Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến say nắng, say nóng là do phải tiếp xúc quá lâu hoặc làm việc trong môi trường nắng nóng hoặc cũng có thể do thay đổi nhiệt độ môi trường đột ngột.

Những người có yếu tố nguy cơ

Người già, trẻ nhỏ và phụ nữ có thai, những người làm việc, luyện tập với cường độ cao ở ngoài trời nắng lâu hoặc trong môi trường nóng bức như nông dân, công nhân làm việc ở các lò gạch, lò luyện gang thép...

Ngoài ra người mắc các bệnh mạn tính như tăng huyết áp, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản, đái tháo đường, v.v. cũng là nhóm cần đề phòng khi thời tiết nắng nóng như hiện nay.

Biểu hiện của các vấn đề sức khỏe thường gặp

Phụ thuộc vào thời gian tiếp xúc với nắng nóng, mức độ tăng thân nhiệt của cơ thể, các biểu hiện gồm:

+ Ở mức độ nhẹ nạn nhân có biểu hiện mệt mỏi, khát nước, hoa mắt, chóng mặt, tăng nhịp tim, tăng nhịp thở, hồi hộp đánh trống ngực, chuột rút.

+ Mức độ nặng: Biểu hiện bằng những đau đầu dữ dội, khó thở tăng dần, cảm giác buồn nôn hoặc nôn, yếu hoặc liệt nửa người, co giật, ngất xỉu hoặc hôn mê, trụy tim mạch (tim đập nhanh, huyết áp tụt, …) và có thể tử vong.

Xử trí như thế nào?

Khi gặp vấn đề sức khỏe do nắng nóng, tùy theo mức độ biểu hiện mà cần nhanh chóng chuyển nạn nhân vào chỗ mát, thoáng gió. Nới lỏng quần áo hoặc cởi bỏ bớt quần áo bên ngoài của nạn nhân. Sau đó, lau cơ thể bằng khăn mát hoặc có thể dội nước mát vào cơ thể nạn nhân rồi lau khô. Đặt khăn thấm nước mát hoặc nước đá tại các vị trí như vùng nách, vùng bẹn, hai bên cổ để giúp nhanh chóng giảm nhiệt độ cơ thể.

Nếu nạn nhân uống được nước, cho uống từng ngụm nhỏ nước mát. Tốt nhất là uống nước có bổ sung muối và khoáng chất như nước Oresol pha đúng liều lượng theo hướng dẫn sử dụng. Lưu ý không để cho nhiều người vây quanh nạn nhân. Sau khoảng 10 - 15 phút các biểu hiện sẽ giảm dần.

Nếu nạn nhân có các biểu hiện ở mức độ nặng, cần gọi ngay cấp cứu 115 hoặc nhanh chóng đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất. Lưu ý trong quá trình vận chuyển thường xuyên chườm mát cho nạn nhân.

Dự phòng bằng cách nào?

Cách tốt nhất là nên hạn chế ra ngoài trời nắng đặc biệt trong khoảng thời gian từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều. Nên mặc quần áo sáng màu, thoáng mát, thấm mồ hôi.

Những người đang ở trong phòng điều hòa nhiệt độ thấp không nên đi ra ngoài trời nắng đột ngột, cần có một khoảng thời gian để cơ thể thích nghi với môi trường bên ngoài bằng cách tăng nhiệt độ điều hòa trong phòng hoặc ngồi nghỉ trong bóng mát trước khi đi ra ngoài trời.

Tăng cường ăn các loại rau xanh và hoa quả, uống tối thiếu 1,5 – 2 lít nước/ngày. Nên chia nhỏ, uống thành nhiều lần trong ngày. Nên uống thêm các loại nước có bổ sung thêm muối và khoáng chất như Oresol đối với những người bị mất nhiều mồ hôi trong quá trình làm việc. Không sử dụng các loại đồ uống có cồn.

Với những người phải làm việc trong thời tiết nắng nóng cần bố trí thời gian làm việc vào những lúc trời mát như sáng sớm hoặc chiều muộn. Nếu bắt buộc phải làm việc thì không làm việc quá lâu trong môi trường nóng bức, tránh các hoạt động thể lực quá sức, sử dụng phương tiện bảo hộ cá nhân phù hợp. Nên định kỳ sau khoảng 45 phút đến 1 giờ làm việc thì nghỉ ngơi ở nơi thoáng mát trong khoảng thời gian từ 15 - 20 phút.