Ngày 3 tháng 10, tại Hà Nội đã diễn ra "Diễn đàn Hà Nội lần thứ 5 về Khoa học Giáo dục và Sư phạm" (HAFPES 2025). Hội thảo có sự tham gia báo cáo của nhiều chuyên gia quốc tế đến từ Hoa Kỳ, Úc, Nga, Ấn Độ, Đài Loan, Malaysia, Indonesia, Bỉ, Na Uy, Canada, Phần Lan, Singapore… cũng như của đại diện một số Bộ, ban ngành, cán bộ quản lý giáo dục các tỉnh thành, và các chuyên gia đến từ nhiều cơ sở giáo dục, các tập đoàn/doanh nghiệp trong lĩnh vực Edtech. Đây là những con số khẳng định uy tín, tầm quan trọng của diễn đàn, đồng thời cho thấy niềm tin và sự quan tâm của cộng đồng khoa học đối với các vấn đề giáo dục – đào tạo hiện nay.
Diễn đàn là một không gian trao đổi học thuật chuyên sâu, là tiền đề quan trọng hướng tới thành công của Hội thảo Quốc tế Việt Nam học lần thứ 7 do ĐHQGHN tổ chức ngày 25/10/2025. Trải qua 5 năm tổ chức thành công, HAFPES đã trở thành diễn đàn uy tín, góp phần khẳng định vị thế của Trường ĐH Giáo dục nói riêng và Đại học Quốc Gia Hà nội nói chung trong hệ thống giáo dục và nghiên cứu của cả nước.
GS.TS Nguyễn Quý Thanh, Hiệu trưởng trường ĐH Giáo dục ĐHQGHN, trưởng ban tổ chức cho biết: HAFPES 2025 đã nhận hơn 200 báo cáo gửi về Hội thảo, sau phản biện có 150 báo cáo được duyệt đăng trong kỷ yếu. Số báo cáo được trình bày trong phiên toàn thể và 6 phiên song song là 60 báo cáo.
Diễn đàn năm nay có nhiều điểm mới, đặc biệt là việc đổi mới mô hình quản trị đối với lĩnh vực giáo dục khi triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp được trao đổi thảo luận trong diễn đàn và vấn đề ứng dụng AI trong giáo dục được tập trung thảo luận.
Cũng theo GS Nguyễn Quý Thanh: năm 2025 là năm có nhiều chính sách mới đối với lĩnh vực giáo dục, phát triển bền vững dựa trên nền tảng định hướng xã hội chủ nghĩa cộng thêm tư tưởng khoa học trên nền tảng triết học sẽ tạo ra sự phát triển vừa đảm bảo bản sắc của Việt Nam vừa tiếp thu tinh hoa của khoa học thế giới.
Bên cạnh đó các vấn đề chung của giáo dục như đào tạo giáo viên, khoa học giáo dục..., chủ đề bao quát tất cả từ giáo dục tiểu học đến giáo dục phổ thông và giáo dục Đại học, từ phương pháp giảng dạy, kiểm tra đánh giá, kiểm định và khảo thí, bao quát cả chiều ngang cấp học và chiều dọc theo các nội dung của giáo dục và trong mỗi phiên thảo luận chuyên đề đều có những nghiên cứu mới, cũng được các đại biểu thảo luận tại diễn đàn.
Các báo cáo khoa học được lựa chọn trình bày trong Hội thảo chuyên đề đều có chất lượng cao, đề cập đến nhiều vấn đề nóng của giáo dục đương đại ví dụ như báo cáo phân tích “Những chuyển biến trong chính sách giáo dục Việt Nam: nền tảng chính trị và các mô hình triết học”, “Các tiếp cận phát triển trong việc tích hợp Trí tuệ nhân tạo vào môi trường giáo dục"...
GSTS Mai Văn Hưng – giảng viên khoa Sư phạm trường ĐH Giáo dục ĐHQGHN với tham luận mới mẻ về Khoa học thần kinh trong giáo dục chia sẻ: Khoa học thần kinh có từ rất sớm, nhưng người ta nghiên cứu thần kinh dưới góc độ vận động tâm thần, hoặc nghiên cứu thần kinh để tư vấn tâm lý còn trong nghiên cứu báo cáo trong diễn đàn này của ông nhằm giúp cho mọi người hiểu bản chất quy luật và nguyên tắc hoạt động của hệ thần kinh để áp dụng vào lĩnh vực giáo dục.
Thông qua 2 báo cáo, GS muốn cung cấp cho người nghe thông tin về cấu trúc, chức năng hoạt động của bộ não để từ đó đưa ra các giải pháp nhằm giáo dục con người từ trong bụng mẹ và cung cấp cho các thầy cô giáo những kiến thức để đưa ra những giải pháp tối ưu nhằm đạt được hiệu quả giáo dục như mong muốn.
GS James Diamon đến từ trường ĐH Johns Hokins ( Hoa Kỳ ) có bài phát biểu về những rủi ro khi sử dụng AI. Theo GS, ở Mỹ cũng như Việt Nam, khi người học dùng Ai cần có quá trình hình thành kỹ năng chứ không phải là khẩu lệnh và cần phải có sự hướng dẫn và ví dụ cụ thể từng bước sử dụng thế nào?. Trong những giai đoạn khác nhau mẫu giáo, tiểu học, THCS, THPT và lên đến ĐH cách tiếp cận AI mỗi giai đoạn khác nhau,quá trình phát triển của người học với những đối tượng học khác nhau cũng phải dùng AI với những cách thức khác nhau.
GS James Diamon cho rằng: Ai không thể thay thế hoàn toàn con người, còn quá sớm để khẳng đinh vai trò của người thầy trong việc hướng dẫn sử dụng Ai chúng ta đang cần có thời gian và nghiên cứu định hình vai trò này.
GS Koji Tsuji đến từ trường ĐH Chiba Nhật Bản là người có nhiều nghiên cứu về giáo dục đặc biệt. Tham luận của ông trong diễn đàn này là khẳng định tiềm năng của ứng dụng Công nghệ thông tin trong giáo dục đặc biệt. Ông cũng cho biết việc tham dự hội thảo là cơ hội để ông tìm hiểu các mô hình giá dục đặc biệt ở Việt nam để trao đổi và tìm cơ hội hợp tác nghiên cứu về giáo dục đặc biệt ở Việt Nam.
Phát biểu tại Hội thảo, PGSTS Phạm Bảo Sơn - Phó Giám đốc ĐHQGHN chia sẻ : Thời gian qua, nhiều chính sách quan trọng đã dược Bộ Chính trị ban hành. Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, trong đó nêu rõ “đầu tư mạnh mẽ cho phát triển giáo dục đại học nhằm đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực” và đề cao vai trò các trường đại học là trung tâm nghiên cứu gắn với đào tạo nhân lực chất lượng cao; và Nghị quyết 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, khẳng định giáo dục và đào tạo tiếp tục được xác định “là quốc sách hàng đầu”, “quyết định tương lai dân tộc”, đặt ra yêu cầu phải rà soát, hoàn thiện pháp luật, thể chế hóa, bố trí nguồn lực để thực hiện ngay từ năm 2025.
Đồng thời, chúng ta cũng đang gấp rút góp ý để hoàn thiện để sớm ban hành Luật Giáo dục (sửa đổi), Luật Giáo dục Đại học, Luật Giáo dục Nghề nghiệp… Tất cả đều đặt ra yêu cầu bức thiết phải có nền tảng lý luận từ nghiên cứu khoa học giáo dục và số liệu đánh giá tác động thực chứng. Chiến lược, chính sách quốc gia về giáo dục luôn gắn chặt với mục tiêu nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, bồi dưỡng nhân tài. Trong bối cảnh đó, có rất nhiều vấn đề mới đặt ra và phải được nghiên cứu kỹ lưỡng.
Trong thời gian tới, ĐHQGHN sẽ tiếp tục đầu tư xây dựng cơ sở vật chất hiện đại cho Trường ĐHGD tại Hòa Lạc theo hướng toàn diện, với hệ thống phòng thí nghiệm liên ngành về khoa học thần kinh – giáo dục, tiếp tục phát triển hệ thống trường thực hành liên cấp… Trên cơ sở đó, giao cho Trường ĐH Giáo dục tham gia thực hiện các chương trình nghiên cứu khoa học trọng điểm phù hợp với những vấn đề được định hướng trong Nghị quyết 71, phục vụ thiết thực công cuộc đổi mới giáo dục./.
