Nhân viên y tế suy sụp tinh thần do quá tải công việc và căng thẳng trong đại dịch
Theo từ điển Oxford, thuật ngữ “burnout” được hiểu là sự suy sụp về thể chất và tinh thần do quá tải công việc và bị căng thẳng (stress).
“Hội chứng burnout” xuất hiện ở các thầy thuốc lần đầu tiên được mô tả vào năm 1974 bởi chuyên gia tâm lý học người Mỹ Herbert Freudenberger. Đây là một hội chứng liên quan đến công việc rất đặc thù của những người công tác trong ngành y tế, nhất là các bác sĩ, điều dưỡng – những người trực tiếp tham gia hoạt động khám, chữa bệnh tại các bệnh viện và các cơ sở y tế khác.
Các chuyên gia tâm lý đã mô tả 3 triệu chứng chính của hội chứng “burnout”, đó là:
- Kiệt sức, là cảm giác thiếu năng lượng hoặc mệt mỏi do một hoặc nhiều yếu tố trong lĩnh vực về năng lượng, cảm xúc, và tinh thần. Các triệu chứng thể chất hay gặp như đau dạ dày, ruột;
- Hoài nghi, thấy công việc của họ ngày càng căng thẳng và bực dọc, mất khả năng đồng cảm và kết nối với bệnh nhân, nhân viên và đồng nghiệp, thậm chí hay đổ lỗi, hoặc cảm thấy có lỗi;
- Giảm hiệu quả công việc, thấy khó tập trung, không lắng nghe và thiếu sự sáng tạo.
Dịch bệnh COVID-19 như một đợt sóng thần dữ dội và khốc liệt nhất, gây ra bao nỗi đau thương khi Thành phố Hồ Chí Minh trở thành tâm dịch của làn sóng dịch thứ 4. Nhân viên y tế của Bệnh viện Hùng Vương đã cùng với nhân viên của toàn hệ thống y tế Thành phố đã lao vào tâm dịch để thực hiện nhiệm vụ cao cả đã được Đảng và Nhà nước giao phó.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được mà cao nhất là đã kiểm soát được dịch bệnh, một thực trạng đã diễn ra chưa từng có trong tiền lệ phát triển của Bệnh viện Hùng Vương đó là nhân viên y tế đã gánh chịu không ít những mệt mỏi, căng thẳng, nhiều người bị phơi nhiễm, những người còn lại thì phải làm việc với công suất tăng gấp nhiều lần, trong tình trạng cách ly, trong không khí ngột ngạt, căng thẳng, hàng ngày đối diện với người bệnh lâm vào tình trạng bệnh nặng, nhất là hoàn cảnh mất lẫn mẹ và con. Thật sự, COVID-19 đã làm cho rất nhiều nhân viên y tế bị hội chứng “burned-out”, nhân viên của Bệnh viện Hùng Vương cũng không nằm trong ngoại lệ.
Mô hình sáng tạo giúp nhân viên y tế cân bằng cảm xúc trong và sau đại dịch
Tại thời điểm tháng 10/2021 – giai đoạn dịch bệnh COVID-19 vẫn còn rất căng thẳng trên địa bàn Thành phố, Bệnh viện Hùng Vương sử dụng bộ công cụ đánh giá DASS-21 tiến hành khảo sát trên 466 nhân viên y tế, kết quả cho thấy: tỷ lệ nhân viên y tế có biểu hiện trầm cảm là 23,6%; lo âu là 42,9%, và stress là 17,6%.
Phân tích nguyên nhân cho thấy 57,5% nhân viên bệnh viện đã trải qua nhiều biến cố là vì phải chứng kiến người thân/bạn bè mất vì COVID-19; 53,6% nhân viên cảm thấy bản thân bị kỳ thị vì làm việc trong môi trường y tế; 70,2% nhân viên cho biết người thân mất việc làm…
Từ kết quả khảo sát này, lần đầu tiên Bệnh viện Hùng Vương đã quyết tâm triển khai thành công "Chương trình nâng đỡ sức khỏe tinh thần cho nhân viên y tế". Chương trình này hướng đến việc chủ động sàng lọc, phát hiện sớm rối loạn tinh thần và triển khai các giải pháp can thiệp, bảo vệ và chăm sóc sức khỏe tinh thần cho nhân viên y tế bệnh viện. Chương trình can thiệp của Bệnh viện gồm có ba phần:
Phần 1: Bệnh viện tổ chức 28 buổi trò chuyện với các chuyên gia tâm lý nhằm nâng đỡ tinh thần với chủ đề “Tuyến đầu vững vàng, bình an vượt sóng”, từ 18/10/2021-15/11/2021, với các mục tiêu: (i) Hiểu về sức khỏe tinh thần của bản thân, (ii) Chia sẻ về khó khăn hiện có, (iii) Thực hành các kỹ thuật sơ cứu tâm lý để ứng dụng chăm sóc cho bản thân và đồng đội, (iv) Được kết nối và hỗ trợ từ tập thể nhân viên y tế. Tổng cộng có 112 nhân viên tham gia lớp Sơ cứu tâm lý và 103 nhân viên tham gia lớp Vòng tròn chia sẻ.
Phần 2: Biên soạn và xuất bản Sổ tay tâm lý với ba chương: (1) Gọi tên cảm xúc, (2) Nâng đỡ cảm xúc, (3) Ươm mầm hạnh phúc, với hành trình 14 ngày giúp nhân viên bệnh viện giảm thiểu những gánh nặng lo âu, căng thẳng về tâm lý.
Phần 3: Biên soạn 14 đoạn video clips được Việt hóa, nội dung ngắn gọn, dễ hiểu giúp nhân viên có thể theo dõi và tự thực hành tại nhà về các bài tập nâng đỡ cảm xúc.
Với mô hình nâng đỡ tinh thần nhân viên y tế trong mùa dịch Covid-19 của Bệnh viện Hùng Vương đã phát huy tác dụng rõ rệt, làm giảm bớt căng thẳng, lo âu, lấy lại trạng thái cân bằng để tiếp tục sự nghiệp chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ Nhân dân.
Hiện nay, Bệnh viện Hùng Vương vẫn đang tiến hành khảo sát, đánh giá lại hiệu quả của chương trình can thiệp trên toàn thể nhân viên bệnh viện thông qua việc gửi link cho nhân viên khảo sát trong tuần hỏi về kiến thức liên quan đến sơ cứu tâm lý và đánh giá sức khỏe tinh thần dựa trên thang đo DASS-21.
Mô hình này là một trong những cách làm sáng tạo đã giúp nhân viên y tế của Bệnh viện Hùng Vương vượt qua hội chứng suy sụp về thể chất và tinh thần do quá tải công việc và bị căng thẳng gây ra do đại dịch COVID-19 và giúp bệnh viện phát triển bền vững.
