Những bước chân trên đất bạn Lào
Đội quy tập hài cốt liệt sĩ 589, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Quảng Bình (Đội 589) được thành lập vào năm 1989 với nhiệm vụ quy tập hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh tại chiến trường Lào về nước. Hơn 30 năm thực hiện nhiệm vụ đặc biệt này là hành trình vất vả, gian nan nhưng cũng rất đỗi tự hào với những người đi tìm đồng đội.
Hành trình của Đội 589 không ngơi nghỉ trong các mùa khô nối dài. Các anh đã "băng rừng thiêng, vượt suối độc", cùng thông tin trong ký ức và phát hiện của người dân bản địa để dò tìm hài cốt của những người lính tình nguyện Việt Nam hy sinh trên đất bạn Lào.
Ở Lào, mùa hè nóng nực, mùa đông khắc nghiệt, những người lính Đội 589 luôn phải đối mặt với khó khăn để băng rừng, cắm chốt giữa đại ngàn. Với địa hình đồi núi phức tạp, các anh có khi phải đi bộ 250 km qua rừng, trèo đèo, lội suối để đến được địa điểm theo tin báo có hài cốt. Nhiều khu vực còn phải đối mặt với nguy hiểm khi bom mìn từ chiến tranh còn sót lại.
Sinh hoạt thường ngày giữa rừng luôn trong cảnh khó khăn, thiếu thốn trăm bề, nhất là nước sạch. Những người lính Đội 589 thường đối mặt với sốt rét, cảm cúm, côn trùng cắn như cơm bữa,… Nhưng không vì vậy mà các anh chùn bước, chỉ cần nhận được tin báo, những người lính Đội 589 lại lên đường.
Thượng tá Lê Tư Tuyến, Đội trưởng Đội 589 chia sẻ, thời gian trôi đi, những thông tin về hài cốt liệt sĩ cũng dần ít, hành trình tìm kiếm đồng đội cũng gập ghềnh hơn nhưng chưa bao giờ, những người lính hôm nay ngừng hy vọng. Bởi họ hiểu rằng, không ít những đồng đội vẫn còn nằm lại đâu đó dưới nền đất lạnh, giữa hoang vu núi đồi. Một ngày họ miệt mài tìm kiếm thì đường trở về Đất Mẹ của những đồng đội thương yêu sẽ gần hơn.
"Nhiều năm trước, những di vật đi kèm hài cốt liệt sĩ được tìm thấy cho chúng tôi biết được tên tuổi, quê quán của các anh nhưng những năm trở lại đây, hài cốt tìm được chủ yếu là liệt sĩ chưa xác định được thông tin. Bởi thời gian hàng chục năm đã làm xói mòn, hư hỏng những dấu vết để lại. Có những hài cốt được tìm thấy cùng vỏ hộp thuốc penicillin, chúng tôi khấp khởi hy vọng nhưng khi mở ra, tờ giấy trong vỏ hộp đã nát vụn theo thời gian. Những thông tin của liệt sĩ cũng trở nên vô vọng", Thượng tá Tuyến xúc động kể.
Nghĩa tình nơi xa xứ
Hành trình đi tìm đồng đội của những người lính Đội 589 cũng trải qua nhiều kỷ niệm với muôn vàn cảm xúc, lúc vỡ òa, lúc thất vọng, thế nhưng niềm tin và sự quyết tâm của các anh chưa bao giờ ngơi nghỉ. Suốt hàng chục năm qua, những kết quả quy tập hài cốt của bộ đội Việt Nam, không thể không kể đến sự giúp sức của nhân dân các bộ tộc Lào.
Gần 20 năm trước, từ thông tin của người dân, trong hang Khẳm Cặng, huyện Ma Ha Xay có rất nhiều hài cốt liệt sĩ Việt Nam, Đội 589 đã lên đường. Và may mắn, trong chuyến công tác đặc biệt này, đội tìm kiếm đã khai quật và cất bốc được 185 bộ hài cốt liệt sĩ.
Ngay sau thời điểm phát hiện số lượng lớn hài cốt liệt sĩ tại huyện Ma Ha Xay, Chính phủ Lào đã cho xây dựng tượng đài tưởng niệm các anh hùng hy sinh trong hang Khẳm Cặng, thể hiện tình hữu nghị, gắn bó sắt son của hai nước Việt - Lào, cũng như tri ân với các liệt sĩ Việt Nam.
Trong một lần tìm kiếm hài cốt khác trên đất bạn Lào, Đội 589 nhận được tin báo từ một thanh niên ở bản Xiêng Viêng, thị xã Thà Khẹt, đi rừng phát hiện một bộ hài cốt. Ngay lập tức, Đội 589 lên đường cùng thanh niên người Lào ngược vào rừng sâu. May mắn, cả đoàn đã quy tập được một bộ hài cốt liệt sĩ chôn cất cùng nhiều di vật quan trọng.
Được biết, trong 7 tháng mùa khô 2021-2022, Đội quy tập 589 đã tìm thấy 17 hài cốt và đưa về an táng tại Nghĩa trang liệt sĩ Ba Dốc, tỉnh Quảng Bình. Khoảnh khắc những người đồng đội được tìm thấy, hồi hương, người lính quy tập đã nghẹn ngào xúc động, thầm hiểu rằng thêm một người thân đã trở về đoàn tụ cùng gia đình.
Ông Kẹo U Đon Bụt Xing Khỏn, Phó tỉnh trưởng, Trưởng ban Công tác đặc biệt tỉnh Khăm Muộn thể hiện lòng biết ơn sâu sắc đối với những hy sinh to lớn của các anh hùng, liệt sĩ Việt Nam trên đất Lào, góp phần khẳng định sự nghiệp cách mạng của hai nước Việt Nam - Lào.
Trên hành trình tìm kiếm đồng đội của những người lính quy tập luôn nhận được những tình cảm, sự chia sẻ, giúp đỡ chân thành của nhân dân các bộ tộc Lào.
Mỗi lần tìm thấy hài cốt, những người lính quy tập lại cảm thấy nhẹ nhõm khi đồng đội mình được trở về với gia đình, quê hương. Với Đội 589, đó làm động lực, để các anh tiếp tục công tác tìm kiếm, đón các liệt sĩ trở về với đất mẹ./.
(Theo Dân trí)
