Năm ngoái, chị Trần Mỹ Tú 35 tuổi ở huyện Gia Lâm, Hà Nội nghỉ việc do công ty nơi chị làm việc phá sản. Tuổi đã cao, không đáp ứng được yêu cầu của một số doanh nghiệp quanh vùng, không xin được việc làm nên chị quyết định chạy chợ để kiếm sống. 3 đứa con chị đang tuổi ăn, tuổi học trong khi chồng cũng không có việc làm ổn định khiến những khoản chi phí sinh hoạt hàng ngày trở thành một gánh nặng không nhỏ. Có gần 15 năm đóng BHXH, với kinh tế hiện tại không cho phép bỏ ra một khoản tiền để tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện nên chị đã quyết định rút BHXH một lần. Chị cho biết: Cũng biết rằng rút BHXH ra, sau này sẽ không có lương hưu, về già sẽ vất vả nhưng biết làm sao.

Dù cuộc sống không khó khăn như chị Mỹ Tú, anh Trần Tuấn Anh 55 tuổi trước đây làm trưởng bộ phận cho một công ty có vốn đầu tư nước ngoài cũng xin rút BHXH một lần. Anh Tuấn Anh cho biết: Có 14 năm làm việc cho doanh nghiệp, mỗi tháng lương của anh luôn ở mức 8 -9 con số. Tuy nhiên, do công ty cơ cấu lại nên hơn 1 năm trước, anh thuộc đối tượng dôi dư nên được công ty bồi thường cho khoản tiền kha khá. Anh cho biết vừa làm thủ tục hưởng BHXH một lần để có thêm tiền mua một mảnh đất để "cắm dùi". Hỏi về việc tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện để hưởng lương hưu sau này, anh bảo sẽ "tính sau".

Theo ông Trần Dũng Hà - Phó giám đốc BHXH thành phố Hồ Chí Minh, tới thời điểm này, thành phố đã giải quyết cho hơn 12.580 hồ sơ hưởng BHXH một lần, tăng 4.550 người so với cùng kỳ năm ngoái với số tiền chi trả hơn 7.000 tỉ đồng. Những người hưởng BHXH một lần chủ yếu là người có tuổi đời trẻ, thời gian đóng BHXH dưới 10 năm và làm trong các ngành dệt may, da giày. Nguyên nhân chính là do NLĐ ngừng việc bị mất thu nhập, cần tiền trang trải cuộc sống. Một bộ phận NLĐ chuyển sang làm việc tự do, không tiếp tục tham gia BHXH; số khác có suy nghĩ chọn hưởng BHXH một lần để giải quyết khó khăn trước mắt sau đó sẽ tham gia tiếp khi có điều kiện.

Theo tính toán của cơ quan chức năng, cứ hai người tham gia mới BHXH thì có 1 người rời khỏi hệ thống. Lý giải tình trạng này, một số chuyên gia về lao động cho rằng, nhiều người hưởng BHXH một lần là do chính sách lương hưu hiện nay chưa hấp dẫn được người lao động, nhất là công nhân trực tiếp sản xuất bởi theo quy định hiện hành, muốn hưởng lương hưu, người lao động phải có ít nhất 20 năm đóng BHXH và tuổi đời hiện tại là lao động nam đủ 60 tuổi 3 tháng và 55 tuổi 4 tháng đối với lao động nữ, tuổi nghỉ hưu sẽ tăng dần vào những năm sau, trong khi đó, rất nhiều người đời sống gặp khó khăn nên không đủ khả năng theo đuổi đóng BHXH trong một thời gian dài. Nếu chọn nghỉ việc và lãnh BHXH 1 lần, họ sẽ nhận được vài trăm triệu đồng, giải quyết được khó khăn trước mắt.

Ông Trần Đình Quảng - Phó Trưởng ban Chính sách pháp luật - Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam cho biết: Việc người lao động hưởng BHXH một lần sẽ bị thiệt thòi rất nhiều. Theo quy định hiện hành, tổng mức đóng BHXH của người lao động vào quỹ hưu trí và tử tuất là 22% mức lương hàng tháng, trong đó người lao động đóng 8% và người sử dụng lao động đóng 14%. Như vậy, tổng mức đóng vào quỹ BHXH hàng năm bằng 2,64 tháng lương. Nếu người lao động hưởng BHXH một lần thì chỉ được thanh toán bằng 2 tháng lương làm căn cứ đóng BHXH cho một năm tham gia BHXH. Như vậy, người lao động sẽ mất đi 0,64 tháng lương cho mỗi năm. Nếu so sánh giữa việc hưởng lương hưu hàng tháng với việc nhận BHXH một lần cùng một khoảng thời gian đóng BHXH thì tổng lợi ích bằng tiền khi hưởng lương hưu hàng tháng sẽ cao hơn nhiều./.