Bảo hiểm tiền gửi bảo đảm quyền lợi của người gửi tiền

Mời các bạn nghe trao đổi của phóng viên VOV2 với luật sư Phạm Thị Thu - Giám đốc Công ty luật số 1 Hà Nội tại đây:

Lãi suất ngân hàng vào những ngày đầu tháng 8/2025, khách hàng gửi tiết kiệm kỳ hạn dưới 6 tháng được hưởng lãi suất huy động cao nhất lên tới 4,7%/năm, trong khi mức trần do Ngân hàng Nhà nước quy định là 4,75%.

Theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước, tính tới cuối tháng 05/2025, tiền gửi tiết kiệm của người dân vào hệ thống ngân hàng đạt hơn 7,6 triệu tỉ đồng, tăng mạnh gần 7,6% so với đầu năm. Tuy nhiên, nhiều người cũng lo ngại, khi gửi tiền vào ngân hàng, tiền của họ sẽ bị mất sạch tiền khi ngân hàng bị phá sản.

Luật sư Phạm Thị Thu - Giám đốc Công ty luật số 1 Hà Nội cho biết: Theo quy định tại Luật Bảo hiểm tiền gửi, trong các tình huống rủi ro, quyền lợi của người gửi tiền luôn được bảo vệ bởi chính sách bảo hiểm tiền gửi. Cụ thể, Điều 11 Luật BHTG quy định, người được BHTG có quyền:

- Được bảo hiểm số tiền gửi của mình tại tổ chức tham gia BHTG theo quy định của Luật này.

- Được nhận tiền bảo hiểm đầy đủ và đúng thời hạn theo quy định của Luật này.

- Yêu cầu tổ chức tham gia BHTG, tổ chức BHTG cung cấp đầy đủ, chính xác thông tin, chế độ về BHTG.

- Khiếu nại, tố cáo, khởi kiện cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến BHTG theo quy định của pháp luật.

Có một điểm khiến nhiều người thắc mắc: Khi tham gia bảo hiểm thương mại (ví dụ như bảo hiểm nhân thọ), người dân phải đóng phí. Nhưng với bảo hiểm tiền gửi, người gửi tiền lại không cần phải đóng phí mà vẫn được bảo vệ. Luật sư Phạm Thị Thu giải thích: Đây là một đặc điểm rất đặc biệt của chính sách BHTG.

Mục tiêu của BHTG nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền, góp phần duy trì sự ổn định của hệ thống các TCTD, bảo đảm sự phát triển an toàn, lành mạnh của hoạt động ngân hàng.

Theo quy định tại khoản 5 Điều 4 của Luật BHTG: “Phí BHTG là khoản tiền mà tổ chức tham gia BHTG phải nộp cho tổ chức BHTG để bảo hiểm cho tiền gửi của người được BHTG tại tổ chức tham gia BHTG.”

Điều này có nghĩa là, khi người dân gửi tiền tại một tổ chức đã tham gia BHTG đồng nghĩa với việc khoản tiền gửi đó đã được bảo vệ, người gửi tiền không cần thực hiện bất kỳ thủ tục hay chi phí nào. Các TCTD (bao gồm ngân hàng thương mại, ngân hàng hợp tác xã, quỹ tín dụng nhân dân), chi nhánh ngân hàng nước ngoài và tổ chức tài chính vi mô nhận tiền gửi bằng VNĐ của cá nhân bắt buộc phải tham gia BHTG và nộp phí BHTG định kỳ cho Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam.

Cơ chế đặc biệt này do Nhà nước thiết lập nhằm bảo đảm quyền lợi cho người gửi tiền, đồng thời góp phần củng cố niềm tin vào hệ thống ngân hàng. Nhờ đó, người dân có thể yên tâm gửi tiền, bởi tiền gửi của họ đã được chính sách BHTG bảo vệ.

Giám đốc Công ty luật số 1 Hà Nội lưu ý: Trong trường hợp thuộc đối tượng được bảo hiểm, người được BHTG có nghĩa vụ cung cấp đầy đủ, trung thực thông tin về tiền gửi theo yêu cầu của tổ chức tham gia BHTG, tổ chức BHTG khi thực hiện thủ tục trả tiền bảo hiểm. Theo đó, khi nhận tiền bảo hiểm, bên cạnh giấy tờ tùy thân, người gửi tiền cần xuất trình các giấy tờ chứng minh quyền sở hữu hợp pháp đối với khoản tiền gửi được bảo hiểm tại tổ chức tham gia BHTG, như thẻ tiết kiệm, chứng chỉ tiền gửi... Trường hợp bị thất lạc thẻ tiết kiệm, chứng chỉ tiền gửi, người gửi tiền phải hoàn tất thủ tục xác nhận quyền sở hữu theo quy định pháp luật hiện hành trước khi tiến hành nhận tiền bảo hiểm.

Có không ít người cũng còn lo ngại, nếu thuộc đối tượng được BHTG bảo vệ khi phát sinh nghĩa vụ, họ sẽ phải chờ rất lâu mới được nhận tiền bảo hiểm. Về nội dung này, luật sư Thu cho biết: Khi phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm, người gửi tiền được nhận tiền bảo hiểm với hạn mức chi trả do Thủ tướng Chính phủ quyết định theo đề nghị của NHNN trong từng thời kỳ. Hạn mức này là số tiền tối đa mà BHTGVN trả cho tất cả các khoản tiền gửi được bảo hiểm của một người tại một tổ chức tham gia BHTG.

Người gửi tiền cũng có quyền được nhận tiền bảo hiểm đúng thời hạn quy định tại Điều 23 Luật BHTG. Theo đó, trong vòng 60 ngày, kể từ thời điểm phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm, tổ chức BHTG có trách nhiệm trả tiền bảo hiểm cho người gửi tiền được BHTG.

Thời điểm phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm được quy định tại Điều 8 Thông tư 24/2014/TT-NHNN, hướng dẫn một số nội dung về hoạt động BHTG như sau:

Nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm phát sinh kể từ thời điểm NHNN có văn bản chấm dứt kiểm soát đặc biệt, hoặc văn bản chấm dứt áp dụng, hoặc văn bản không áp dụng các biện pháp phục hồi khả năng thanh toán mà TCTD là tổ chức tham gia BHTG vẫn lâm vào tình trạng phá sản, hoặc NHNN có văn bản xác định chi nhánh ngân hàng nước ngoài là tổ chức tham gia BHTG mất khả năng chi trả tiền gửi cho người gửi tiền.

Tại văn bản chấm dứt kiểm soát đặc biệt, hoặc văn bản chấm dứt áp dụng, hoặc văn bản không áp dụng các biện pháp phục hồi khả năng thanh toán quy định tại khoản 1 Điều 8 Thông tư 24/2014/TT-NHNN phải nêu rõ việc TCTD không khôi phục được khả năng thanh toán (lâm vào tình trạng phá sản) để làm cơ sở cho việc trả tiền BHTG.