Trần Quỳnh sinh năm 1989. Cuốn tiểu thuyết đầu tay vừa đoạt giải văn học Runeberg (Phần Lan) của anh có tên “Skugga och svalka" (nghĩa là: "U ám và lạnh lẽo”), miêu tả cuộc sống của một gia đình nhỏ gốc Việt ở Ostrobothnia (Phần Lan). Cuốn sách được viết bằng tiếng Thụy Điển (xuất bản ở Thụy Điển năm ngoái).
Ban giám khảo giải thưởng Văn học Runeberg rất ấn tượng với câu chuyện giàu hình ảnh và ngôn ngữ độc đáo trong tiểu thuyết "U ám và lãnh lẽo". Phần đánh giá đã mô tả như sau: “Cuốn tiểu thuyết của Tran không trình bày hoặc đưa ra những lời giải thích có sẵn mà cho phép người đọc tự tạo ra những cách hiểu của họ. Cuốn tiểu thuyết này là một bổ sung mới mẻ cho văn học Phần Lan - một tổng thể vững vàng và đẹp đẽ.”
Trần Quỳnh hiện sống ở Malmö (Thụy Điển). Cha mẹ anh - 2 người Việt Nam - đã đến sống ở Phần Lan vào năm 1989, năm mà Quỳnh ra đời. Trần Quỳnh lớn lên ở Pietarsaari, một thị trấn nhỏ ven biển ở Tây Nam Phần Lan). Đây cũng là nơi mà Văn hào JL Runeberg - người được lấy tên để đặt cho giải thưởng của Quỳnh - ra đời.
Bối cảnh và các sự kiện của cuốn tiểu thuyết "U ám và lạnh lẽo" diễn ra ở nơi Trần Quỳnh sinh sống; kể câu chuyện của một gia đình ba người gồm mẹ (tác giả gọi là Má, anh cả Hiếu và cậu em trai là nhân vật dẫn chuyện. Người cha không được nhắc đến.
Trần Quỳnh chia sẻ, gia đình trong câu chuyện là hư cấu, hoàn toàn không liên quan gì đến gia đình thời thơ ấu của anh. Nói chung, anh không muốn nói nhiều về xuất thân cũng như công việc chính mình đang theo đuổi là chuyên gia tâm lý.
Trần Quỳnh học viết tại Trường viết văn Biskop Arno gần Stockholm (Thụy Điển) vào năm 2018 - là bước ngoặt cho tương lai của Quỳnh. Quỳnh nghĩ “Skugga och svalka/U ám và lạnh lẽo” không phải là một cuốn tiểu thuyết dành cho tất cả mọi người, nên việc được đề cử và thắng Giải thưởng Runeberg dành cho văn học khiến anh cảm thấy rất hạnh phúc.
Tác phẩm đã được xuất bản ở Thụy Điển (NXB Norstedts förlag) vào năm 2021 và cũng sẽ được xuất bản ở Na Uy và Đan Mạch trong năm nay. Quỳnh cho rằng trải nghiệm và cảm nhận của người đọc là khác nhau, tùy thuộc vào việc họ là người Phần Lan gốc Thụy Điển, người nói tiếng Phần Lan hay người Thụy Điển.
Về sự khác biệt trong việc tiếp nhận tiểu thuyết giữa các nước, Quỳnh kể: "Ở Phần Lan, tôi được coi là “tiếng nói Việt Nam” của văn học Phần Lan và điều này có thể đúng. Nhưng theo quan điểm xã hội học có lẽ thú vị hơn nhiều. Ngược lại, ở Thụy Điển, người ta ít chú ý đến vấn đề này, có lẽ vì những lý do tự nhiên của nó".
Anh không sẵn sàng đặt mình vào lĩnh vực văn học với tư cách là một người Việt Nam, người Phần Lan, người Phần Lan gốc Thụy Điển, người Thụy Điển hay một tác giả có nguồn gốc nhập cư. "Một mặt, đó là về danh tính của tôi, mặt khác, tiểu thuyết của tôi xếp hạng như thế nào trong lĩnh vực văn học. Vấn đề đầu tiên, theo quan điểm của tôi, thì không liên quan và quá phức tạp, trong khi vấn đề thứ hai lại nằm ngoài quyết định của tôi", Trần Quỳnh nói.
“Skugga och svalka/U ám và lạnh lẽo” là một tiểu thuyết đầu tay mang chất lượng đặc biệt. Cuốn sách mô tả bầu không khí và hình ảnh đẹp như tranh vẽ về gia đình, đặc trưng bởi sự hiện diện mạnh mẽ. Người kể chuyện là một cậu em trai, quan sát và mô tả cuộc sống hằng ngày của một gia đình tị nạn Việt Nam sống tại thành phố Ostrobothnian. Một gia đình có người mẹ và hai cậu con trai đều có sở thích giống nhau mặc dù họ nghĩ khác nhau về hạnh phúc, thành công và cuộc sống nói chung.
Trải nghiệm của một đứa trẻ tiểu học được mô tả theo cách không đơn giản và cũng không ngây thơ. Bản thân các quan sát là từ quan điểm của trẻ em, nhưng chúng kết hợp với vị trí của người lớn, cho phép chuyển động trên một cung thời gian và không gian lớn hơn.
Những mô tả bao quát nhưng đồng thời cũng chi tiết và có sức lôi cuốn, khiến người ta liên tưởng đến những bức ảnh chụp phong cảnh thời thơ ấu bị mờ nắng.
Một gia đình gốc Việt Nam ở một thị trấn nhỏ của Phần Lan (nói tiếng Thụy Điển), cụ thể hơn là ở Pietarsaari, Ostrobothnia cùng những mối quan hệ gia đình và những nỗi đau ngày càng lớn, cãi vã do khác biệt văn hóa, cảm giác xa lạ, ước mơ và tìm kiếm chỗ đứng cho riêng mình.
Giải thưởng Runeberg là một trong những giải thưởng quan trọng nhất ở Phần Lan đối với tiểu thuyết. Giải thưởng được lựa chọn bởi một hội đồng giám khảo gồm nhiều chuyên gia.
