặc dù đã có những thuận lợi nhất định trong công tác lập kế hoạch cho các giai đoạn phát triển tiếp theo, hiện tồn tại nhiều khó khăn, thách thức đã ảnh hưởng lớn đến công tác chuyển đổi số và liên thông như: về hạ tầng trang thiết bị cho việc số hóa tài liệu còn thiếu, các phần mềm chuyên ngành không đạt chuẩn đã ảnh hưởng rất lớn đến khả năng liên thông, tích hợp, chia sẻ tài nguyên thông tin dùng chung cho các loại hình thư viện. Bên cạnh đó, chưa có sự cam kết mạnh mẽ của các cấp lãnh đạo địa phương, ban, ngành...
Ông Lê Đức Thắng, đại diện Thư viện Quốc gia Việt Nam kiến nghị: để ngành thư viện thực hiện chuyển đổi số thành công, đảm bảo các mục tiêu đề ra, rất cần sự quan tâm hơn nữa của toàn xã hội. "Chuyển đổi số và liên thông thư viện được xác định là vấn đề phức tạp, bị chi phối, tác động bởi nhiều yếu tố khách quan và chủ quan, vì vậy cần chuyển đổi nhận thức, cách thức lãnh đạo tổ chức; xây dựng chiến lược, tầm nhìn lâu dài với kế hoạch cụ thể; đẩy mạnh hoàn thiện năng lực số; đẩy mạnh phát triển tài nguyên thông tin số; xây dựng các mô hình, phương pháp liên thông phù hợp và thay đổi mô hình triển khai dịch vụ, nâng cao kỹ năng số...
Chương trình chuyển đổi số ngành thư viện đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 đặt mục tiêu: Đến năm 2025, 100% thư viện công lập có vai trò quan trọng được Nhà nước ưu tiên đầu tư cùng với Thư viện Quốc gia Việt Nam; thư viện công cộng tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hoàn thiện và phát triển hạ tầng số, dữ liệu số, triển khai liên thông, chia sẻ tài nguyên, sản phẩm thông tin thư viện theo chức năng, nhiệm vụ, văn bản hợp tác. 70% tài liệu cổ, quý hiếm và bộ sưu tập tài liệu có giá trị đặc biệt về lịch sử, văn hóa, khoa học do các thư viện có vai trò quan trọng thu thập và quản lý được số hóa. 70% tài liệu nội sinh, các công trình nghiên cứu khoa học do các thư viện chuyên ngành, thư viện đại học thu thập và quản lý được số hóa...
