Lo ngại trẻ vừa nhiễm COVID-19 lại đến tay chân miệng, điều trị khó khăn
Theo thông tin từ Bệnh viện Nhi Đồng 2 (TP.HCM), chỉ trong 2 tuần đầu tháng 5, số ca khám bệnh tay chân miệng ngoại trú tại bệnh viện đã tăng lên tới 497 ca và nội trú 40 ca. Cùng thời điểm tháng 4, bệnh viện chỉ tiếp nhận 61 ca ngoại trú và 9 ca điều trị nội trú bệnh tay chân miệng.
BSCK2 Nguyễn Minh Tiến - Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi đồng Thành phố (TP.HCM) cũng cho biết: "Mỗi ngày bệnh viện tiếp nhận khoảng 50 - 70 trẻ mắc tay chân miệng đến khám, chủ yếu bệnh nhẹ (cấp độ 1). Trong số này có 10% ca mắc tay chân miệng cấp độ 2A phải nhập viện, có trẻ trở nặng phải thở máy".
Các bác sĩ lo ngại, mùa tay chân miệng năm nay sẽ không theo mô hình dịch tễ như những năm trước do tác động của dịch COVID-19. Giới chuyên môn chưa đánh giá được virus gây bệnh có biến đổi hay không, nguy cơ trẻ vừa nhiễm COVID-19 vừa bị tay chân miệng cũng khiến việc điều trị trở nên khó khăn hơn.
ThS.BS Nguyễn Đình Qui, Phụ trách Điều hành khoa Nhiễm, Bệnh viện Nhi đồng 2 (TP.HCM) nhận định: "Số ca mắc tay chân miệng sẽ tiếp tục tăng cao trong 1-2 tuần tiếp theo. Hiện tại tỷ lệ nhập viện hầu hết ở mức độ nhẹ, còn mức độ 2B (mức độ nặng) chỉ chiếm 5-6%".
Bệnh tay chân miệng có thể tái mắc nhiều lần
Theo các bác sĩ, bệnh tay chân miệng có thể tái phát nhiều lần nếu trẻ tiếp xúc với người bị tay chân miệng. Trẻ có thể mắc bệnh tay chân miệng lần thứ 2, lần thứ 3, thậm chí lần thứ 4 hoặc nhiều hơn. Bởi vì trẻ em sau khi bị nhiễm virus gây bệnh tay chân miệng, dù có biểu hiện lâm sàng hay không có triệu chứng, người bệnh ít nhiều có kháng thể chống lại virus. Tuy nhiên, lượng kháng thể không nhiều, không bền vững nên không đủ để bảo vệ trẻ.
Ngoài hai chủng virus gây bệnh tay chân miệng phổ biến ở trẻ em, còn có hơn 10 chủng virus thuộc nhóm virus đường ruột (Enterovirus) có thể gây bệnh tay chân miệng. Đây chính là lý do trẻ có thể bị mắc bệnh tay chân miệng nhiều lần. Hoàn toàn không có tình trạng miễn nhiễm chéo giữa các chủng virus gây bệnh bệnh tay chân miệng ở trẻ. Chính vì lẽ đó, trẻ có thể mắc bệnh tay chân miệng nhiều lần và biểu hiện bệnh lần sau có thể giống hoặc khác với lần trước.
Trẻ mắc bệnh tay chân miệng cần cách ly tại nhà bao lâu?
Nhiều cha mẹ thắc mắc rằng nếu khỏi bệnh tay chân miệng rồi thì khi nào có thể cho trẻ quay lại trường học? Để trả lời câu hỏi này, cần phải biết rằng thông thường bệnh tay chân miệng chỉ cần cách ly tại nhà cho đến khi trẻ hết lở miệng và hết sang thương da (khoảng từ 7 - 10 ngày). Do đó, nếu trẻ đã lành bệnh thì có thể cho trẻ đi học trở lại.
Các thể lâm sàng của bệnh tay chân miệng ở trẻ em cần lưu ý
- Thể tối cấp: Bệnh diễn tiến rất nhanh, có các biến chứng nặng như: Suy tuần hoàn, suy hô hấp, hôn mê… dẫn đến tử vong trong vòng 24 - 48 giờ.
- Thể cấp tính: Với 4 giai đoạn điển hình như:
Giai đoạn ủ bệnh: Khoảng 3-7 ngày.
Giai đoạn khởi phát từ 1 - 2 ngày với các triệu chứng như: Sốt nhẹ, mệt mỏi, đau họng, biếng ăn, tiêu chảy vài lần trong ngày.
Giai đoạn toàn phát có thể kéo dài 3 - 10 ngày với các triệu chứng điển hình loét miệng, phát ban dạng phỏng nước, sốt nhẹ, nôn. Nếu trẻ sốt cao và nôn nhiều dễ có nguy cơ biến chứng. Biến chứng thần kinh, tim mạch, hô hấp thường xuất hiện sớm từ ngày 2 đến ngày 5 của bệnh.
Giai đoạn lui bệnh. Thường từ 3 - 5 ngày sau, trẻ hồi phục hoàn toàn nếu không có biến chứng.
- Thể không điển hình: Dấu hiệu phát ban không rõ ràng hoặc chỉ có loét miệng hoặc chỉ có triệu chứng thần kinh, tim mạch, hô hấp mà không phát ban và loét miệng.
Tiên lượng bệnh tay chân miệng
Bệnh tay chân miệng có nhiều chủng gây nên, nếu do Coxsackievirus A16 thường là một bệnh nhẹ và tự lành sau 7 đến 10 ngày mà không cần điều trị. Biến chứng thường ít gặp. Trong một số trường hợp hiếm gặp, bệnh nhân có thể biểu hiện viêm màng não virus (hay viêm màng não vô khuẩn) với các biểu hiện như sốt, nhức đầu, cứng cổ, đau lưng và cần phải nhập viện.
Nếu bệnh tay chân miệng gây nên do Enterovirrus 71, có thể gây nên viêm màng não virus và hiếm hơn là các bệnh trầm trọng như viêm não hay liệt kiểu bại liệt (Poliomyelitis - Like Paralysis). Viêm não do Enterovirus 71 có thể gây tử vong.
Ngoài ra, còn có các biến chứng khác có thể xảy ra là viêm cơ tim cấp, viêm phổi.
Các biện pháp hạn chế lây lan bệnh tay chân miệng
Bệnh tay chân miệng hiện chưa có vaccine phòng bệnh, do vậy để chủ động phòng chống, người dân và cộng đồng cần chủ động thực hiện các hướng dẫn của Bộ Y tế về phòng chống dịch bệnh. Cụ thể:
- Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng dưới vòi nước chảy nhiều lần trong ngày (cả người lớn và trẻ em), đặc biệt trước khi chế biến thức ăn, trước khi ăn/cho trẻ ăn, trước khi bế ẵm trẻ, sau khi đi vệ sinh, sau khi thay tã và làm vệ sinh cho trẻ.
- Thực hiện tốt vệ sinh ăn uống: Ăn chín, uống chín; vật dụng ăn uống phải đảm bảo được rửa sạch sẽ trước khi sử dụng (tốt nhất là ngâm tráng nước sôi); đảm bảo sử dụng nước sạch trong sinh hoạt hàng ngày; không mớm thức ăn cho trẻ; không cho trẻ ăn bốc, mút tay, ngậm mút đồ chơi; không cho trẻ dùng chung khăn ăn, khăn tay, vật dụng ăn uống như cốc, bát, đĩa, thìa, đồ chơi chưa được khử trùng.
- Thường xuyên lau sạch các bề mặt, dụng cụ tiếp xúc hàng ngày như đồ chơi, dụng cụ học tập, tay nắm cửa, tay vịn cầu thang, mặt bàn/ghế, sàn nhà... bằng xà phòng hoặc các chất tẩy rửa thông thường.
- Không cho trẻ tiếp xúc với người bệnh hoặc nghi ngờ mắc bệnh.
- Sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh, phân và các chất thải của bệnh nhân phải được thu gom và đổ vào nhà tiêu hợp vệ sinh.
- Khi phát hiện trẻ có dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh cần đưa trẻ đi khám hoặc thông báo ngay cho cơ quan y tế gần nhất.
