Luật sư Đinh Thị Chúc, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội tư vấn về quy định thay đổi quyền trực tiếp nuôi con sau khi vợ chồng ly hôn:

Thính giả Nguyễn Vân Anh ở Nghệ An hỏi:

Tôi và chồng đã ly hôn được hơn 2 năm nay. Chúng tôi có một con chung hiện nay cháu lên 8 tuổi. Khi chúng tôi ly hôn, theo Quyết định của Tòa án, chồng cũ tôi có quyền nuôi con còn tôi có nghĩa vụ cấp dưỡng. Từ đó đến nay, tôi không chỉ cấp dưỡng mà còn thăm nom con thường xuyên. Thời gian tới, chồng cũ của tôi thay đổi công việc và chuẩn bị lập gia đình sẽ sinh sống, làm việc trong miền Nam. Tôi không muốn con bị xáo trộn cuộc sống mà cũng không muốn phải sống quá xa con nên có đề nghị với chồng cũ là chuyển quyền nuôi con sang cho tôi nhưng chồng cũ tôi không đồng ý. Về phía con, tôi cũng đã hỏi ý kiến, con cũng nói muốn được sống với tôi thay vì phải đến một nơi khác để ở với bố và vợ mới. Xin hỏi tôi phải làm thế nào để có thể thay đổi được quyền nuôi con?

Luật sư Đinh Thị Chúc, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội cho biết, theo quy định tại Điều 84 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014, việc thay đổi người trực tiếp nuôi con được giải quyết khi có một trong các căn cứ sau:

- Thứ nhất: Cha, mẹ có thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phù hợp với lợi ích của con;

- Thứ hai: Người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.

Trên cơ sở lợi ích của con, cá nhân, cơ quan, tổ chức (gồm có: Người thân thích; Cơ quan quản lý nhà nước về gia đình; Cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em; Hội liên hiệp phụ nữ) có quyền yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con. Trong trường hợp xét thấy cả cha và mẹ đều không đủ điều kiện trực tiếp nuôi con thì Tòa án quyết định giao con cho người giám hộ theo quy định của Bộ luật dân sự.

Ngoài ra, việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phải xem xét nguyện vọng, tâm tư của con từ đủ 07 tuổi trở lên để cân nhắc cùng với các điều kiện khác trước khi đưa quyết định nhằm đảm bảo quyền lợi của con, nhất là trong giai đoạn con đang trong độ tuổi phát triển tâm sinh lý.

Nguyện vọng của con là yếu tố quan trọng nhưng không phải căn cứ duy nhất để Tòa án đưa ra quyết định, bởi việc quyết định thay đổi người trực tiếp nuôi con cần đặt lợi ích tốt nhất của con trẻ lên trên hết, Tòa án sẽ xem xét, đánh giá một cách khách quan điều kiện của các bên như điều kiện kinh tế, môi trường sống, khả năng chăm sóc, giáo dục con cái trước khi đưa ra quyết định thay đổi người trực tiếp nuôi con như thế nào để đảm bảo con trẻ được sống, được học tập, phát triển tốt nhất.

Trong trường hợp này, người chồng có quyền từ chối yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn của người vợ. Khi vợ chồng không tự thỏa thuận được mà người chồng yêu cầu Tòa án can thiệp giải quyết thì Tòa án sẽ xem xét điều kiện của các bên để quyết định trên cơ sở pháp luật và nhằm mục đích đảm bảo tốt nhất quyền lợi của con trẻ.

Chính vì vậy, để yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con thì cần có tài liệu thể hiện người đang trực tiếp nuôi con không đủ điều kiện nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con ví dụ như: người đang trực tiếp nuôi con không có khả năng tài chính, thu nhập không ổn định, không đáp ứng được nhu cầu thiết yếu khi nuôi con; môi trường sống không đảm bảo an toàn, không phù hợp cho sự phát triển của con có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến con trẻ, thay đổi chỗ ở gây ảnh hưởng đến sự phát triển của con; không thực hiện đúng nghĩa vụ của người trực tiếp nuôi con (thường xuyên bỏ bê con cái, không quan tâm đến việc học tập, sức khỏe của con, có hành vi bạo hành,….); người đang trực tiếp nuôi con có lối sống không lành mạnh, mắc bệnh truyền nhiễm hoặc có hành vi ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, tâm sinh lý của con trẻ.