Ngày 5/8, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) tổ chức hội nghị triển khai phân cấp quản lý nhà nước về giáo dục khi thực hiện chính quyền địa phương hai cấp.
Hội nghị được kết nối với 34 cầu tại các Sở GD-ĐT và hơn 3.000 điểm cầu tại các xã, phường… trên toàn quốc với khoảng hơn 50.000 người tham dự.
Trước đó, báo cáo của nhiều địa phương cho thấy có tới 50% đơn vị hành chính cấp xã không có lãnh đạo, cán bộ từng công tác trong ngành giáo dục để theo dõi, quản lý nhà nước trong lĩnh vực giáo dục.
Bộ GD-ĐT cũng khảo sát nhanh khoảng 1000 công chức làm việc tại phòng Văn hoá - Xã hội tại cấp xã, phụ trách lĩnh vực giáo dục, có 303 người từng công tác tại phòng GD-ĐT (cũ); 395 người có trình độ chuyên môn được đào tạo ở các ngành Sư phạm, Giáo dục, còn lại trình độ đào tạo ở các ngành, lĩnh vực khác.
Đặc biệt, có những địa phương chỉ có 20% hoặc chưa đến 30% số công chức giáo dục cấp xã có trình độ chuyên môn hoặc kinh nghiệm công tác từ lĩnh vực giáo dục. Đa phần các công chức giáo dục cấp xã đến từ các cơ quan khác như phòng Dân tộc và Tôn giáo, Tư pháp, Đoàn thanh niên, phòng Nông nghiệp và Môi trường, Thanh tra huyện, phòng Nội vụ, hội Chữ thập đỏ..
Tại hội nghị, Giám đốc Sở GD-ĐT TP. Hà Nội Trần Thế Cương chia sẻ nỗi lo lắng về nhân lực và chất lượng của đội ngũ công chức giáo dục cấp xã.
Ông Cương cho biết, TP.Hà Nội có 347 công chức phòng Văn hóa-Xã hội cấp xã/phường được phân công phụ trách giáo dục. Trong đó có 212 người có bằng Đại học Sư phạm, (chiếm 61%).
"Tuy nhiên cũng có cán bộ chuyên môn nghiệp vụ bậc Mầm non nhưng giờ được giao phụ trách cả tiểu học, THCS cũng là một khó khăn", ông Cương nói.
Để khắc phục khó khăn, Giám đốc Sở GD-ĐT TP. Hà Nội Trần Thế Cương cho biết, ngành giáo dục Thủ đô triển khai đồng thời các giải pháp như chia các phường/xã thành các cụm; Biệt phái cán bộ giáo dục đến các phường/xã; Triệt để triển khai chuyển đổi số trong chỉ đạo, điều hành...
Ông Huỳnh Viết Trung, Chủ tịch Ủy ban nhân dân phường Hòa Sơn (Đắc Lắk) cũng nhắc đến khó khăn khi khối lượng công việc phải đảm nhiệm quá lớn, số lượng người làm việc lại quá ít và không có chuyên môn về giáo dục.
"Giải pháp của phường Hòa Sơn là thành lập 3 tổ chuyên môn gồm mầm non, tiểu học, trung học cơ sở, mỗi tổ từ 3-4 người, thành phần gồm chuyên viên phòng Văn hóa - Xã hội và cán bộ quản lý cơ sở giáo dục. Các tổ có nhiệm vụ tham mưu, thay thế cho chuyên viên cấp phòng GD-ĐT trước đây", Ông Huỳnh Viết Trung chia sẻ.
Cũng tại hội nghị, ông Nguyễn Minh Châu - Chủ tịch UBND phường Tân Giang (Cao Bằng) cho biết, địa phương đang quản lý 12 cơ sở giáo dục với 124 lớp và hơn 3.500 học sinh.
Ông Châu thẳng thắn nhìn nhận hạn chế khi chỉ 36 trong tổng số 135 cán bộ xã có bằng sư phạm. Lãnh đạo xã, phường chủ yếu có nền tảng hành chính, trong khi quản lý giáo dục đòi hỏi hiểu biết chuyên sâu về chương trình học, phương pháp giảng dạy, tâm lý học đường, quản trị nhà trường… là những lĩnh vực rất đặc thù.
"4 không" trong quản lý giáo dục khi thực hiện chính quyền địa phương hai cấp
Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Ngọc Thưởng nhấn mạnh, trong bối cảnh hiện nay, chúng ta đều là những người bắt đầu - bắt đầu vận hành mô hình quản lý nhà nước về giáo dục theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Bởi vậy, cần tập trung cao nhất, lắng nghe, nghiên cứu tài liệu và trao đổi những vấn đề còn vướng mắc.
Với tinh thần làm rất thần tốc, "vừa chạy vừa xếp hàng", trong quá trình thay đổi mô hình quản lý, sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật không thể tròn trịa được ngay; đặc biệt, khi đi vào vận hành sẽ có nội dung phát sinh. Bởi vậy, cần phải tập huấn, thống nhất các nội dung; tuy nhiên, không phải chỉ qua một buổi tập huấn các vấn đề đều được giải quyết.
Thứ trưởng đồng thời nêu ra “4 chủ động” đã làm tốt trong thời gian qua, đó là: chủ động nắm tình hình hết sức kịp thời; chủ động tập huấn và hướng dẫn; chủ động tháo gỡ khó khăn; chủ động triển khai thực hiện các công việc theo chức trách, nhiệm vụ được giao.
Trong thời gian tới, Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng lưu ý cần nghiên cứu hệ thống các văn bản, những văn bản cấp thiết nhất để triển khai thực hiện nhiệm vụ trong thời gian trước mắt và các Cục, Vụ đã số hóa và gửi đến các địa phương, các đơn vị.
Đồng thời, đề nghị quán triệt tinh thần và tổ chức thực hiện theo phương châm “4 không”: Không bỏ trống nội dung quản lý; Không chồng chéo nội dung quản lý; Không rõ nội dung quản lý; Không rõ phương pháp quản lý.
“Phải có phương pháp và phải đổi mới tư duy quản trị, phương pháp lãnh đạo quản lý phù hợp với tình hình hiện nay. Đặc biệt, lãnh đạo cấp xã cần làm tốt công tác quy hoạch, bổ nhiệm hiệu trưởng, phó hiệu trưởng đơn vị thuộc địa bàn phụ trách; làm sao đây phải là những người có năng lực, tinh thần trách nhiệm và thực chiến", - Thứ trưởng nhấn mạnh.
Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng cũng nhắc lại nguyên tắc "6 rõ": rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ thời gian, rõ sản phẩm – như một kim chỉ nam trong cải cách quản lý giáo dục hiện nay.
