Sáng 22/5, Quốc hội đã nghe Tờ trình của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Văn hóa - Xã hội về Dự thảo Nghị quyết phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ mẫu giáo từ 3 đến 5 tuổi. Đây là một trong những chủ trương lớn nhằm bảo đảm quyền tiếp cận giáo dục cho mọi trẻ em, nhất là trẻ vùng khó, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, qua đó thể hiện rõ vai trò kiến tạo, chăm lo thế hệ tương lai của đất nước.
Theo Tờ trình do Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn trình bày, dự thảo nghị quyết được xây dựng trên nền tảng Nghị quyết số 42-NQ/TW ngày 24/11/2023 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng "về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng chính sách xã hội, đáp ứng yêu cầu sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới", trong đó xác định đến năm 2030 phải hoàn thành phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ từ 3 đến 5 tuổi. Đây cũng là định hướng chiến lược nhằm chuẩn bị tốt nhất về thể chất, trí tuệ và tâm lý cho trẻ bước vào bậc tiểu học và tương lai công dân toàn diện trong kỷ nguyên mới.
Trong thực tiễn, tuy mạng lưới trường lớp mầm non đã phủ khắp đến các thôn, bản, tỷ lệ huy động trẻ mẫu giáo đã đạt 93,6%, nhưng vẫn còn khoảng 300.000 trẻ chưa ra lớp, chủ yếu tập trung ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo và nhóm trẻ có hoàn cảnh khó khăn. Việc ban hành nghị quyết không chỉ hướng đến chuẩn hóa hệ thống mầm non mà còn thể hiện cam kết mạnh mẽ về công bằng giáo dục và chăm lo thế hệ trẻ từ những năm đầu đời.
Dự thảo Nghị quyết quy định rõ phạm vi điều chỉnh, cơ chế chính sách, nguồn lực và tổ chức thực hiện. Mục tiêu đến năm 2030 là hoàn thành phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ từ 3 đến 5 tuổi trên toàn quốc. Theo đó, các chính sách trọng tâm bao gồm:
- Đầu tư phát triển mạng lưới trường, lớp; cơ sở vật chất, trang thiết bị tối thiểu
- Bảo đảm đội ngũ giáo viên theo định mức, chế độ
- Hỗ trợ chi phí nuôi dưỡng, ăn trưa cho trẻ thuộc nhóm đối tượng chính sách
- Ưu tiên đầu tư tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, hải đảo, khu công nghiệp
- Thúc đẩy xã hội hóa giáo dục mầm non
Dự kiến tổng kinh phí cho giai đoạn 2026-2030 là hơn 116.000 tỷ đồng, trong đó riêng phần hỗ trợ ăn trưa và một số nhóm chính sách cần khoảng 25.755 tỷ đồng (trung bình hơn 5.100 tỷ đồng/năm). Kinh phí được huy động từ ngân sách trung ương, địa phương, xã hội hóa và các nguồn hợp pháp khác.
Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Xã hội Nguyễn Đắc Vinh nhấn mạnh sự đồng thuận cao với mục tiêu phổ cập giáo dục mầm non, coi đây là bước tiến lớn trong thực hiện công bằng giáo dục và phát triển toàn diện trẻ em.
Tuy vậy, Ủy ban cũng đề nghị Chính phủ cần xác định rõ:
- Số lượng biên chế giáo viên cần bổ sung
- Lộ trình đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học
- Cơ chế phân bổ và bảo đảm tính khả thi của nguồn vốn
- Các giải pháp cụ thể để đẩy mạnh xã hội hóa nhằm giảm gánh nặng ngân sách
Ủy ban Văn hóa - Xã hội cũng lưu ý về việc tránh trùng lặp chính sách với các chương trình đang triển khai, đồng thời đề nghị tách bạch rõ trách nhiệm giữa các bộ, ngành trung ương và địa phương để nâng cao hiệu lực, hiệu quả thi hành.
Việc Quốc hội xem xét và thông qua nghị quyết lần này không chỉ tạo nền tảng pháp lý quan trọng cho phổ cập giáo dục mầm non mà còn khẳng định sự cam kết mạnh mẽ của Nhà nước trong bảo đảm quyền học tập sớm, phát triển toàn diện cho mọi trẻ em Việt Nam - đặc biệt là trẻ em thiệt thòi. Nếu được thực hiện nghiêm túc, nghị quyết này sẽ là đòn bẩy cho giáo dục mầm non nước ta phát triển toàn diện, công bằng và bền vững hơn trong thời gian tới.
