Trung tướng Nguyễn Quốc Thước sinh ngày 3/2/1926, tại xã Nghi Diên, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An trong một gia đình thuần nông ở vùng đất giàu truyền thống cách mạng, với nhiều danh tướng. Chính nền tảng quê hương và gia đình đã hun đúc nên truyền thống hiếu học, trung thực, giữ đạo nghĩa của tướng Thước.

Ông được kết nạp bí mật vào Việt Minh từ tháng 4/1945. Sau khi giành chính quyền tại địa phương, ông làm Phó Bí thư rồi Bí thư Huyện đoàn Nghi Lộc. Đầu năm 1949, chàng thanh niên trí thức Nguyễn Quốc Thước tình nguyện nhập ngũ, đi học Trường Lục quân Trần Quốc Tuấn (nay là Trường Sĩ quan Lục quân 1) khóa 5. Cuối năm 1950 ra trường, ông vào chiến trường Bình-Trị-Thiên, cùng đơn vị vượt qua muôn vàn khó khăn, giữ vững địa bàn, phát động kháng chiến giành thắng lợi.

Trong Chiến dịch Trung Hạ Lào cuối năm 1953, đầu năm 1954, với cương vị Phó Đại đội trưởng rồi Đại đội trưởng, ông đã chỉ huy đơn vị phối hợp cùng các đơn vị bạn và bộ đội Pa-thét Lào chiến đấu dũng cảm, mưu trí, tiêu diệt nhiều tiểu đoàn lính Âu-Phi, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ Quân ủy Trung ương và Tổng Tư lệnh giao.

Chiến dịch Tây Nguyên năm 1975 là chiến dịch then chốt làm thay đổi cục diện chiến trường toàn miền Nam để tiến tới ngày toàn thắng. Trung tướng Nguyễn Quốc Thước là Tham mưu trưởng Chiến dịch Tây Nguyên, là người “kiến trúc sư trưởng” của tập thể cán bộ tham mưu đầy tài năng dưới sự chỉ đạo của Bộ Tư lệnh Mặt trận Tây Nguyên, đã xây dựng phương án tấn công địch không có phòng ngự, đỉnh cao của nghệ thuật nghi binh “dương Đông, kích Tây”, “tương kế, tựu kế”…

Với gần 50 năm quân ngũ, trải qua hầu hết các chiến trường ác liệt, từ khi là chiến sĩ đến lúc trở thành một vị tướng, trên các cương vị chỉ huy cao cấp như: Tư lệnh Quân đoàn 3, Tư lệnh Quân khu 4, ông luôn yêu thương, gần gũi cấp dưới và gắn bó mật thiết với nhân dân, dựa vào dân để hoàn thành nhiệm vụ, trung thành tuyệt đối với lý tưởng cách mạng của Đảng và Bác Hồ kính yêu.

Đáng chú ý, là đại biểu Quốc hội tỉnh Nghệ An các khóa VIII, IX, X, tên tuổi và những dấu ấn của ông trong suốt 3 nhiệm kỳ Quốc hội vẫn lưu giữ trong ký ức của nhiều người. Ông là đại biểu luôn tích cực phát biểu và nổi tiếng với phong cách thẳng thắn, có lúc rất quyết liệt, gay gắt. Ông luôn tâm niệm: "Dù là đại biểu kiêm nhiệm, còn phải lo nhiều nhiệm vụ chuyên môn khác, nhưng với cương vị là đại biểu của nhân dân, do nhân dân tín nhiệm bầu ra thì không thể mang tiếng là “Nghị gật”. Vì thế, ông nổi tiếng với những phát biểu, chất vấn thẳng thắn, trách nhiệm và được nhiều người ví là “lò thuốc súng giữa nghị trường”... Về điều này, ông cho rằng: “là đại biểu của dân thì phải nói được ý dân và dù nói theo góc độ nào thì cũng trên tinh thần xây dựng, vì sự phát triển chứ không có nghĩa nói đụng chạm là “chọc phá”, là khích bác ai đó”.

Kể cả sau này khi đã nghỉ hưu, trước những vấn đề nóng của đất nước, từ công cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng hay tình hình Biển Đông, ông luôn có những góp ý, bình luận sắc sảo được dư luận cả nước đánh giá cao. Ông tâm niệm: “Tôi là một người lính. Tôi và rất nhiều đồng đội đã hy sinh xương máu và những người lính của tôi cũng đã nằm xuống để bảo vệ Tổ quốc. Vì vậy, trong thời bình, còn sức lực tôi còn chiến đấu để bảo vệ quyền lợi của người dân”. Bởi hơn ai hết, vị tướng 97 năm tuổi đời, 76 năm tuổi Đảng thấu hiểu giá trị của hai chữ “độc lập, tự do” mà biết bao thế hệ đã chiến đấu, hy sinh để có được như ngày hôm nay.

Chưa hết, Trung tướng Nguyễn Quốc Thước cũng tích cực tham gia xây dựng địa phương, giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ; sống mẫu mực, được cấp ủy, chính quyền địa phương tin tưởng, tín nhiệm, có uy tín cao, lan tỏa trong nhân dân. Đặc biệt, ông tích cực tham gia các hoạt động tình nghĩa, nhất là đối với thương binh, thân nhân liệt sĩ, các đồng chí, đồng đội có hoàn cảnh khó khăn. Điều ông trăn trở nhất suốt đời binh nghiệp “là còn nhiều lắm những hài cốt liệt sĩ trong chiến tranh, kể cả trên đất mẹ cũng như đất khách vẫn còn chưa tìm lại được”.

Ông từng tâm sự: “Đơn vị của tôi ở Tây Nguyên, cho đến khi tôi hoàn thành nhiệm vụ đã có trên 3,4 vạn liệt sĩ”. Bởi thế, mỗi dịp tháng Bảy tri ân, dù sức khỏe đã rất yếu nhưng vị tướng già vẫn luôn mong muốn có thể tự mình đến thắp hương cho đồng đội, những người đã cùng ông vượt qua mưa bom, bão đạn, vượt qua những gian nguy vì lý tưởng cao đẹp là giải phóng đất nước, giành độc lập, tự do cho dân tộc, hạnh phúc cho nhân dân…

Đại tướng Ngô Xuân Lịch, nguyên Bộ trưởng Bộ Quốc phòng nhận xét: Trung tướng Thước là vị tướng trí dũng, kiên trung, có nhiều đóng góp quan trọng vào công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, làm nghĩa vụ quốc tế, bảo vệ Tổ quốc và xây dựng đất nước.

Với những đóng góp của mình, Trung tướng Nguyễn Quốc Thước đã được Đảng, Nhà nước tặng thưởng nhiều Huân, Huy chương cao quý. Gần đây nhất, đúng dịp 68 năm Ngày giải phóng Thủ đô 10/10/2022, Trung tướng Nguyễn Quốc Thước vinh dự được tôn vinh là 1 trong 10 Công dân ưu tú của Thủ đô năm 2022. Trao đổi với phóng viên khi nhận danh hiệu Công dân Thủ đô ưu tú, Trung tướng Nguyễn Quốc Thước chia sẻ: “Trái tim tôi luôn hướng về Tổ quốc, hướng về nhân dân. Do vậy, tôi còn sống, thì còn chiến đấu với giặc nội xâm. Hai kẻ thù đó, chúng ta phải kiên quyết đẩy lùi để bảo đảm đất nước hoà bình và ngày càng phồn vinh, thịnh vượng”. Từng là Ủy viên Trung ương Đảng, tôi cảm thấy rất đau lòng khi có nhiều cán bộ bị kỷ luật thời gian vừa qua. Nhưng để bộ máy trong sạch, bất kể ai sai phạm đều phải xử lý nghiêm… Cá nhân tôi tin rằng, chúng ta sẽ từng bước đẩy lùi tham nhũng, tiêu cực để làm cho bộ máy của Đảng, Nhà nước trong sạch, vững mạnh.

Có một điều đặc biệt khác khi nói về Trung tướng Nguyễn Quốc Thước mà người ta không thể không nhắc tới. Đó chính là mối tình son sắt, thủy chung với người vợ đã thay ông nuôi dạy các con cái trưởng thành, có ích cho xã hội. Có một sự kiện không thể nào quên là cuối năm 1974, ông được Bộ Tư lệnh Mặt trận Tây Nguyên cử ra Bắc gặp Đại tướng Võ Nguyên Giáp để báo cáo tình hình và nhận chỉ thị trực tiếp của Đại tướng. Khi biết tin đã hơn 10 năm vào chiến trường Tây Nguyên mà ông chưa ra được Bắc thăm vợ con lần nào, Đại tướng đã rất xúc động về tấm gương hy sinh “việc riêng” để vì việc nước như vậy. Đại tướng đã cử cán bộ để sắp xếp cho hai vợ chồng ở bên nhau sau thời gian đằng đẵng xa cách… Chính bà là chỗ dựa tinh thần tuyệt vời suốt mấy chục năm tần tảo ở quê nghèo Nghệ An chịu bao thiệt thòi, không có tuổi thanh xuân bên chồng để ông yên tâm đánh giặc.

Ông từng tâm sự: “Vợ tôi không có một ngày thanh xuân hạnh phúc, chúng tôi lấy nhau mà chưa được một ngày đi chơi với nhau, như những lứa đôi khác”. Mười lăm ngày sau lần gặp đầu tiên thì ông bà tổ chức cưới. Ở bên vợ được một đêm thì đã phải trở lại đơn vị. Sau đó, ông vào Nam gần 10 năm liền không có tin tức gì… Vợ chồng sống sum họp được 5 năm thì bà bị tai biến. Bởi vậy, sau khi ông nghỉ hưu, suốt nhiều năm bà ốm đau, bạo bệnh, ông luôn một mình tự tay chăm sóc. Với Trung tướng, đó là hạnh phúc lớn lao của ông để bù đắp phần nào những hy sinh mà bà đã dành cho ông.

Cuối năm ngoái, khi được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, có đồng chí nói vui: Thủ trưởng của chúng ta còn xứng đáng là anh hùng cả khi đã nghỉ hưu vì công lao tận tình chăm sóc bác gái hơn chục năm bệnh nặng thì ông nói: "Tôi muốn tặng cả danh hiệu Anh hùng này cho bà nhà tôi"./.

(Theo Dangcongsan.vn)