Kỷ niệm 76 năm ngày thương binh liệt sĩ (27/7/1947 – 27/7/2023), sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội, Ban Quản lý Di tích Nhà tù Hỏa Lò tổ chức khai mạc Trưng bày chuyên đề “Mầm xanh trên đá”. Trưng bày được thể hiện qua 3 nội dung: Tuổi xanh nơi ngục lửa, Ngọn lửa Thành đồng, Ký ức không phai.
Nội dung "Tuổi xanh nơi ngục lửa" trưng bày tập trung giới thiệu phong trào đấu tranh của học sinh, sinh viên và Đội Quân báo Thiếu niên Bát Sắt chống thực dân Pháp từ khi thành lập ngày 19/12/1946 đến giữa năm 1948. Đội có khoảng 40 thành viên trong độ tuổi từ 12 – 17. Các đội viên đã dũng cảm, mưu trí tham gia: Mở đường bí mật cho lực lượng của ta trở lại Hà Nội, chuyển thư và tài liệu, rải truyền đơn, dẫn đường cho Công an quận 6 trừng trị những tên tay sai đắc lực của địch… . Trong quá trình hoạt động, nhiều học sinh, sinh viên, đội viên Đội Quân báo Thiếu niên Bát Sắt bị thực dân Pháp bắt giam tại Nhà tù Hỏa Lò nhưng vẫn can trường đấu tranh chống chế độ lao tù hà khắc, tham gia vượt ngục để trở về với cách mạng.
Nội dung “Ngọn lửa Thành đồng”, người xem như được trở về với những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước, tuổi trẻ miền Nam – nơi Thành đồng Tổ quốc hăng hái dấn thân vào cuộc đấu tranh ác liệt, chống địch khủng bố, đòi hòa bình với nhiều hình thức như: Bãi khóa, biểu tình, “Hát cho đồng bào tôi nghe”… Những hoạt động đó không những lôi cuốn các tầng lớp nhân dân tham gia mà còn tăng cường sức mạnh cho cách mạng miền Nam. Khi bị địch bắt, giam trong các nhà tù, nhiều học sinh, sinh viên vẫn bất khuất đấu tranh, giữ mãi ngọn lửa nhiệt huyết thanh xuân. Nhiều thiếu niên sau này được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang như đồng chí Mai Thanh Minh (Mai Bốn). Đồng chí tham gia cách mạng năm 12 tuổi; năm 14 tuổi bị địch bắt, kết án 10 năm tù khổ sai. Tại phiên tòa, khi kẻ địch đưa luật sư đến bào chữa, đồng chí đã phản đối mạnh mẽ: “Tôi đề nghị luật sư hãy biện hộ cho những người xét xử, còn tôi thì không cần”. Sau đó, đồng chí bị giam ở Nhà lao Kho Đạn, Côn Đảo, Chí Hòa và Nhà lao Thiếu nhi Đà Lạt. Tại Nhà lao Thiếu nhi Đà Lạt, đồng chí là một trong những người đi đầu trong các phong trào đấu tranh chống chào cờ địch, diệt ác…
Nội dung “Ký ức không phai” kể về sau khi thoát khỏi ngục tù, các thanh thiếu niên lại tiếp tục tham gia hoạt động cách mạng, đóng góp công sức cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và phát triển đất nước. Chiến tranh đã lùi xa, một thời kỳ đấu tranh kiên cường và những năm tháng bị địch bắt, tù đày đã trở thành ký ức không thể lãng quên. Sự hy sinh anh dũng của các liệt sĩ trẻ tuổi mãi khắc ghi trong lịch sử dân tộc, là tấm gương cho thế hệ trẻ ngày nay tiến bước đi lên trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Trưng bày chuyên đề “Mầm xanh trên đá” diễn ra đến hết ngày 30/9/2023. Đây là khúc ca tuổi trẻ, là lời tri ân sâu sắc những thanh thiếu niên đã hy sinh vì nền độc lập tự do của dân tộc. Trưng bày góp phần khơi dậy niềm tự hào dân tộc, giáo dục truyền thống yêu nước, đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, “Đền ơn đáp nghĩa” cho thế hệ trẻ.
