Nhiều trẻ bị biến chứng sốt xuất huyết nặng có thể trạng thừa cân, béo phì
Theo PGS.TS.BS Phạm Văn Quang- Trưởng khoa Hồi sức tích cực, Bệnh viện Nhi đồng 1, bệnh viện mới tiếp nhận một bệnh nhi bị sốc sốt xuất huyết nặng được chuyển từ Bệnh viện Sản nhi Trà Vinh. Khi nhập viện, bệnh nhi trong tình trạng suy hô hấp, trụy tim mạch, tổn thương gan và xuất huyết tiêu hóa ồ ạt.
Ngay lập tức các bác sỹ đã tiến hành truyền dịch chống sốc, truyền máu và các chế phẩm máu cho trẻ liên tục. Theo BS Quang, tổng thể tích máu đã truyền cho trẻ lên đến 10 lít – đây là số lượng truyền máu nhiều nhất từ trước đến nay.
“Trong lúc truyền máu chúng tôi đồng thời phải tìm chỗ chảy máu để cầm lại thì bé này có 2 chỗ chảy máu: một là do sốt xuất huyết làm rối loạn đông cầm máu nên cháu hành kinh rất nhiều, hai là xuất huyết tiêu hóa diện rộng nên chúng tôi phải tiến hành nội soi cầm máu…” BS Phạm Văn Quang cho biết
Cũng đang điều trị tích cực tại Khoa Cấp cứu – Hồi sức tích cực – Chống độc trẻ em - Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TpHCM là trường hợp của bé Minh Khôi, 7 tuổi ở TP Thủ Đức. Theo chị Lê Thị Hồng Thúy – dì của bé Khôi, trước khi nhập viện 4-5 ngày, bé có dấu hiệu sốt, ói mửa và đau bụng. Sau khi thấy cháu có biểu hiện mệt lả gia đình mới đưa đi khám. Tại đây các bác sỹ chẩn đoán cháu Khôi bị sốc sốt xuất huyết nhưng rất may phát hiện và điều trị kịp thời.
Đáng nói, cả hai trường hợp bệnh nhi đều có thể trạng thừa cân, béo phì – là nhóm cơ địa dễ gặp biến chứng nặng khi mắc sốt xuất huyết, do đáp ứng viêm có thể dữ dội hơn và khả năng hồi phục của các cơ quan bị ảnh hưởng cũng kém đi. Đồng thời, theo các chuyên gia, việc điều trị sốt xuất huyết cho nhóm trẻ thừa cân béo phì cũng khó khăn hơn so với trẻ bình thường.
Điều trị sốt xuất huyết ở trẻ thừa cân, béo phì rất khó khăn
Theo TS.BS Nguyễn Minh Tuấn – trưởng Khoa Sốt xuất huyết, Bệnh viện Nhi đồng 1 TP Hồ Chí Minh, trung bình mỗi ngày khoa điều trị cho khoảng 40-45 bệnh nhân bị sốt xuất huyết. Trong đó, trẻ thừa cân, béo phì có nhiều biến chứng nặng hơn so với trẻ bình thường. Tuy nhiên ở nhóm trẻ này việc phát hiện các dấu hiệu trở nặng khó khăn hơn.
"Ở trẻ thừa cân, béo phì khi bị sốt xuất huyết có những biểu hiện lâm sàng không đặc trưng của bệnh và dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác, ví dụ triệu chứng sốc thường biểu hiện bằng mạch nhanh, huyết áp tụt, chân tay lạnh. Nhưng ở trẻ béo phì, lớp mỡ dày khiến việc bắt mạch, đo huyết áp, theo dõi tuần hoàn ngoại vi khó chính xác. Thứ hai là tình trạng mất nước khó nhận biết do phân bố nước trong cơ thể không đồng đều như ở trẻ bình thường"- BS Nguyễn Minh Tuấn phân tích.
Bên cạnh đó, thừa cân, béo phì là nhóm cơ địa dễ gặp biến chứng nặng do đáp ứng viêm dữ dội hơn và khả năng hồi phục của các cơ quan bị ảnh hưởng cũng kém đi. Do vậy, trẻ dễ bị tổn thương gan, thận, hệ thần kinh, gây rối loạn đông cần máu làm trẻ có thể xuất huyết ồ ạt, thậm chí là tử vong.
Biện pháp điều trị tiên quyết khi trẻ bị sốt xuất huyết đó chính là truyền dịch. Tuy nhiên, đối với những trẻ thừa cân, béo phì việc tính toán lượng dịch truyền là rất khó khăn. Nếu truyền dịch theo cân nặng thực tế của trẻ có thể dẫn đến nguy cơ quá tải dịch gây phù phổi cấp, suy hô hấp rất cao. Chính vì vậy, các bác bác sĩ phải tính toán phức tạp giữa cân nặng lý tưởng và cân nặng thực tế của trẻ, vừa truyền vừa điều chỉnh dựa trên các biểu hiện lâm sàng. Quá trình này được thực hiện một cách chi tiết và theo dõi sát sao, liên tục.
BS Nguyễn Minh Tuấn khuyến cáo, hiện đang mùa mưa - thời điểm muỗi vằn sinh sôi mạnh, làm tăng nguy cơ bùng phát sốt xuất huyết ở cả trẻ em và người lớn. Do vậy cần phải đặc biệt cảnh giác.
Khi trẻ sốt cao trên hai ngày kèm theo các biểu hiện như bứt rứt, li bì, nói sảng; chảy máu cam, máu chân răng hoặc tiêu phân đen; đau bụng, nôn ói; tay chân lạnh, lừ đừ, nằm một chỗ, bỏ bú hoặc bỏ ăn uống, cần nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế.
Hiện đã có vaccine ngừa sốt xuất huyết dành cho trẻ từ 4 tuổi trở lên, người dân cần chủ động tiêm phòng để tránh nguy cơ mắc bệnh. Phụ huynh cũng cần xây dựng chế độ ăn hợp lý theo độ tuổi, được tư vấn bởi chuyên gia dinh dưỡng để phòng ngừa tình trạng dư cân béo phì – yếu tố nguy cơ khiến trẻ đối mặt với biến chứng nặng khi mắc sốt xuất huyết./.
