Chiều 13/4, tại Hà Nội, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam phối hợp với Công ty Văn hóa và Truyền thông Nhã Nam tổ chức ra mắt sách “Thư cho em” của tác giả Hoàng Nam Tiến.
Với hơn 300 trang, “Thư cho em” kể về câu chuyện tình yêu của Thiếu tướng Hoàng Đan, nguyên Cục trưởng Cục Khoa học, Công nghệ và Môi trường (nay là Cục Khoa học Quân sự), Bộ Quốc phòng và vợ ông, bà Nguyễn Thị An Vinh, một nữ đại biểu Quốc hội những khóa đầu. Câu chuyện được tái hiện sống động qua những cánh thư cùng lời kể của con trai út của họ - doanh nhân Hoàng Nam Tiến.
Thiếu tướng Hoàng Đan sinh năm 1928 trong một gia đình danh tướng tại Nghệ An, là hậu duệ đời thứ 21 của Hoàng Tá Thốn, một danh tướng đời Trần, từng được phong là Sát Hải Đại Vương.
Thiếu tướng Hoàng Đan là một cán bộ chỉ huy đã tham gia kháng chiến chống Pháp, kháng chiến chống Mỹ và cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc.
Năm 2010, Nhà xuất bản Quân đội Nhân dân ra mắt tập sách Từ sông Bến Hải đến Dinh Độc Lập với những trang hồi ức chiến trường sống động của ông. Trong lời đề dẫn, nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu nhận định về thiếu tướng Hoàng Đan: ''Một con người hầu như cả cuộc đời, cả sự nghiệp của ông đều gắn bó trong lĩnh vực quân sự, ông trực tiếp chỉ huy chiến đấu trên các chiến trường từ những năm kháng chiến chống Pháp đến kháng chiến chống Mỹ với nhiều cương vị khác nhau. Phần lớn các trận đánh đều đạt hiệu quả cao và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ''.
“Thư cho em” được chia thành bốn phần: “Đi Điện Biên Phủ về, ta cưới!”; “Hương gây mùi nhớ”; “Thư cho em giữa hai bên súng địch ta vẫn nổ” và “Về đây bên nhau” - tương ứng với các mốc thời gian từ khi vợ chồng ông Hoàng Đan và bà An Vinh nên duyên đến tháng ngày phải xa cách vì chiến tranh, cuối cùng là cuộc sống tuổi già bên nhau.
Là một vị tướng gắn với các chiến dịch quan trọng của dân tộc, không chỉ qua những lá thư, chuyện tình của tướng Hoàng Đan và vợ gắn liền với các cuộc kháng chiến của dân tộc. Vì chiến tranh, thời gian bên nhau của hai người rất ít ỏi. Vị tướng chinh chiến khắp các chiến trường ác liệt, từ chiến dịch Thượng Lào (1953), chiến dịch Điện Biên Phủ (1954), chiến dịch Đường 9 - Khe Sanh (1968), Quảng Trị (1972), chiến dịch Hồ Chí Minh (1975). Thống nhất đất nước rồi vẫn chưa hết, vị tướng ấy còn gắn liền cuộc đời binh nghiệp trong cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc năm 1979, năm 1984. Còn người vợ cũng không kém phần “oanh liệt” khi ở nhà vừa chăm lo gia đình, nuôi dạy con cái vừa phấn đấu vì sự nghiệp xây dựng đất nước. Bao nhớ thương, giận hờn, chờ đợi và cả tin tưởng họ chỉ biết gửi gắm qua hơn 400 lá thư cho nhau, kéo dài qua bao dấu mốc lịch sử của dân tộc: Những lá thư ấy cũng trở thành sợi dây buộc chặt tình yêu của hai người.
Trong buổi lễ ra mắt sách, tác giả Hoàng Nam Tiến, cũng là con trai út của gia đình đã chia sẻ nhiều câu chuyện thú vị về mối tình của ba mẹ mình. Cái tên Hoàng Nam Tiến cũng xuất phát từ lời nhắn nhủ “Nếu sinh con trai thì đặt tên là Nam Tiến, còn nếu sinh con gái thì đặt tên là Hạnh Phúc”. Ông cũng chia sẻ về xuất phát điểm khi viết cuốn sách “Thư cho em”. Năm 2003, tướng Hoàng Đan qua đời, bà An Vinh định để những bức thư và nhật ký của hai ông bà sẽ đi theo ông về thế giới bên kia. Nhưng, Hoàng Nam Tiến đã giữ lại tất cả thư từ của ba mẹ trong suốt 50 năm, từ những năm 1953, thuở mới quen, cho đến quãng thời gian sau này. Qua nhiều ngày tháng, mỗi lần đọc thư, hiểu về tình cảm ba mẹ, cùng với những ký ức về ba mẹ đã thôi thúc Hoàng Nam Tiến phải viết cuốn sách này.
Tình yêu cá nhân của họ luôn được đặt sau tình yêu và trách nhiệm với đất nước. Cả một đời binh nghiệp, hơn 30 năm, ông Hoàng Đan hầu như rất ít ở nhà. Ông dành toàn bộ tuổi trẻ và cuộc đời của mình cho sự nghiệp chiến đấu vì hòa bình, độc lập, tự do của dân tộc. Bà An Vinh trong suốt thời gian đó nén lại nỗi nhớ thương xa cách, kiên trì lao động, học tập, nuôi con. Bà học hết cấp 2, cấp 3, rồi học lên cao hơn nữa, trở thành một mậu dịch viên xuất sắc, đại biểu Quốc hội.
Câu chuyện tình yêu của tướng Hoàng Đan và bà An Vinh vì vậy không chỉ là chuyện của một đôi trai gái, một đôi vợ chồng, mà là tình yêu của cả một thế hệ, một thời kỳ của đất nước. Họ, giống như lớp lớp người người thời đó đã hy sinh hạnh phúc riêng cho nhiệm vụ chung lớn lao là giải phóng dân tộc.
"Cuộc chiến đấu còn tiếp diễn và còn phải một thời gian nữa và được như anh mong thì tốt, tức là năm nay kết thúc được chiến tranh, năm nay sẽ có một Điện Biên của 1972, Điện Biên đánh Mỹ.
Tháng 5/1954 kết thúc đánh Pháp, anh về cưới em. Nếu năm nay kết thúc chiến tranh, anh về sống bên em thì đúng mười tám năm em nhỉ. Mười tám năm xa nhau để làm nhiệm vụ đánh Mỹ. Xa nhau bao thương nhớ, nhưng nếu thắng lợi thì sự hy sinh đó cũng xứng đáng.
Anh vẫn khỏe, năm nay chiến đấu liên tục. Khá căng thẳng nhưng anh vẫn chịu đựng được..." (Thư ông Hoàng Đan gửi vợ An Vinh, cuối tháng 8/1972)
Những câu chuyện nhỏ trong “Thư cho em” mang đến cho người đọc nhiều chiêm nghiệm suy tư về tình yêu và đời sống hôn nhân giữa những cặp đôi ở bất kỳ thế hệ nào. Đó là những bài học cùng yêu, cùng sống, cùng trưởng thành của thế hệ trước. Tác giả Hoàng Nam Tiến cho biết, khi đọc những bức thư, chính bản thân ông đã tìm thấy rất nhiều bài học từ tình yêu của ba mẹ. Đó là sự lắng nghe, thấu hiểu, là sự đồng hành sẻ chia, tình yêu là điểm tựa chắp cánh giúp ta hoàn thiện mình và vượt qua gian khó.
“Bởi vì đó là tình yêu thật sự, vì vậy nó thể sống cùng thời gian, thử thách. Nó có thể tồn tại ở những thể khác nhau nhưng nó vẫn là tình yêu. Giá mà tôi được đọc thư ba mẹ sớm hơn thì có lẽ tôi đã tránh được rất nhiều sai lầm và nỗi đau trong cuộc sống… Tôi viết để lại một kỷ niệm cho mình, cho gia đình, và với cá nhân mình, tôi viết để hiểu thêm về tình yêu. Tôi mong độc giả, nhất là các bạn trẻ, tin rằng tình yêu có thật.”- Hoàng Nam Tiến bày tỏ
Chia sẻ tại buổi ra mắt sách “Thư cho em”, Trung tướng Nguyễn Mạnh Đẩu, nguyên Chính ủy Tổng cục Kỹ thuật nhấn mạnh: "Thư cho em" được viết ra không chỉ để lưu giữ ký ức của tác giả và gia đình mà còn chia sẻ với độc giả hôm nay về tình yêu cao đẹp của một thời đại anh hùng của dân tộc"
