Nhưng phác thảo đó về những người tìm kiếm tài năng như những người già nua của bóng đá đã lỗi thời. Trong một môn thể thao luôn thay đổi, ít lĩnh vực nào đang trải qua một sự chuyển đổi đột ngột và gián đoạn như công tác tuyển trạch.
Sự phát triển của mô hình dựa trên dữ liệu, một thị trường ngày càng toàn cầu hóa và, gần đây nhất, sự ra đời của trí tuệ nhân tạo đang mang lại một cuộc cách mạng trong cách các câu lạc bộ xác định và đánh giá các bản hợp đồng tiềm năng.
Và, như mọi cuộc cách mạng, quá trình này đang chứng minh là hỗn loạn. Ba câu lạc bộ Ngoại hạng Anh – Liverpool, Tottenham và Brighton & Hove Albion – đã cải tổ bộ phận tuyển dụng của họ trong năm nay, trong khi Sir Jim Ratcliffe, đồng chủ sở hữu của Manchester United, gần đây đã chỉ trích khả năng dữ liệu của câu lạc bộ, cho rằng cuộc xem xét toàn diện của chính họ có thể không còn xa nữa.
Giữa sự hỗn loạn này, và trước kỳ chuyển nhượng tháng Giêng, 40 tuyển trạch viên đã được thu thập ý kiến từ khắp Ngoại hạng Anh và EFL để kiểm tra "nhiệt độ" của ngành công nghiệp này. Tám trong số họ đã chia sẻ nhiều bí mật về công việc của mình, tất cả đều giấu tên để bảo vệ các mối quan hệ làm việc.
Những phát hiện cho thấy những thời điểm thay đổi, khó đoán hơn. Chỉ 10% số tuyển trạch viên đã điền vào khảo sát, cho biết sự ra đời của việc sử dụng dữ liệu đã không ảnh hưởng đến vai trò của họ. Phần lớn rõ ràng (72%) coi sự ra mắt của nó là tích cực.
Nhưng một mối quan tâm chung là ngành công nghiệp của họ sẽ thu hẹp lại. Gần một nửa số người được hỏi không chắc liệu họ có vẫn đang làm việc như một tuyển trạch viên trong 5 năm nữa hay không.
2/3 tuyển trạch viên cũng tin rằng việc giới thiệu trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ là bước tiến tiếp theo tác động đến vai trò của họ.
Trong một ngành công nghiệp sử dụng hàng nghìn người, ý kiến của 40 tuyển trạch viên không nên được coi là khoa học. Nhưng những phát hiện từ cuộc khảo sát và trọng lượng của bằng chứng giai thoại đủ để xác nhận rằng những thay đổi trong công tác tuyển trạch bóng đá mới chỉ bắt đầu – và có khả năng sẽ có những hậu quả sâu rộng.
Mỗi câu lạc bộ có thể quyết định mức độ họ muốn cho phép dữ liệu định hình chiến lược tuyển dụng của mình, nhưng đằng sau những cuộc tranh luận này là những gì một tuyển trạch viên hàng đầu - tạm gọi là ông Alpha - gọi là “xung đột văn hóa”.
“Đối với các tuyển trạch viên lớn tuổi, khả năng của họ để ở lại trong trò chơi sẽ đến từ cách họ sử dụng mặt dữ liệu”, ông Alpha nói. “Những người không lắng nghe là những người đang bị loại bỏ”.
Điều đó có nghĩa là tuyển trạch viên điển hình được đề cập ở trên ngày càng trở nên hiếm hoi tại các sân vận động bóng đá Anh – một xu hướng có khả năng làm hài lòng nhiều người cũng như làm họ thất vọng.
Kết quả thống kê của một cầu thủ có thể không phải là yếu tố quyết định trong việc đưa ra quyết định chuyển nhượng, với những quyết định cuối cùng vẫn được định hình bởi những người phân tích các màn trình diễn, nhưng những con số ngày càng cấu trúc cuộc tìm kiếm.
“Đã có rất nhiều sự tự mãn trong ngành công nghiệp tuyển trạch”, ông Bravo - một nhân vật từ một câu lạc bộ Ngoại hạng Anh lâu đời nói. “Nó xuất phát từ việc thiếu tôn trọng những gì dữ liệu có thể cung cấp và cũng là sự thiếu hiểu biết về những gì dữ liệu có thể cung cấp.
“Cũng đã có sự thiếu hụt các phương pháp tốt nhất trong ngành. Hiện tại, cơ hội tuyển trạch đang thu hẹp lại vì niềm tin vào những gì các tuyển trạch viên có thể tạo ra đã giảm đi đáng kể trong những năm gần đây khi dữ liệu ngày càng có ý nghĩa hơn”.
Chính việc tìm kiếm sự cân bằng đó đã gây ra sự ma sát và chia rẽ.
“Đây là thời điểm thay đổi”, một tuyển trạch trưởng tại một câu lạc bộ EFL, người trước đây từng làm việc ở Ngoại hạng Anh, nói. “Tôi biết rất nhiều tuyển trạch viên trong 6 đến 12 tháng qua đã bị loại bỏ. Đối với tôi, đó là một tổn thất đối với trò chơi. Họ đã là một phần của cuộc thanh trừng”.
Vì họ là người theo trường phái cũ sao?
“Vì họ khác biệt”, ông nói thêm. “Bạn có thể gọi đó là trường phái cũ nhưng tôi sẽ nói khác với những gì nhiều câu lạc bộ muốn bây giờ. Họ mang lại rất nhiều kỹ năng. Đó là trực giác, đó là con mắt, đó là cảm giác ruột, kinh nghiệm và kiến thức. Loại dữ liệu đó đang bị gạt sang một bên và những con số hiện đang là hương vị của tháng. Có chỗ cho cả hai nhưng đối với tôi, một cái không thể tồn tại nếu không có cái kia”.
Tuyển trạch dữ liệu và video - nó quan trọng như thế nào và nó hoạt động như thế nào?
Một tuyển trạch viên cũ, người từng làm việc cho các câu lạc bộ ở Ngoại hạng Anh và Championship, đưa ra một cảnh từ Moneyball, bộ phim kể chi tiết về sự chuyển đổi của Billy Beane đối với đội bóng chày Oakland A’s thông qua phân tích dữ liệu. Trong đó, Beane, do Brad Pitt thủ vai, ngồi trước nhóm tuyển trạch của mình và trình bày chiến lược mới của họ. Rất ít điều khác quan trọng miễn là “anh ấy lên cơ sở”.
“Các cuộc họp của chúng tôi giống như vậy, với những người đàn ông lớn tuổi đưa ra suy nghĩ của họ và không thực sự quan tâm đến phần còn lại”, anh ấy cười nói.
“Bạn đến các trận đấu bây giờ và chủ yếu các tuyển trạch viên sẽ là những chàng trai trẻ. Các loại phân tích, những người trên máy tính xách tay của họ, những đứa trẻ trẻ tuổi hơn, những người hướng đến dữ liệu hơn. Tuy nhiên, một số người có thể xuất sắc. Bạn vẫn sẽ có những người đàn ông lớn tuổi (tham dự các trận đấu) nhưng chắc chắn có ít hơn họ”.
Đây là một bức tranh tổng quan không khoa học về ngành công nghiệp này nhưng đa số 60% số người được hỏi trong cuộc khảo sát nằm trong độ tuổi từ 26 đến 45. Chỉ 1/5 từng chơi bóng đá chuyên nghiệp.
“Tôi đã đảm bảo trong bộ phận của mình rằng, vì tôi chưa bao giờ chơi bóng đá, tôi muốn có ai đó đã từng chơi”, một tuyển trạch trưởng tại một câu lạc bộ EFL nói. “Họ có thể liên hệ với những trải nghiệm khác nhau.
“Bạn cần phải đạt được sự cân bằng. Tôi muốn biết ai đó đã từng chơi trò chơi này và có những trải nghiệm khác với tôi.
“Tôi đã ở các câu lạc bộ trước đây khi các tuyển trạch viên đến, nó giống như Quân đội của bố, nhưng họ đã tìm thấy một số cầu thủ giỏi. Dữ liệu đã đến từ lâu nhưng chúng ta đã đạt đến điểm mà nó gần như đã chiếm lấy một số câu lạc bộ”.
Bóng đá là một trò chơi của xu hướng và sự thành công của các câu lạc bộ dựa trên dữ liệu trên thị trường chuyển nhượng như Brighton và Brentford đã khiến họ trở thành những người để noi theo. Hàng nghìn cầu thủ từ khắp nơi trên thế giới có thể được theo dõi và sàng lọc bằng cách sử dụng phân tích thống kê, cho phép các câu lạc bộ lập ra danh sách rút gọn dựa trên dữ liệu.
Các tuyển trạch viên vẫn được tuyển dụng và đánh giá cao (Brentford có 15 người trong danh sách) nhưng bộ kỹ năng của họ cần phải phát triển. Việc điền vào một báo cáo tuyển trạch và đặt nó lên bàn của người quản lý không còn là quy trình nữa.
“Cần phải thay đổi”, một người đứng đầu tuyển dụng giàu kinh nghiệm tại một câu lạc bộ EFL nói. “Nếu chúng ta làm sai các vụ chuyển nhượng bây giờ, thì cuối cùng đó là hàng triệu bảng. Phải có sự kết hợp giữa video, dữ liệu, mắt và cảm giác và tham khảo nhân vật đến mức độ cao nhất.
“Điều cuối cùng mà tất cả chúng ta đang cố gắng làm là tìm ra tài năng bị đánh giá thấp. Giả sử một câu lạc bộ muốn ký hợp đồng với một cầu thủ, bạn không thể xem tất cả các trận đấu của anh ấy trước khi ký hợp đồng với anh ấy. Nhưng dữ liệu cho phép bạn đánh giá một cầu thủ trong 50 hoặc 100 trận đấu. Miễn là dữ liệu được đặt đúng cách, xung quanh vị trí và nhu cầu của đội, nó sẽ giúp bạn tìm ra những cầu thủ có thể giúp bạn. Bạn không thể có 100 tuyển trạch viên ra ngoài mỗi tuần vì chi phí quá cao”.
Đa số các tuyển trạch viên được nói chuyện cho bài báo này đều thấy sự giúp đỡ mà dữ liệu đã mang lại. Họ tích cực về ảnh hưởng của nó, hơn là coi đó là một mối đe dọa.
“Dữ liệu được sử dụng đúng cách chắc chắn đã giúp ích”, tuyển trạch trưởng của một câu lạc bộ EFL nói. “Brentford và Brighton, hai câu lạc bộ mà bạn sẽ liên tưởng nhiều nhất với việc dựa trên dữ liệu, luôn luôn có các tuyển trạch viên tham dự các trận đấu. Họ không đưa ra phán quyết trên máy tính xách tay. Dữ liệu có thể bị sử dụng sai nếu bạn không áp dụng ngữ cảnh cho nó. Phải có yếu tố ‘Tại sao?’ cho nó”.
Những tiến bộ công nghệ cũng đã làm cho thế giới tuyển trạch nhỏ hơn. Thông thường, nhiều cầu thủ được theo dõi hơn thông qua các nền tảng trực tuyến, chẳng hạn như Wyscout – nơi các trận đấu có thể được phân tích chi tiết – hơn là trực tiếp trong hầu hết các tuần.
“Khi tôi bắt đầu 20 năm trước, chúng tôi sẽ viết thư cho một người ở Đức và yêu cầu một danh sách DVD mà anh ấy đã tải xuống từ đĩa vệ tinh và gửi đi trong một hoặc hai tuần”, một tuyển trạch viên của Ngoại hạng Anh nói. “Wyscout đã mang lại một sự thay đổi lớn nhưng mặt dữ liệu đã là một điều mới mẻ lớn trong thập kỷ qua.
“Bây giờ bạn hầu như có thể xem 80-90% những gì bạn cần xem chỉ bằng một cú nhấp chuột vào ngày hôm sau. Đó là một sự thay đổi lớn. Tôi có lẽ đã thực hiện gần 80% công việc tuyển trạch của mình thông qua video bây giờ”.
Thực tế đó đã buộc các phương thức làm việc phải thay đổi. Các tuyển trạch viên trước đây thường là điểm liên hệ đầu tiên cho các mục tiêu, nói chuyện với các đại lý và các đối tác để hiểu được khả năng đạt được của một cầu thủ. Ảnh hưởng đó vẫn có thể có nhưng nó đã giảm đi.
Điều chưa biết là công tác tuyển trạch sẽ ở đâu trong 10 năm nữa. Việc cải tổ của Brighton vào tháng 11 đã khiến một số tuyển trạch viên bị sa thải, với việc chuyển hướng khỏi mô hình tuyển trạch theo vị trí của họ. Tuy nhiên, Liverpool, đội dẫn đầu Ngoại hạng Anh, đã đăng quảng cáo tuyển dụng các vị trí tuyển trạch trong những tuần gần đây.
“Nó sẽ là các bộ phận nhỏ hơn”, một tuyển trạch viên của Ngoại hạng Anh dự đoán. “Để có mặt ở khắp mọi nơi, tôi nghĩ rằng nhiều câu lạc bộ đã tuyển dụng quá nhiều. Bạn sẽ phải đa năng và cuối cùng, những tuyển trạch viên lớn tuổi sẽ bị loại bỏ. Một câu lạc bộ Ngoại hạng Anh sẽ ngày càng giống một câu lạc bộ EFL. Họ sẽ cần phải hiệu quả hơn”.
Một tuyển trạch trưởng EFL giàu kinh nghiệm cũng có những lo ngại tương tự. “Có một phần trong tôi cảm thấy không thoải mái khi chỉ sử dụng dữ liệu và video, và ký hợp đồng với các cầu thủ chỉ dựa trên điều đó”, ông nói. “Bạn phải đào sâu hơn, cố gắng hiểu tính cách và tất cả những gì họ là. Theo truyền thống, đó là công việc của các tuyển trạch viên.
“Có thể trước đây bạn sẽ có một nhà phân tích và 10 tuyển trạch viên, bây giờ là 10 nhà phân tích và một tuyển trạch viên.
“Các câu lạc bộ như Brighton và Brentford đã nâng cao vị thế của mình thông qua tuyển trạch. Hãy xem một câu lạc bộ như Manchester United với hơn 70 tuyển trạch viên. Bạn có nghĩ đó thực sự là tương lai không? Tôi không thể thấy được”.
Thực tế của việc trở thành một tuyển trạch viên: “Bạn làm điều đó vì tình yêu - không phải vì tiền”.
Đối với tất cả sự biến động, tuyển trạch vẫn là một công việc mà nhiều người thèm muốn và thích thú. Bạn là những người tìm kiếm tài năng và như vậy, chắc chắn sẽ dành cả đời để xem bóng đá. Thường xuyên dành bốn hoặc năm ngày trong tuần để tham dự các trận đấu bóng đá, lập báo cáo và xây dựng ý kiến là điều phổ biến.
40% số người được hỏi trong cuộc khảo sát cho biết họ thường sẽ làm việc 6 ngày/tuần và 1/5 cho biết họ sẽ làm việc trung bình hơn 60 giờ/tuần.
Tất cả điều đó có nghĩa là gần một phần ba số tuyển trạch viên tham gia cho biết họ sẽ tham dự hơn 120 trận đấu mỗi mùa giải và sáu trong số mười người sẽ xem lại con số đó trên các trận đấu được ghi lại hoặc phát trực tuyến. Điều đáng lưu ý là một số lượng đáng kể các tuyển trạch viên điền vào khảo sát giữ các vai trò bán thời gian hoặc con số đó chắc chắn sẽ cao hơn.
Phần hay nhất của công việc?
“Những người bạn gặp, cộng đồng tuyển trạch viên mà bạn quen biết là phần hay nhất”, một tuyển trạch viên của Ngoại hạng Anh nói. “Bạn đang cạnh tranh với nhau nhưng bạn kết bạn tốt. Bóng đá là một nơi nhỏ nhưng không có gì tuyệt hơn khi bạn đã đóng vai trò của mình trong việc đưa một cầu thủ vào. Cảm giác đó thực sự tốt”.
Một người khác hoạt động ở cấp độ cao nhất đồng ý. “Tôi hoàn toàn yêu thích nó,” anh ấy nói. “Tôi đoán đó là sự tham gia vào trò chơi, sự tham gia ở cấp độ cao như vậy trong bóng đá thế giới. Ngay cả khi bạn chỉ đóng góp nhỏ, nó cũng rất đáng giá.”
Đa số các tuyển trạch viên được khảo sát cho biết họ cảm thấy được câu lạc bộ của mình đánh giá cao. Điều đó hoàn toàn trái ngược với tâm trạng của nhân viên hỗ trợ, bao gồm cả huấn luyện viên thể lực và thể hình, các nhà vật lý trị liệu và người mát-xa, trước đây đã được khảo sát vào năm ngoái.
Tuyển trạch, trên bề mặt, có vẻ như là một thế giới hài lòng hơn.
Hơn 1/3 cho biết thu nhập hàng năm của họ hơn 50.000 bảng; con số đó bị lu mờ bởi nhiều người làm việc trong bóng đá nhưng vẫn cao hơn nhiều so với mức lương trung bình quốc gia của Anh là 37.430 bảng, theo những số liệu gần đây nhất được Văn phòng Thống kê Quốc gia công bố.
Nó vẫn là một sự kỳ quặc kỳ lạ - và có lẽ là một dấu hiệu cho thấy sức hút của bóng đá - rằng nhiều tuyển trạch viên làm việc cho các câu lạc bộ dưới Ngoại hạng Anh làm việc mà không được trả lương. Một số sẽ chi trả tiền đi lại và chi phí nhưng việc nhiều tuyển trạch viên làm việc như tình nguyện viên là điều phổ biến, với việc được vào xem các trận đấu và một chiếc áo khoác có thương hiệu là phần thưởng hữu hình duy nhất.
“Bạn đã đặt chân một nửa vào cửa nhưng, vì bạn có rất ít vai trò toàn thời gian, nên rất khó để điều đó dẫn đến đâu đó”, một tuyển trạch viên tại một câu lạc bộ League One nói, người ước tính báo cáo có thể mất khoảng 15 phút để viết lên mỗi cầu thủ mà họ được yêu cầu theo dõi.
“Tôi là tình nguyện viên nên tôi không nhận được gì. Không có tiền đi lại hoặc chi phí. Điều đó là phổ biến ở cấp độ League One và League Two. Bạn sẽ có một vài (câu lạc bộ) trả chi phí nhưng rất nhiều câu lạc bộ không trả lương. Có lẽ câu lạc bộ bán nó như một chương trình thực tập nơi bạn sẽ đến các trận đấu và có được kinh nghiệm nhưng thực sự đó là cơ hội để đi xem một trận đấu vào thứ Bảy, phải không?”.
Và đó chỉ là nó; một cái gì đó giữa một niềm vui đơn giản và một đặc quyền. Hiểu được gia đình và bạn bè cũng là điều cần thiết. Một tuyển trạch trưởng, được một câu lạc bộ EFL tuyển dụng, cho biết anh ấy vừa dành bốn trong năm ngày giữa tuần để tham dự một trận đấu trước một chuyến đi khứ hồi 300 dặm cho một trận đấu khác vào thứ Bảy.
“Bạn phải thoải mái với việc dành nhiều giờ xa nhà”, một tuyển trạch viên khác tại một câu lạc bộ Premier League nói. “Bạn lái xe về nhà lúc 10 giờ tối và đó có thể là một cuộc sống cô đơn. Nó gần như là hội chứng Stockholm. Hầu hết các tuyển trạch viên đến tháng Năm và nói rằng họ chỉ còn một mùa giải nữa, nhưng đến tháng Bảy, họ lại không thể chờ đợi mùa giải bắt đầu. Đó chắc chắn là một điều nhưng đó là điều tôi yêu thích”.
