Bệnh nhân được cách ly, xét nghiệm và khoanh vùng ngay sau khi nhập cảnh
GS.TS Phan Trọng Lân, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế cho biết, bệnh nhân đậu mùa khỉ đầu tiên ở nước ta nhiễm bệnh khi đang du lịch tại Dubai với triệu chứng sốt kèm mệt mỏi, ớn lạnh, đau cơ, đau đầu, có mụn nước, mụn mủ trên da.
Ngay sau khi về Việt Nam, ngày 23/9/2022, bệnh nhân đã đến khám tại Bệnh viện Từ Dũ và được chuyển sang Bệnh viện Da liễu TP HCM, tiếp theo là Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP HCM để cách ly, lấy mẫu xét nghiệm chẩn đoán và giải trình tự gen.
Như vậy, về nguồn lây, đây trường hợp lây bệnh từ nước ngoài, không phải mắc bệnh tại Việt Nam. Kể từ khi phát hiện nghi ngờ, bệnh nhân đã được coi như một trường hợp dương tính, vì vậy Bộ Y tế và TP.HCM đã xử lý toàn bộ các khâu giám sát, xét nghiệm, khoanh vùng... theo khuyến cáo.
Các trường hợp có tiếp xúc, bao gồm những người trong gia đình và cán bộ y tế ngay từ đầu đã có sự theo dõi, giám sát. Đến nay, sau hơn 10 ngày, những người tiếp xúc gần với bệnh nhân không có biểu hiện mắc bệnh đậu mùa khỉ. "Nguồn lây là bệnh nhân ở nước ngoài cũng đã được cách ly, điều trị. Vì vậy, rất khó có khả năng trường hợp bệnh nhân đầu tiên này lây ra cộng đồng tại Việt Nam" - GS.TS Phan Trọng Lân nhận định.
Quan trọng là phát hiện bệnh sớm bằng sự chủ động của người dân và cảnh giác của cơ sở y tế
GS.TS Phan Trọng Lân cho biết, bệnh đậu mùa khỉ hiện nay đã ghi nhận ở trên 106 quốc gia trên thế giới. Nguy cơ xâm nhập bệnh tại Việt Nam là hiện hữu.
Tuy nhiên, từ tháng 5/2022, Bộ Y tế đã chủ động hướng dẫn các phương pháp xét nghiệm, chuyển bệnh nhân đến cơ sở chuyên môn cũng như xử lý khi có ca dương tính với đậu mùa khỉ cũng như ban hành phác đồ điều trị cho các cơ sở y tế. "Với các biện pháp làm chậm quá trình lây nhiễm, hy vọng chúng ta sẽ ngăn chặn được sự lây lan của dịch bệnh" – GS.TS Phan Trọng Lân nói.
Trong bối cảnh các kít test xét nghiệm đậu mùa khỉ hiện nay trên thế giới rất hiếm, GS.TS Phan Trọng Lân cho biết, nước ta có những sinh phẩm sơ khai để làm được xét nghiệm, ít nhất là để phân biệt, kết luận được bệnh và triển khai các biện pháp phòng chống. Đồng thời, ngành y tế cũng sẽ phối hợp với các tổ chức quốc tế để có các sinh phẩm nghiên cứu, sinh phẩm thương mại để xét nghiệm. Bên cạnh đó, nước ta cũng sẽ triển khai giải trình tự gene để đáp ứng nhu cầu khi có những ca cần xét nghiệm. Hiện nay, các trường hợp có nghi ngờ đầu tiên về lâm sàng, đều xét nghiệm được bằng nước ta Realtime PCR và giải trình tự gene để phát hiện được ca bệnh.
“Chúng tôi cũng sẽ thường xuyên cập nhật, phối hợp với các tổ chức quốc tế để bảo đảm cập nhật kịp thời sinh phẩm, phương pháp chẩn đoán...Tuy nhiên, điều quan trọng là các cơ sở y tế luôn nâng cao cảnh giác. Mỗi người dân khi có biểu hiện nghi ngờ thì đến ngay các cơ sở y tế khai báo sớm để bản thân được phát hiện bệnh sớm và được tư vấn, điều trị sớm, đồng thời tránh lây nhiễm cho người khác. Điều quan trọng nhất hiện nay là phát hiện sớm để khoanh vùng xử lý, không để dịch lây lan”. GS.TS Phan Trọng Lân nhấn mạnh.
Đồng thời, ông Lân cũng cho biết, trước đây, ngành y tế đã xây dựng các kịch bản với các tình huống khác nhau như khi chưa có ca bệnh, có ca xâm nhập và khi có ca lây trong cộng đồng. Các kịch bản đều linh hoạt để bảo đảm kịp thời phòng chống dịch.
Những trường hợp có nguy cơ cao mắc bệnh và tiến triển nặng nếu nhiễm đậu mùa khỉ
GS.TS Phan Trọng Lân cho biết, hiện nay, có 2 chủng virus gây bệnh đậu mùa khỉ lưu hành chính ở Tây Phi và Trung Phi, trong đó chủng lưu hành ở Tây Phi thì nhẹ hơn. Hầu hết các ca bệnh lưu hành ngoài châu Phi như châu Âu, Mỹ và các quốc gia khác ghi nhận là chủng ở Tây Phi. Ca bệnh ghi nhận ở Việt Nam cũng là chủng của Tây Phi.
Với chủng ở Tây Phi, tỷ lệ tử vong thấp hơn so với chủng ở Trung Phi. Tuy nhiên, cần có các đánh giá dịch tễ sâu hơn ở các ca bệnh trên các lứa tuổi khác nhau, các đối tượng có thể có nguy cơ cao mắc bệnh nặng như trẻ em, phụ nữ mang thai, người suy giảm miễn dịch.
Theo khuyến cáo của GS.TS Phan Trọng Lân, những đối tượng và hành vi cá nhân có nguy cơ cao lây nhiễm đậu mùa khỉ như: có hoạt động liên quan tiếp xúc gần như da với da, miệng với da, mặt với mặt đối diện trong giao tiếp, các hoạt động tình dục với người mắc bệnh...
