Theo Ths.BS Lê Tú Linh – Khoa Ung bướu, Bệnh viện Phổi TƯ, sinh thiết lỏng là một phương pháp phân tích mẫu máu để phát hiện các dấu hiệu liên quan đến ung thư, đặc biệt là các tế bào ung thư lưu hành và DNA khối u tự do trong máu. Đáng nói, khác với sinh thiết mô truyền thống cần lấy mẫu từ khối u trong cơ thể – sinh thiết lỏng không xâm lấn, chỉ cần một lượng máu nhỏ từ bệnh nhân.
Cụ thể, trước đây khi làm sinh thiết chúng ta sẽ phải nhập viện, sau đó chụp phim đánh giá, xác định vị trí sinh thiết và bệnh nhân phải làm các xét nghiệm để đảm bảo quá trình sinh thiết được an toàn. Sau đó người bệnh được tiến hành chọc sinh thiết dưới hướng dẫn của chụp cắt lớp vi tính, lúc này kỹ thuật viên sẽ sử dụng 1 cái kim đâm xuyên qua thành ngực để chọc vào vị trí nghi ngờ. Quá trình này có thể gây ra nhiều nguy cơ cho bệnh nhân. Còn với phương pháp sinh thiết lỏng, chỉ cần lấy khoảng 5-10ml máu của bệnh nhân, sau đó sử dụng công nghệ CT – DNA để chạy giải trình tự gen và cho ra kết quả chính xác tương đương với sinh thiết mô.
BS Linh cho biết, phương pháp này đặc biệt có hiệu quả trong những trường hợp khối u không rõ ràng hay u ở những vị trí khó tiếp cận và có ý nghĩa tầm soát cho những trường hợp tiền sử gia đình có người mắc ung thư hoặc người hút thuốc lá nhiều năm. Bên cạnh đó, các bác sỹ còn sử dụng sinh thiết lỏng để theo dõi những trường hợp sau phẫu thuật ung thư phổi.
“Bệnh viện Phổi TƯ chúng tôi đã thực hiện thường quy cho bệnh nhân sau phẫu thuật từng đợt 2-3 tháng để dự đoán thời gian bệnh có thể tái phát và khi đó có thể áp dụng một phương pháp điều trị khác để ngăn chặn thời điểm tái phát bệnh đó cho bệnh nhân, mang lại kết quả rất tốt”, BS Linh chia sẻ.
Một giá trị to lớn khác của sinh thiết lỏng chính là khả năng phát hiện các đột biến gen – yếu tố quyết định hiệu quả điều trị ung thư hiện nay. Trước đây, khi điều trị ung thư các bác sỹ sẽ dựa trên nguyên tắc điều trị tuần tự, tức là người bệnh sẽ được làm xét nghiệm đơn gen, sau đó điều trị không đáp ứng sẽ chuyển sang dùng hoá chất hoặc liệu pháp miễn dịch. Điều này gây tốn kém và bỏ lỡ thời điểm điều trị. Trong khi đó, chỉ cần làm sinh thiết lỏng, chúng ta đã có thể biết toàn bộ đột biến gen của người bệnh, từ đó lựa chọn phương pháp điều trị chính xác và hiệu quả ngay từ đầu.
Trường hợp của bà Phạm Thị Yến 85 tuổi ở Hà Nội là một ví dụ điển hình. Cách đây 2 năm bà Yến có biểu hiện nuốt nghẹn, thức ăn lỏng như cháo loãng cũng rất khó khăn. Đi khám phát hiện mắc ung thư phổi giai đoạn cuối. Bà Yến được chỉ định điều trị bằng liệu pháp miễn dịch, tuy nhiên tình trạng bệnh không mấy tiến triển. Sau đó, bà Yến được chỉ định làm sinh thiết lỏng tìm đột biến gen, phát hiện 1 gen đột biến đáp ứng với thuốc điều trị đích. Ngay lập tức các bác sỹ đã đổi phương pháp điều trị với kết quả ngoạn mục. Chị Phạm Thị Thu, con gái của bà Yến, xúc động chia sẻ, chỉ sau 1 tháng thay đổi phương pháp điều trị bà Yến đã có chuyển biến tích cực. Và sau 6 tháng, sức khỏe của bà đã hồi phục gần như bình thường.
“Mẹ tôi ăn uống tốt, chuyển biến rõ rệt. Đến giờ, bà tăng gần 12kg. Cảm giác như được hồi sinh thêm lần nữa”, chị Thu chia sẻ với PV VOV2.
Với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ gen và các loại thuốc đích mới, sinh thiết lỏng đang góp phần thay đổi cục diện điều trị ung thư phổi tại Việt Nam – từ điều trị phỏng đoán sang điều trị chính xác, từ phát hiện muộn sang tầm soát sớm, và từ tuyệt vọng sang hi vọng được sống./.
