Khi chăm sóc sức khỏe trở thành nghị quyết của bản làng
Một trong những thay đổi đáng ghi nhận của Dự án 7 là đưa công tác chăm sóc sức khỏe vào định hướng phát triển của chính quyền cơ sở. Tại xã Pa Ủ (tỉnh Lai Châu) – nơi điều kiện kinh tế, hạ tầng còn nhiều hạn chế – chính quyền xã đã đưa các chương trình y tế vào nghị quyết hàng năm, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm gắn với phát triển kinh tế - xã hội.
Ông Nguyễn Khánh Yên, Chủ tịch UBND xã Pa Ủ, chia sẻ: “Chúng tôi phối hợp với trạm y tế triển khai phát thuốc miễn phí, phun thuốc diệt muỗi, truyền thông vệ sinh môi trường, phòng chống dịch bệnh… Nhờ vậy, thể trạng người dân được cải thiện rõ rệt. Khi sức khỏe đảm bảo, bà con yên tâm lao động, góp phần phát triển kinh tế địa phương”.
Điều đáng chú ý là mô hình được triển khai từ chính quyền đến y tế cơ sở đã giúp đồng bộ hóa các hoạt động – từ truyền thông, tiêm chủng, chăm sóc bà mẹ trẻ em đến khám bệnh định kỳ. Nhờ đó, tỷ lệ người dân đến khám và điều trị tại trạm y tế tăng lên, số ca bệnh nặng phải chuyển tuyến giảm đáng kể.
Hiệu quả nổi bật trong chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ em
Chăm sóc bà mẹ, trẻ em là trọng tâm lớn nhất của Dự án 7, với nhiều mô hình can thiệp tổng thể như tư vấn tiền hôn nhân, chăm sóc dinh dưỡng 1.000 ngày đầu đời, hỗ trợ phụ nữ mang thai bổ sung viên sắt, đa vi chất, truyền thông sinh đẻ an toàn…
Tại Tuyên Quang, mô hình chăm sóc 1.000 ngày đầu đời được triển khai rộng rãi đến từng thôn bản. Ông Trần Tuấn Bình, Giám đốc Trung tâm Y tế khu vực Na Hang, cho biết: “Các y tá thôn bản được tập huấn, sau đó trực tiếp đến từng hộ gia đình tuyên truyền, hướng dẫn bà mẹ cách cho trẻ ăn bổ sung, theo dõi cân nặng và phát hiện sớm dấu hiệu suy dinh dưỡng. Hình thức ‘cầm tay chỉ việc’ này mang lại hiệu quả cao, phù hợp với đồng bào dân tộc thiểu số”.
Kết quả, tỷ lệ trẻ em được theo dõi tăng trưởng định kỳ tăng lên, tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng giảm đáng kể.
Chị Hà Thị Nở ở thôn Bản Dạ, xã Hồng Thái, tỉnh Tuyên Quang cho biết: "Khi mang thai, em hiểu phải ăn uống đủ chất, giữ vệ sinh để con hấp thu tốt. Em cho con bú đến 17 tháng, bắt đầu cho ăn dặm khi bé được hơn 6 tháng. Mồng 10 hàng tháng đều đưa con đi tiêm đầy đủ để phòng bệnh sởi, viêm gan…”.
Còn tại tỉnh Lào Cai, sau 5 năm, tỷ lệ suy dinh dưỡng thể nhẹ cân giảm từ 14% (năm 2021) xuống còn 11% (năm 2024). Đặc biệt, tỷ lệ phụ nữ sinh con tại cơ sở y tế hoặc có cán bộ y tế hỗ trợ đạt gần 90% – phản ánh rõ hiệu quả của công tác truyền thông và tiếp cận y tế.
Bác sĩ Vũ Đình Đông, Giám đốc Trung tâm Y tế khu vực Bát Xát, cho biết: “Nhờ dự án 7, 12 mô hình tư vấn dinh dưỡng 1.000 ngày đầu đời đã được triển khai tới tận thôn. Cán bộ y tế đến từng bản hướng dẫn thực hành chế biến thức ăn cho trẻ, chăm sóc phụ nữ sau sinh. Khi người mẹ khỏe mạnh, nhận thức tốt thì con cái cũng phát triển toàn diện hơn”.
Các chuyên gia đánh giá, Dự án 7 không chỉ cải thiện sức khỏe trước mắt mà còn đặt nền tảng cho sự phát triển thể chất của trẻ em dân tộc thiểu số trong tương lai. Qua các hoạt động truyền thông và thực hành dinh dưỡng, các bà mẹ đã biết ăn uống cân bằng trong thai kỳ, cho con bú sớm, cho trẻ ăn dặm đúng thời điểm, tăng cường thực phẩm giàu sắt và kẽm.
Mở rộng chăm sóc sức khỏe người cao tuổi và bệnh nhân mạn tính
Không chỉ quan tâm đến bà mẹ, trẻ em, Dự án 7 còn hướng tới nhóm đối tượng dễ bị tổn thương là người cao tuổi và bệnh nhân mạn tính – vốn ít được tiếp cận dịch vụ y tế trước đây.
Tại xã Thạch Quảng (tỉnh Thanh Hóa) – địa bàn thuộc diện đặc biệt khó khăn trạm y tế đã triển khai khám sàng lọc, quản lý bệnh tăng huyết áp, tiểu đường và các bệnh mạn tính khác ngay tại thôn bản.
Bác sĩ Bùi Đình Sảo, Trưởng điểm trạm y tế Thạch Tượng, xã Thạch Quảng cho biết: “Hằng năm, chúng tôi tổ chức các đợt khám sức khỏe lưu động tại thôn, ghi chép và theo dõi bệnh nhân mạn tính. Người dân được phát thuốc định kỳ, nhắc nhở tái khám thường xuyên. Nhờ đó, số ca biến chứng tim mạch, tai biến giảm rõ rệt”.
Cùng với đó, các hoạt động truyền thông thay đổi lối sống như giảm ăn mặn, hạn chế rượu bia, bỏ thuốc lá cũng được triển khai đồng bộ, giúp người dân nâng cao ý thức phòng bệnh.
Bà Bùi Thị Nhản, 58 tuổi, chia sẻ:“Trước kia hễ đau đầu là đi cúng, giờ ra trạm khám, bác sĩ bảo bị tiền đình, cho thuốc và dặn ăn nhạt, uống đều, giờ khỏe hẳn. Có trạm gần, tiện lắm, không phải đi xa”.
Củng cố mạng lưới y tế cơ sở – tạo nền tảng bền vững cho tương lai
Theo bác sĩ Vũ Đình Đông - Giám đốc Trung tâm Y tế khu vực Bát Xát, tỉnh Lào Cai, để duy trì kết quả đạt được, ngành y tế đang tập trung nâng cao năng lực cán bộ cơ sở thông qua đào tạo chuyên môn, cập nhật kỹ năng truyền thông và ứng dụng công nghệ y tế số.
Bên cạnh đó, cần có chính sách thu hút bác sĩ về vùng khó khăn, đầu tư trang thiết bị, thuốc men và cơ sở hạ tầng.
“Khi mạng lưới y tế cơ sở vững mạnh, người dân tin tưởng vào trạm y tế, thì mọi chương trình sức khỏe – từ tiêm chủng đến sàng lọc bệnh mạn tính – đều có thể triển khai hiệu quả,” bác sĩ Đông khẳng định.
Dự án nhân văn – vì sức khỏe, thể trạng và tầm vóc người dân tộc thiểu số
Sau 5 năm, Dự án 7 không chỉ mang đến những con số thống kê ấn tượng, mà còn thể hiện giá trị nhân văn sâu sắc – đưa dịch vụ y tế cơ bản đến từng mái nhà vùng cao, giúp người dân hiểu, tin và chủ động chăm sóc sức khỏe.
“Mỗi bà mẹ khỏe mạnh, mỗi đứa trẻ lớn lên an toàn – đó là minh chứng cho thành công của Dự án 7. Đây không chỉ là dự án y tế mà là hành trình nâng cao chất lượng cuộc sống, thể trạng và tầm vóc người dân tộc thiểu số Việt Nam”.
