Mối liên quan giữa đồng hồ sinh học và sự trao đổi chất

Cơ thể của chúng ta luôn cần duy trì nạp năng lượng với 3 bữa mỗi ngày, bỏ bữa vì “bận rộn” hay “tiết kiệm thời gian” sẽ phá vỡ sự ổn định của trao đổi chất. Tuy nhiên, cuộc sống hối hả cộng thêm áp lực công việc đã khiến nhiều người chỉ có thể ăn sáng qua loa, thậm chí là nhịn ăn. Bữa trưa thì tùy cơ ứng biến. Còn nếu phải đi làm về muộn, việc ăn tối muộn cũng là chuyện bình thường.

Nhiều người cho rằng mình chỉ cần ăn đủ 3 bữa/1 ngày và ăn vào bất kỳ giờ nào cũng được nhưng BS Bùi Thị Trà Vi, Khoa Dinh dưỡng và Tiết chế, Đại học Y Hà Nội khẳng định: cơ thể cũng như một đồng hồ sinh học, ăn đúng giờ sinh học của mỗi người thì chắc chắn là những enzyme tiêu hóa, men tiêu hóa tiết ra tốt hơn và sự tiêu hóa của mọi người sẽ tốt hơn.

3 bữa chính: sáng – trưa – tối sẽ phải sắp xếp vào những giờ cố định, vào những giờ lý tưởng cho trao đổi chất. Việc ăn đúng giờ sẽ liên quan đến việc trao đổi chất cũng như là hấp thu chất dinh dưỡng của chúng ta.

Ví dụ ngày hôm trước ăn sáng vào 7h00 sáng thì ngày hôm sau cũng phải ăn sáng vào tầm 7h00, hoặc sai lệch từ 30-45 phút chứ không nên chênh lệch quá nhiều. Về giờ buổi sáng và buổi trưa thì khá linh động cho mọi người, bữa sáng thì nên kết thúc trước 8h00 sáng, bữa trưa thì nên kết thúc trước khoảng 12h00 trưa và bữa tối lại là một bữa khá là quan trọng bởi vì việc ăn sau 20h00 sẽ làm tăng tích trữ mỡ thừa của cơ thể nhiều hơn vì vậy nên mỗi tối, mọi người nên sắp xếp để ăn trong giai đoạn từ 18-19h00 và phải kết thúc trước 20h00 mỗi ngày - BS Bùi Thị Trà Vi gợi ý.

Với trẻ em, người lớn tuổi, các trường hợp từ 40, 50 tuổi trở đi khả năng chuyển hóa giảm xuống, năng lượng chuyển hóa cơ bản cũng thấp hơn vì vậy việc tích trữ mỡ thừa dễ dàng hơn. Vì vậy bữa tối của người lớn nên có sự giảm về chất dinh dưỡng cũng như số lượng và nên kết thúc sớm hơn so với người trẻ.

Vì nhiều lý do, nhiều người không thể sắp xếp duy trì khung thời gian cố định cho các bữa ăn hằng ngày thì có thể dùng thực phẩm chức năng, viên dinh dưỡng thay thế bữa ăn không? Trả lời câu hỏi này, BS Bùi Thị Trà Vi cho biết: Trên thị trường có khá nhiều loại gel năng lượng hoặc những viên dinh dưỡng được quảng cáo sẽ đủ thành phần thay thế bữa ăn nhưng thực tế vai trò của viên dinh dưỡng, gel năng lượng thường được dùng trong những giai đoạn bất khả kháng, trong những thời điểm mà chúng ta không còn một cách nào nữa để tiếp xúc với một bữa ăn thông thường. Những sản phẩm này không khuyến cáo thay thế cho những bữa ăn hàng ngày bởi trong một viên dinh dưỡng sẽ cung cấp đường, đạm và béo, nhưng không kèm theo các loại vitamin và chất khoáng cần thiết cho quá trình tiêu hóa của cơ thể nên chắc chắn khi sử dụng lâu dài sẽ bị phát sinh những vấn đề về thiếu dinh dưỡng rất nghiêm trọng.

Một số món ăn lành mạnh, đơn giản cho những lúc thiếu thời gian mà bạn có thể tham khảo:

Trong nhóm tinh bột, nếu không thể ăn cơm hoặc các loại ngũ cốc, mọi người có thể chuẩn bị bánh mỳ đen, bánh mỳ lát, bánh mỳ nguyên cám hoặc các loại ngũ cốc khác để mang đi. Trong nhóm thịt cá nếu chúng ta không thể chế biến các loại thịt thông thường thì trứng luộc là giải pháp thay thế bởi đây là thực phẩm có hàm lượng dinh dưỡng rất cao và rất dễ bảo quản.

Theo BS Bùi Thị Trà Vi, trong nhóm rau củ quả, nên ưu tiên sử dụng các loại salad hoặc các loại hoa quả kèm theo và có sự phối hợp đầy đủ cả 3 nhóm thực phẩm này trong một bữa ăn để đảm bảo được dinh dưỡng. Ví dụ một bữa sáng thông thường trong một ngày mọi người bận, mọi người có thể chuẩn bị bánh mỳ gối từ tối hôm trước, luộc thêm khoảng độ 2 quả trứng, chuẩn bị salad và thêm vài loại trái cây dễ sử dụng như bơ, chuối và táo là hoàn toàn đủ chất dinh dưỡng cho một bữa ăn.

Bữa trưa và tối thì có khá nhiều sự lựa chọn ví dụ như chúng ta nấu cơm và có phương pháp cấp đông hay sử dụng làm nóng lại bằng lò vi sóng. Hoặc cơm cuộn với rong biển - có các thành phần thịt, cá và rau củ quả cũng là phương pháp thay thế bữa ăn tức thời mà vẫn sử dụng được các loại thực phẩm đầy đủ như các bữa ăn thông thường.

Như vậy, bên cạnh việc đầu tư cho thực đơn ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng thì việc xây dựng và rèn luyện thói quen ăn uống có giờ giấc là điều rất quan trọng với sức khỏe của mỗi người.