Nghe chương trình tại đây:
Căn phòng rộng chưa đầy 20m2 ở Long Biên, Hà Nội, ánh sáng đèn trải khắp bàn làm việc. Trên tường, những chiếc nón đã hoàn thiện xếp ngay ngắn, nổi bật là họa tiết hoa sen, quốc kỳ, bản đồ đất nước Việt Nam. Mùi sơn, mùi mực hòa quyện với mùi tre mới.
Chị Nguyễn Thị Vóc, 35 tuổi, khuyết tật trí tuệ nhẹ, từng sống phụ thuộc vào gia đình. Trước khi vào Safe Việt, chị hầu như không có việc làm ổn định.
“Công việc này phù hợp với khả năng, sức khỏe của bản thân mình vì mình là người khuyết tật trí tuệ”, chị nói tay vẫn không dời bút vẽ.
Mỗi chiếc nón hoa cần sự kiên trì, tập trung cao độ. Khi đơn hàng nhiều, chị sẵn sàng thức khuya cùng đồng nghiệp để kịp tiến độ.
“Chúng tôi muốn có nhiều hàng để có thêm thu nhập”, chị nói.
Doanh nghiệp xã hội Safe Việt ra đời từ năm 2022. Sau đại dịch Covid-19 nhiều người lao động bị mất việc. Người khuyết tật cũng không nằm ngoài làn sóng đó.
Anh Trần Quốc Nam - nguyên là cán bộ Hội người khuyết tật Hà Nội đã cùng với cộng sự đứng ra tạo lập một môi trường việc làm phù hợp cho nhiều dạng tật: vận động, trí tuệ, tự kỷ và các đối tượng yếu thế khác như người hoàn lương, phụ nữ từng bị buôn bán...
“Trong tiếng Anh từ "safe" mang hàm ý là bảo vệ, nâng đỡ. Tôi muốn doanh nghiệp của mình cùng đồng hành để phát triển chứ không phải là người bao bọc cho các bạn”, anh Nam giải thích.
Khi đến thăm Safe Việt, hình ảnh những chiếc nón hoa là minh chứng rõ rệt nhất cho sáng tạo và nghị lực của tập thể này. Chỉ vừa ra mắt thị trường vào tháng 8 năm nay, sản phẩm đã ngay lập tức nhận được sự đón nhận tích cực của cộng đồng.
"Sản phẩm đã tham gia chương trình Vietnam Disability Fashion Show tại Bảo tàng Mỹ thuật và sắp tới sẽ góp mặt trong triển lãm kỷ niệm 80 năm ngày Quốc khánh”, anh Nam kể đầy tự hào.
Chị Trần Thị Oanh, quê ở Ninh Bình. Oanh tìm thấy Safe Việt qua mạng xã hội. Từng có kinh nghiệm làm việc liên quan đến màu sắc, nhưng công việc trước kia không ổn định và thu nhập thấp. Cuộc sống của chị và 2 con nhỏ chưa bao giờ là dễ dàng. Khi bắt đầu vẽ nón hoa, những họa tiết phức tạp như hoa sen nổi hay hình chữ S mềm mại khiến chị lúng túng.
“Trước đây tôi chưa thể hoàn thiện, nhưng giờ thì tôi đã có thể tự làm được chiếc nón này. Mình phải tập trung, kiên trì, tỉ mỉ và cả sự khéo tay nữa", chị vừa nói vừa kéo nghiêng nét bút màu xanh di chuyển trên chiếc nón. Hình chim bồ câu biểu tượng của hòa bình, ôm trọn bản đồ Việt Nam sắp hoàn thiện trên chiếc nón lá.
Nhờ sự hướng dẫn tận tình của giám đốc và đồng nghiệp, chị Oanh đã thành thạo kỹ thuật. Hiện chị có thu nhập để gửi về nuôi hai con nhỏ ở quê. Niềm tự hào cứ lớn dần mỗi ngày khi Oanh biết sản phẩm mà chị nắn nót từng nét vẽ sẽ được tham gia sự kiện trọng đại của đất nước.
“Chúng tôi rất tự hào khi sản phẩm được sử dụng và trưng bày trong triển lãm mừng ngày Quốc khánh”, vậy là mỗi ngày đến văn phòng, sự bận rộn trở thành khích lệ.
Không chỉ Oanh và Vóc, buổi sáng của tháng 8, chị Phan Thị Lan ở Mê Linh, Hà Nội đưa con đến học việc. Cuộc tìm kiếm công việc cho cậu con trai 17 tuổi bị tự kỷ lúc nào cũng đau đáu trong chị.
"Tôi chỉ hy vọng đưa con tới đây học hỏi, hòa nhập cộng đồng để có công việc ổn định trong tương lai", chị Lan chia sẻ.
Lê Tuấn Anh - con trai chị, từng thử học nghề khác nhưng không hợp. Em đến Safe Việt theo lời mẹ. Chỉ sau vài giờ, Tuấn Anh đã hoàn thành những nét vẽ đầu tiên.
“Con thấy công việc này thoải mái, tập trung vào sản phẩm, không phải đi lại nhiều”, Tuấn Anh nói.
Giữa thị trường lao động cạnh tranh khốc liệt, Safe Việt mở ra cánh cửa cho những người khó tìm việc làm. Mỗi lao động ở đây đều được đào tạo bài bản, làm việc trong môi trường an toàn, được hỗ trợ nhà ở, ăn uống buổi trưa và quan trọng hơn là được tôn trọng như bất kỳ nhân viên nào khác.
Doanh nghiệp Safe Việt hiện có 16 lao động, trong đó có người khuyết tật, người từng lầm lỡ, phụ nữ bị mua bán và cả bạn trẻ thuộc cộng đồng LGBT (đồng tính nữ, đồng tính nam, người song tính, người chuyển giới).
Anh Nam khẳng định: “Tôi không thích sự ưu tiên khi mà người ta nghĩ rằng mua sản phẩm này chỉ vì chúng tôi là người khuyết tật. Tôi muốn sản phẩm của mình bình đẳng như sản phẩm khác, thậm chí nó phải đẹp hơn những sản phẩm của người khác làm ra.”
Chính tư duy “không xin sự thương hại” mà hướng đến bình đẳng đã tạo cho Safe Việt chỗ đứng riêng, khẳng định sản phẩm bằng chất lượng và sáng tạo.
Chuyển từ công tác hội sang điều hành doanh nghiệp, anh Nam đối diện với vô vàn thách thức. Nếu như trước kia chỉ cần lo cho đời sống tinh thần của cộng đồng, thì nay trên vai anh còn có trách nhiệm của một nhà quản lý, một người tuyển dụng, marketing...
Anh trải lòng: “Gánh nặng của doanh nghiệp là phải có lỗ, có lãi, làm sao đảm bảo cho người lao động của mình có thu nhập và hơn nữa thế nữa họ phải hòa nhập với xã hội", áp lực nhân đôi trên vai người đứng đầu.
Không chỉ có nón hoa, doanh nghiệp của anh còn tái chế quần jeans tạo thành túi xách, hộp bút; tái chế chai lọ thủy tinh thành các sản phẩm như đèn ngủ, lọ hoa...Cách này vừa giảm rác thải ra môi trường, tiết kiệm chi phí nguyên liệu đầu vào, vừa tạo việc làm phù hợp cho cộng đồng yếu thế.
Không dừng lại ở đó, Safe Việt đang chuẩn bị xây dựng cơ sở mới tại Sóc Sơn để tạo việc làm lâu dài cho nhiều người hơn. Anh Nam dự định một số lao động có năng khiếu sẽ được gửi đi đào tạo kỹ năng livestream bán hàng – một hướng đi mới giúp họ tự tin tiếp cận cộng đồng rộng lớn.
Với anh Nam, mỗi sản phẩm không chỉ là nguồn thu nhập, mà còn là cách để những người yếu thế tìm thấy giá trị của mình trong xã hội. “Càng làm thì mình lại cảm thấy không phải áp lực tăng lên. Áp lực lại giảm đi khi tôi chứng kiến một cậu bé thiểu năng trí tuệ đến đây chỉ trong vòng vài tiếng đồng hồ bạn đã làm được sản phẩm và sự tự tin của bạn đã khác đi rất nhiều rồi", anh Nam bộc bạch.
Trong không khí hân hoan của ngày kỷ niệm Quốc khánh 2/9, hình ảnh những chiếc nón lá in hình Tổ quốc hay chim bồ câu càng trở nên ý nghĩa. Đó không chỉ là phụ kiện văn hóa, mà còn minh chứng cho nghị lực và niềm tin rằng: con người dù xuất phát điểm ra sao, đều xứng đáng được tạo cơ hội để tỏa sáng./.
