1/1/2023, Nhà nước quản lý dân cư trên môi trường điện tử
Sổ hộ khẩu ra đời tháng 6/1964 và trải qua nhiều lần bổ sung, điều chỉnh. Tháng 11/2014, Quốc hội khóa XIII ban hành Luật Căn cước công dân, là tiền đề cho công cụ quản lý dân cư điện tử thay cho sổ hộ khẩu. Đến tháng 11/2020, Quốc hội khóa XIV thông qua Luật Cư trú (sửa đổi), chính thức bỏ sổ hộ khẩu từ 1/1/2023.
Thay vì quản lý dân cư bằng sổ hộ khẩu, sổ tạm trú, Nhà nước sẽ quản lý thông tin cư trú của người dân trên môi trường điện tử, tức bỏ hình thức quản lý thông tin cư trú bằng sổ giấy để chuyển sang quản lý hoàn toàn bằng phần mềm công nghệ thông tin hiện đại.
Các quy định về khai báo thông tin cư trú không có gì thay đổi và người dân vẫn cần làm thủ tục đăng ký thường trú, đăng ký tạm trú như trước đây. Theo đó, khi đi đăng ký thường trú, tạm trú, người dân sẽ được cập nhật thông tin lên hệ thống Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu về cư trú thay vì sổ giấy.
Đại tá Vũ Văn Tấn, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội (C06 - Bộ Công an) cho biết: Đến thời điểm này, hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư đã số hóa được gần 100 triệu công dân Việt Nam và đã cấp mã định danh cho toàn bộ người dân Việt Nam. Bộ Công an cũng đã cấp được 78 triệu căn cước công dân có gắn chip cho người dân. Đây là giấy tờ pháp lý chứng minh thông tin về cá nhân, nơi thường trú. Đồng thời, hệ thống định danh và xác thực điện tử cũng đã được hoàn thiện, làm căn cứ quan trọng cho việc loại bỏ sổ hộ khẩu, sổ tạm trú trong các giao dịch giữa cơ quan quản lý Nhà nước và người dân cũng như giúp người dân thuận tiện trong các giao dịch dân sự thường ngày.
Mời quý vị và các bạn nghe trao đổi của Đại tá Vũ Văn Tấn với PV VOV2:
Bỏ sổ hộ khẩu, chứng minh nơi cư trú bằng cách nào?
Nghị định số 104 ngày 21/12/2022 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định có liên quan đến việc nộp, xuất trình sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy khi thực hiện thủ tục hành chính, cung cấp dịch vụ công đã điều chỉnh nhiều lĩnh vực như: bảo hiểm y tế, tạo việc làm, giáo dục, y tế, đất đai, thuế, nhà ở, nhà ở xã hội, điện lực, nuôi con nuôi… nêu rõ: Từ 1/1/2023, thông tin có trong Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú giấy sẽ được khai thác qua Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư bằng 1 trong 4 phương thức:
- Khai thác thông tin qua chức năng của Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính cấp Bộ, cấp tỉnh đã được kết nối với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư hoặc qua Cổng dịch vụ công quốc gia;
- Tra cứu thông tin cá nhân qua tài khoản định danh điện tử hiển thị trong ứng dụng VNeID;
- Sử dụng thiết bị đọc mã QRCode hoặc thiết bị đọc chip trên thẻ Căn cước công dân gắn chip;
- Các phương thức khai thác khác theo quy định của pháp luật chuyên ngành.
Bỏ sổ hộ khẩu, những địa phương hoặc cá nhân chưa kết nối với hệ thống dữ liệu quốc gia về dân cư sẽ thực hiện như thế nào?
Đại tá Vũ Văn Tấn , Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội (C06 - Bộ Công an) cho biết: Đến thời điểm này mới có 12 bộ và 32 địa phương kết nối được với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và còn khoảng 5 triệu công dân chưa được cấp căn cước công dân có gắn chip.
Theo quy định tại Điều 14 Nghị định 104/2022/NĐ-CP, cơ quan có thẩm quyền, cán bộ, công chức, viên chức, cá nhân được giao trách nhiệm tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính, cung cấp dịch vụ công phải khai thác, sử dụng thông tin về cư trú của công dân trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để giải quyết thủ tục hành chính, cung cấp dịch vụ công.
Thông tin về cư trú của công dân tại thời điểm làm thủ tục hành chính được cán bộ, công chức, viên chức, cá nhân có trách nhiệm tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính ghi nhận và lưu giữ trong hồ sơ thủ tục hành chính trên Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính cấp bộ, cấp tỉnh.
Trong trường hợp những Bộ, ngành, địa phương chưa kết nối với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư hoặc người dân chưa thực hiện gắn chip vào căn cước công dân sẽ sử dụng các giấy tờ sau để thay thế:
- Giấy xác định nơi cư trú của công dân
- Giấy thông báo số định danh cá nhân
- Dữ liệu trên bê mặt thẻ căn cước công dân có gắn chíp như hiện nay.
Trường hợp không thể khai thác được thông tin cư trú của công dân theo các phương thức này, cơ quan có thẩm quyền, cán bộ, công chức, viên chức, cá nhân được giao trách nhiệm tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính, cung cấp dịch vụ công có thể yêu cầu công dân nộp bản sao hoặc xuất trình một trong các giấy tờ có giá trị chứng minh thông tin về cư trú.
Việc yêu cầu công dân nộp bản sao hoặc xuất trình giấy tờ có giá trị chứng minh thông tin về cư trú được nêu cụ thể trong quyết định công bố thủ tục hành chính của bộ, cơ quan, địa phương hoặc các văn bản thông báo dịch vụ của cơ quan, tổ chức cung cấp dịch vụ.
Mời quý vị và các bạn nghe phát biểu của Đại tá Vũ Văn Tấn tại đây: