Ngày 7/3, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) tổ chức họp báo thông tin về quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục đại học và sư phạm thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Sẽ sắp xếp, thu gọn cơ sở giáo dục đại học công lập
Theo quy hoạch, các cơ sở giáo dục đại học công lập đóng vai trò nòng cốt, chiếm khoảng 70% quy mô đào tạo.
Trong mạng lưới, từ 50 đến 60 cơ sở giáo dục đại học đào tạo tới trình độ tiến sĩ, trong đó khoảng 50% phát triển theo định hướng nghiên cứu.
Về phương án sắp xếp, phát triển các cơ sở giáo dục đại học, PGS.TS Nguyễn Anh Dũng - Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ GD-ĐT cho biết sẽ củng cố, sắp xếp và tăng cường năng lực đối với các cơ sở giáo dục đại học hiện có; sắp xếp, thu gọn số đầu mối cơ sở giáo dục đại học công lập; sắp xếp, củng cố hoạt động của các phân hiệu của cơ sở giáo dục đại học.
Sắp xếp, phát triển các cơ sở giáo dục đại học trực thuộc bộ, ngành, cơ quan trung ương (trừ Bộ GD-ĐT) và các cơ sở giáo dục đại học trực thuộc UBND cấp tỉnh.
Khuyến khích thành lập mới, mở rộng mạng lưới cơ sở giáo dục đại học tư thục, phân hiệu của cơ sở giáo dục đại học tư thục, phân hiệu của cơ sở giáo dục đại học nước ngoài có uy tín nhất là các cơ sở giáo dục đại học chuyên đào tạo các ngành khoa học, kỹ thuật và công nghệ.
Tập trung đầu tư nâng cấp, phát triển các đại học quốc gia và đại học vùng đạt chất lượng và uy tín ngang tầm khu vực và thế giới.
Theo Quy hoạch, sẽ phát triển mạng lưới cơ sở giáo dục đại học đào tạo giáo viên đạt quy mô từ 180 đến 200 nghìn người học trong đó khoảng 85% ở trình độ đại học và 15% ở trình độ cao đẳng, phân bố quy mô tại các vùng; dự kiến có từ 48 đến 50 cơ sở giáo dục đại học trong đó nêu rõ vai trò của các cơ sở Giáo dục đại học chủ chốt đào tạo giáo viên (14 cơ sở) và các cơ sở Giáo dục đại học trực thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và một số cơ sở Giáo dục đại học khác.
Tập trung phát triển mạng lưới cơ sở giáo dục đại học đào tạo các lĩnh vực STEM đạt quy mô hơn 1 triệu người học, trong đó khoảng 7% trình độ thạc sĩ (và trình độ tương đương) và 1% trình độ tiến sĩ.
"Tập trung đầu tư nâng cấp, phát triển 05 cơ sở giáo dục đại học công lập có năng lực, uy tín hàng đầu về đào tạo, nghiên cứu một số ngành, lĩnh vực kỹ thuật, công nghệ then chốt, mũi nhọn để trở thành các cơ sở giáo dục đại học trọng điểm quốc gia về kỹ thuật và công nghệ, có chất lượng và uy tín ngang tầm khu vực, trong đó Đại học Bách khoa Hà Nội được xếp vào nhóm cơ sở giáo dục đại học hàng đầu châu Á", PGS.TS Nguyễn Anh Dũng - Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học nói.
Bên cạnh đó, hình thành và phát triển các mạng lưới cơ sở giáo dục đại học theo vùng, tiểu vùng, lấy các đại học quốc gia, đại học vùng và các cơ sở giáo dục đại học trọng điểm làm nòng cốt, tăng cường liên kết trong mạng lưới và gắn kết với cơ sở nghiên cứu, khu vực công nghiệp và doanh nghiệp, tạo động lực cho phát triển kinh tế - xã hội của vùng và các địa phương lân cận.
Hình thành các trung tâm giáo dục đại học lớn trên cơ sở nâng cấp, phát triển và liên kết các cơ sở giáo dục đại học, khu đô thị đại học, cụm đại học tại 04 vùng đô thị lớn (Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Cần Thơ).
Cần tăng bình quân mỗi năm khoảng 5% số giảng viên toàn thời gian và 8% số giảng viên có trình độ tiến sĩ để đến năm 2030 toàn hệ thống có 110.000 giảng viên toàn thời gian trong đó ít nhất 40% có trình độ tiến sĩ.
260 sinh viên đại học/1 vạn dân chưa hẳn đã đủ đáp ứng nhu cầu phát triển KT-XH
Theo quy hoạch mạng lưới giáo dục đại học, đến năm 2030 quy mô trên 3 triệu người học, đạt 260 sinh viên và 23 học viên sau đại học/1 vạn dân.
Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Hoàng Minh Sơn cho biết mục tiêu 260 sinh viên đại học/1 vạn dân được đưa ra dựa trên cơ sở quy hoạch tổng thể quốc gia theo nghị quyết 81 đã được Quốc hội phê duyệt; Đồng thời căn cứ vào các dự báo nhu cầu nhân lực đáp ứng nhu cầu phát triển KT-XH trong thời gian tới.
Trước lo ngại số lượng sinh viên phát triển mạnh ảnh hưởng tới nhu cầu việc làm sau ra trường, ông Sơn cho biết kế hoạch được xây dựng dựa trên nhiều báo cáo dự báo về phát triển kinh tế xã hội, dự báo nhu cầu nhân lực, đối sánh kinh nghiệm quốc tế…
"Khi nền kinh tế phát triển, tỷ lệ người học đại học phải tăng. Hiện nay trong tổng số 56 triệu người trong độ tuổi lao động, số người có bằng trung cấp trở lên khoảng 27%, con số này còn rất thấp. Việc nâng cao trình độ và kỹ năng chính là cho người lao động có thêm cơ hội việc làm, nâng cao năng suất lao động", Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Hoàng Minh Sơn nói.
Với mục tiêu tốc độ tăng trưởng kinh tế ở mức 2 con số trong thời gian tới, theo Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Hoàng Minh Sơn quy mô 260 sinh viên đại học/1 vạn dân chưa hẳn đã đủ để đáp ứng nhu cầu phát triển KT-XH.
Hiện các cơ sở giáo dục đại học phát triển theo hướng đa ngành, đa lĩnh vực. Ngành nào xã hội quan tâm các trường đua nhau mở. Điều này dẫn đến sự mất cân đối, chồng chéo và có thể để lại hậu quả lâu dài sau này cho người học. Câu hỏi đặt ra cần thiết có sự quy hoạch ngành đào tạo để tránh chồng chéo, mất cân đối gây lãng phí?
Về điều này, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Hoàng Minh Sơn cho biết, quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục đại học không phải là bản quy hoạch "cứng" quy định mỗi người chỉ được đào tạo một vài ngành cụ thể. Trong một vài trường hợp, đào tạo đa ngành, đa lĩnh vực là điều cần thiết.
Tuy nhiên, để phát huy thế mạnh của từng vùng, các ĐHQG, đại học vùng... được xác định những lĩnh vực trọng điểm; Các trường đại học trọng điểm cũng được xác định một số ngành trọng điểm để đầu tư phát triển.
'Ngoài các trường, các ngành, lĩnh vực được đầu tư trọng điểm, các trường cũng phải vận hành theo cơ chế thị trường. Ngành nào xã hội cần và trường có năng lực thì sẽ tổ chức đào tạo. Những ngành nào mở ra mà người học tốt nghiệp không có việc làm thì người học sẽ không lựa chọn, trường cũng không tuyển sinh được", Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Hoàng Minh Sơn nói.
Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Hoàng Minh Sơn cũng nhấn mạnh, mục đích của quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục đại học và sư phạm không chỉ sắp xếp lại mà quan trọng hơn là đầu tư trọng tâm, trọng điểm, để phát triển nhưng cũng không vì vậy mà đóng lại cơ hội của các trường đại học.
